Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 7 października 1925
sygn. akt III R 736/25

Datą powstania tytułu do odszkodowania za nieprzyznaną rentę nie będzie dzień wypadku, ale każdorazowy czas płatności miesięcznej renty. Nie wyklucza to przyjęcia przy dłuższych okresach przeciętnej miary, obliczonej na zasadzie skali § 2 rozporządzenia o przerachowaniu1.

Sąd Najwyższy powziął w sprawie masy spadkowej śp. Wincentego Gębki z Krakowa działającej przez kuratorkę Annę Gębkową w Krakowie,
przeciw Funduszowi Krajowemu we Lwowie (Skarbowi Państwa), o przerachowanie roszczenia ustalonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 września 1922 r., sygn. akt II Bc 278/22,
z powodu rekursu rewizyjnego Skarbu Państwa od uchwały Sądu Apelacyjnego w Krakowie jako sądu rekursowego z dnia 30 czerwca 1925 r., sygn. akt II R 184/25, którą zmieniono uchwałę Sądu Okręgowego cywilnego w Krakowie z dnia 28 maja 1925 r., sygn. akt XI Cg 1039/20,
następującą uchwałę:

uwzględniając rekurs rewizyjny znosi się zaskarżoną uchwałę Sądu Apelacyjnego oraz uchwałę Sądu Okręgowego i poleca się ostatniemu, aby roszczenie w mowie będące przerachował na nowo, stosując się przy tym do zapatrywania prawnego, wyrażonego poniżej.

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 25 września 1922 r., sygn. akt II Bc 278/22 przyznano Wincentemu Gębkowi odszkodowanie za to, że Krajowy Skład publiczny zaniedbał zrobić doniesienie o wypadku i Gębek jako robotnik utracił rentę, którą by mógł uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń od wypadków we Lwowie. Renta ta zwiększała się w miarę spadku marki, ale o przerachowaniu szkody w myśl § 30 rozporządzenia o przerachowaniu nie było mowy w wyroku. Roszczenie zatem sporne, przyznane wyrokiem należy w myśl § 39 rozporządzenia o przerachowaniu przerachować według daty powstania tytułu.

Oznaczając atoli tę datę jako dzień nieszczęśliwego wypadku (22 lutego 1917 r.) sądy oba popadły w widoczną sprzeczność z ustawą, która w myśl

1 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 maja 1924 r. o przerachowaniu zobowiązań prywatno-prawnych, Dz.U. 1924 nr 42 poz. 441.

Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

§ 16 ust. 1 patentu o postępowaniu niespornym2 powoduje zniesienie tych uchwał: szkoda z braku świadczeń Zakładu ubezpieczeń nie powstała bowiem w chwili wypadku, ale w chwili, gdy te każdorazowe świadczenia były płatne. Każdorazowy zatem czas płatności miesięcznej renty jest datą powstania tytułu prawnego szkody i według tego czasu należy roszczenie przerachować. Nie wyklucza to oczywiście przyjęcia przy dłuższych okresach przeciętnej miary, obliczonej na zasadzie skali § 2 rozporządzenia o przerachowaniu. Przez to obliczenie spadkobiercy śp. Gębka otrzymają tyle, ile by otrzymał ich spadkodawca, gdyby w swoim czasie uzyskał rentę z Zakładu ubezpieczeń.

Rzecz jasna, że nie ma żadnej przyczyny, aby to roszczenie nieprzerachowane dotychczas ugodą, ani orzeczeniem, ograniczać na 60% (§ 30 rozporządzenia o przerachowaniu) i należy się ono wnioskodawcom w całości.

Kosztów rekursu nie przyznaje się, gdyż przerachowanie odbywa się w postępowaniu niespornym (§ 47 ust. 2 rozporządzenia o przerachowaniu).

[Przywołane przepisy: § 2, § 30, § 39, § 47 ust. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 maja 1924 r. o przerachowaniu zobowiązań prywatno-prawnych, Dz.U. 1924 nr 42 poz. 441, § 16 ust. 1 austriackiego patentu niespornego z dnia 8 sierpnia 1854 r., Dz.U.P. 1854 nr 208]

2 Austriacki patent niesporny z dnia 8 sierpnia 1854 r., Dz.U.P. 1854 nr 208.

Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim