Ustawa Zgromadzenia Reprezentantów
Wolnego Miasta Krakowa

z dnia 19 grudnia 1821 r.

O zajęciu własności prywatnych na użytek publiczny

Dziennik Rozporządzeń Rządowych Wolnego, Niepodległego
i ściśle Neutralnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu z 1822 r.

Nr 4801 DGS

My, Prezes i senatorowie Wolnego, Niepodległego
i ściśle Neutralnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu.

Wszem, wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzieć należy, a mianowicie mieszkańcom Wolnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu wiadomo czynimy, iż na posiedzeniu Zgromadzenia Reprezentantów dnia 19 miesiąca grudnia 1821 r. uchwalonym zostało przepisaną art. XIII Konstytucji większością głosów prawo, mocą którego toż Zgromadzenie Reprezentantów zważywszy potrzebę przepisania pewnych prawideł postępowania zachować się mających, ilekroć by z mocy art. 545 Kodeksu Cywilnego własność prywatna na użytek publiczny, za sprawiedliwym i poprzednim wynagrodzeniem zajmowaną była, stanowi:

Art. 1.

W wypadkach, gdyby dla użytku publicznego stolicy i miast okręgowych, prostowania, rozszerzania, i zakładania w tychże placów, i ulic, zgoła uskutecznienia tego wszystkiego, co by do potrzeb i wygód publicznych zmierzało, niemniej, gdyby dla zakładania nowych kanałów, wodociągów, prostowania biegu rzek spławnych i uprzątania z nich zawad spławności szkodliwych, własność prywatna na użytek publiczny zajętą być musiała, na tedy Rząd po wysłuchaniu zdania znawców, tudzież iż niezbędnie zajęta być musi, wyda w tej mierze swoje postanowienie i starać się będzie przez dobrowolną ugodę ułożyć się z właścicielem o odstąpienie jej na użytek publiczny.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, Senat Rządzący, infrastruktura drogowa, infrastruktura miejska]

Art. 2.

W razie gdyby właściciel do zawarcia dobrowolnej ugody nie stawił się lub też na proponowanym sobie wynagrodzeniu z strony Rządu nie przestawał, własność prywatna zająć się mająca sądownie oszacowaną i według tegoż oszacowania właścicielowi wynagrodzoną będzie.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, Senat Rządzący, oszacowanie nieruchomości, własność prywatna, wynagrodzenie za zajęcie nieruchomości]

Art. 3.

Jeżeli pomienione własności należeć będą do instytutów, korporacyjów lub gmin, tudzież do małoletnich, bezwłasnowolnych i nieprzytomnych, na tedy nie inaczej, jak za wynagrodzeniem na oszacowaniu sądowym opartym na użytek publiczny zajmowanymi być mogą.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, oszacowanie sądowe, własność instytutowa, własność gminna, wynagrodzenie za zajęcie nieruchomości, małoletni, ubezwłasnowolniony]

Art. 4.

Każde postanowienie Rządu oznajmujące potrzebę zajęcia na użytek publiczny prywatnej własności, ogłoszone być ma trzechkrotnie w Gazecie Krajowej i Dzienniku Rządowym, tak dla zawiadomienia właściciela, gdyby nie był na miejscu obecny, jako też i wierzycieli. Ci zaś, którym by jakowe prawa rzeczowe na zajmowanej własności służyły, mają być oddzielnie o zajęciu w sposób Kodeksem Postępowania wskazany zawiadomieni.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, prawa rzeczowe, właściciel nieruchomości, Kodeks Procedury Cywilnej z 1806 r.]

Art. 5.

Asesor Prawny lub inny ze strony Rządu wyznaczony patron popierać będzie w jego imieniu w Trybunale I Instancji wyjednanie sądowej taksy własności na użytek publiczny zająć się mającej, a to według form Kodeksem Postępowania wskazanych.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, Senat Rządzący, asesor prawny, opłata sądowa]

Art. 6.

Właścicielom w Kraju niezamieszkałym i nieprzytomnym w czasie popierania sądowego oszacowania, gdyby nie mieli żadnych w miejscu zastępców, doda Trybunał I Instancji kuratorów, wybrać się mających spomiędzy patronów, i tym wszelkie wezwania, pozwy i wyroki w ciągu procesu zapaść mogące wręczonymi być

powinny, z naznaczeniem terminów do stawienia się w sądzie Kodeksem Postępowania dla zamieszkałych w Kraju przepisanych.

[hasła: oszacowanie sądowe, kurator, Trybunał I Instancji, Kodeks Procedury Cywilnej z 1806 r.]

Art. 7.

Wyroki w Trybunale I Instancji zapadłe, tak względem delegacji biegłych, jako też wyłączenia tychże, niemniej wyroki ustanawiające szacunek własności zajmowanej i przysądzające własność takową jako odstąpioną na użytek publiczny, będą podlegać opozycji do dni ośmiu od wręczenia wyroku egzekucji, a apelacji do dni czternastu, również od wręczenia wyroku rachując, z zostawieniem nadto, gdyby decyzje różniły się w treści albo jeżeli Fakultet Prawny Uniwersytetu Krakowskiego roztrząsnąwszy akta uzna, iż jest powód uskarżania się na zgwałcenie prawa lub form istotnych procedury, udania się w przeciągu dni czternastu od wręczenia wyroku rachując, do Sądu Ostatecznej Instancji.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, oszacowanie sądowe, Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytet Jagielloński, Trybunał I Instancji, biegły sądowy, Sąd Ostatniej Instancji]

Art. 8.

Po wręczeniu właścicielowi lub kuratorowi wyroku sądowego ustanawiającego taksę, Rząd, jeżeli właściciel wywiedzie się ekstraktem hipotecznym, iż żadne na niej nie znajdują się intabulowanie ciężary, do rąk jego szacunek wypłacić nakaże; w przeciwnym zaś razie, lub gdyby realność zajmowana należała do instytutu, korporacji lub gminy, do małoletnich, bezwłasnowolnych lub nieprzytomnych, a na koniec, gdyby właściciel odebrać szacunku wzbraniał się, złożyć go nakaże w depozycie sądowym.

[hasła: oszacowanie sądowe, zabezpieczenie hipoteczne, kurator, własność instytutowa, własność gminna, małoletni, ubezwłasnowolniony, depozyt sądowy]

Art. 9.

Sumy złożone w depozycie sądowym za zajęte na użytek publiczny własności instytutów, korporacyjów lub gmin nie będą mogły być inaczej podnoszonymi z depozytu, jak za wyraźnym Rządowym zezwoleniem.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, własność instytutowa, własność gminna, depozyt sądowy]

Art. 10.

Trybunał I Instancji za złożeniem z strony popierającego oszacowania urzędownie zeznanego kwitu z wypłaconej właścicielowi całkowitej sumy szacunkowej, lub złożonej w depozycie sądowym, wyda na rzecz Rządu wyrok przysądzający własność

takową, jako odstąpioną na użytek publiczny, z wyszczególnieniem tak jej natury, jak ustanowionego sądownie szacunku, i uskutecznionej wypłaty; poczem wyrok takowy do akt hipotecznych wniesionym zostanie, gdy się stanie prawomocnym.

[hasła: zajęcie na użytek publiczny, Trybunał I Instancji, depozyt sądowy, oszacowanie sądowe, akta hipoteczne]

Art. 11.

Koszty prawne i oszacowania ponosić ma wyłącznie Skarb Publiczny.

[hasła: oszacowanie sądowe, Skarb Publiczny]

Zalecamy przeto i rozkazujemy, ażeby postanowienie to jako prawo od dnia 15 lutego 1822 r. obowiązujące uważanym i od kogo należeć będzie ściśle zachowanym było. Dla podania zaś do powszechnej wiadomości w Dzienniku Rozporządzeń Rządowych umieścić go rozkazaliśmy.

Działo się na posiedzeniu naszym dnia 24 miesiąca grudnia 1821 r.

(M.P.)

(podpisano) Wodzicki, Mieroszewski – sekretarz generalny Senatu.

Dzień ogłoszenia jest 15 miesiąca lutego 1822 r.