Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 13 lutego 1923 r.
sygn. akt III Rw 1232/22
1) Jeżeli strony ustnie ustaliły postanowienia umowy, zawierając w niej warunek, to niezamieszczenie go w już spisanej umowie nie oznacza, że strona zgodziła się na jego pominięcie.
2) Zarzut mylnej oceny sprawy pod względem faktycznym nie stanowi przyczyny rewizyjnej.
Sąd Najwyższy jako sąd rewizyjny
pod przewodnictwem sędziego Sądu Najwyższego dr. Bresiewicza, a w obecności sędziów Sądu Najwyższego dr. Mendelsburga i dr. Rutkowskiego jako sędziów,
w sprawie Piotra i Zofii Zająców oraz Marii Krzeczkowskiej w Lednicy Dolnej1, powodów, zastąpionych przez adwokata dr. Keinera,
przeciw Wojciechowi i Wiktorii małżonkom Mikułom w Lednicy Niemieckiej2, pozwanym, zastąpionym przez adwokata dr. Marka,
o unieważnienie kontraktu kupna-sprzedaży,
wskutek rewizji pozwanych od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie jako sądu odwoławczego z dnia 9 sierpnia 1921 r., sygn. akt IV Bc 162/21, którym na odwołanie obu stron zatwierdzono wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 12 lutego 1921 r., sygnatura akt XI Cg 1932/20,
na posiedzeniu niejawnym orzekł:
1) rewizji się nie uwzględnia,
2) pozwani winni zapłacić powodom do niepodzielnej ręki koszty postępowania
rewizyjnego w kwocie 5.830 marek w dniach czternastu pod rygorem egzekucji.
Uzasadnienie
Na podstawie ustalonego stanu rzeczy i wykazanego aktami całokształtu sprawy przyjąć trzeba, że współpowódka Maria Krzeczkowska, przedtem hipoteczna właścicielka spornej realności, tę współpowodom Zającom ustnie darowała i współposiadanie tej realności im oddała. Ktokolwiek więc zamierzał nabyć tę realność i uzyskać hipoteczne przewłaszczenie, musiał się liczyć z tym stanem faktycznym i prawnym. Stan ten znanym był pozwanym, czego dowodem
1 Od 1934 r. część Wieliczki.
2 Dawna kolonia niemiecka, założona w ramach kolonizacji józefińskiej w 1784 r. na przedmieściach Wieliczki, od 1934 r. jej część.
Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim
okoliczność, że umówili warunki kontraktu z Zającami, a kontrakt spisali z Krzeczkowską.
Przyjąć dalej trzeba na podstawie stwierdzonego stanu rzeczy, że Zającowie wobec pozwanych działali jako faktyczni właściciele realności, a zarazem jako pełnomocnicy właścicielki hipotecznej oraz, że tej ostatniej wiadome były umówione przez Zająców i pozwanych warunki kupna-sprzedaży.
Ponieważ zaś w dalszym ciągu ustalonym jest, że umowa zawarta była pod warunkiem, że Zającowie nabędą i utrzymają się przyszłości w Poznańskiem, i gdy stwierdzonym jest, że ten warunek się nie spełnił, przeto rozstrzygniecie sporu nie mogło wypaść inaczej, aniżeli to ma miejsce w zaczepionym wyroku.
Z okoliczności, że w umowie pisemnej, przy której Zającowie nie byli obecni, nie zamieszczono wspomnianego warunku, nie mogą pozwani wysnuwać żadnych korzystnych dla siebie wniosków. Wobec umawiania się ich z Zającami i przyjęcia wspomnianego warunku oraz biernej roli Krzeczkowskiej, nie ma znaczenia okoliczność, że Krzeczkowska zaniedbała dopilnować, aby umówiony warunek był w kontrakcie zamieszczony. Nie może to być obróconym na szkodę powodów ze względu na zasadę §§ 879 ust. l i 914 k.c.3, skoro nie jest ustalonym, iżby się powodowie zgodzili na pominięcie tego tak doniosłego warunku. Zbędnym więc jest powoływanie się na wykładnie nieobowiązującego już § 887 k.c.
Wywody rewizji, dotyczące uprawnień Zająców, znaczenia umówień się z nimi pozwanych, doniosłości kontraktu spisanego oraz umówionego warunku, jako zresztą sprzeczne z ustalonym stanem rzeczy, także pod względem prawnym nie są, uzasadnione.
Nie zachodzi więc przyczyna rewizyjna mylnej oceny prawnej. Nie zachodzi również przyczyna rewizyjna z § 503 pkt 3 k.p.c.4, skoro żadnej sprzeczności z aktami nie ma, a połączony z tą przyczyną rewizyjną zarzut mylnej oceny pod względem faktycznym nie stanowi żadnej przyczyny rewizyjnej.
Rewizji tedy nie uwzględniono, a o kosztach postępowania rewizyjnego orzeczono w myśl §§ 41 i 50 k.p.c.
[Przytoczone przepisy: §§ 887, 879 ust. l, 914 k.c. z 1811 r., § 503 pkt 3 k.p.c. z 1895 r.]
3 Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch für die gesammten deutschen Erbländer der Oesterreichischen Monarchie, Justizgesetzsammlung 1811 nr 946. Oficjalny tekst polski: Powszechna księga ustaw cywilnych dla wszystkich krajów dziedzicznych niemieckich Monarchii Austryackiej, Wiedeń 1811, cz. I-III.
4 Austriacka ustawa z dnia 1 sierpnia 1895 r. o postępowaniu sądowem w cywilnych sprawach spornych (Procedura cywilna), Dz.U.P. 1895 poz. 113.
Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim
