Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 20 lutego 1923 r.
sygn. akt III Rw 1406/22

1) Nie można przyjąć przyczyny rozdziału od stołu i łoża, jakim jest złośliwe opuszczenie małżonka, jeżeli zmiana miejsca zamieszkania została należycie uzasadniona.

2) Odmówienie przez małżonkę przeprowadzenia się z małżonkiem do nowego mieszkania stanowi naruszenie obowiązku wspólnego zamieszkiwania.

3) Nie można przyjąć przyczyny rozdziału od stołu i łoża, jaką jest ciężka obraza małżonka, jeżeli małżonek tę obrazę przebaczył.

Sąd Najwyższy jako sąd rewizyjny
pod przewodnictwem sędziego Sądu Najwyższego Angermana,
a w obecności sędziego Sądu Najwyższego dr. Sieradzkiego i dr. Sokalskiego jako sędziów
w sprawie Antoniny z Brodów Kawulowej, włościanki w Mogile ¹, powódki, zastąpionej przez adwokata dr. Rosenzweiga w Krakowie,
przeciw Janowi Kawuli włościanowi w Cle², pozwanemu, zastąpionemu przez adwokata dr. Edmunda Fischera w Krakowie,
o separację małżeństwa, z powodu rewizji powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie jako sądu odwoławczego z dnia 29 stycznia 1922 r., sygnatura akt IV Bc 8/21, którym na odwołanie powódki zatwierdzono wyrok Sądu Okręgowego cywilnego w Krakowie z dnia 17 czerwca 1921 r., sygnatura akt XI Cg 2372/20, na posiedzeniu niejawnym orzekł:

nie uwzględnia się rewizji powódki, która zapłaci pozwanemu tytułem kosztów postępowania rewizyjnego 3.500 marek do dni czternastu pod rygorem egzekucji.

Uzasadnienie

Powódka opiera rewizję swoją tylko na przyczynie rewizyjnej z § 503 pkt 4 k.p.c.³ Przyczyna ta jednak nie zachodzi. O złośliwym opuszczeniu powódki przez pozwanego nie mogło być w danym wypadku mowy.

¹ Wieś, na terenie której w 1949 r. rozpoczęto budowę Nowej Huty. W 1951 r. przyłączona do Krakowa.
² Wieś położona na wschód od Krakowa, przyłączona do niego w 1973 r. Obecnie część Nowej Huty.
³ Austriacka ustawa z dnia 1 sierpnia 1895 r. o postępowaniu sądowem w cywilnych sprawach spornych (Procedura cywilna), Dz.U.P. 1895 poz. 113.

Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

Według ustaleń pozwany przeniósł się do swych rodziców na stałe mieszkanie i podał ku temu rozumną przyczynę, a następnie kilkakrotnie i sam i z ojcem prosił powódkę, by się tam do niego przeniosła, czemu powódka wręcz odmówiła. Powódka więc naruszyła obowiązek swój z § 92 k.c.⁴ dzielenia mieszkania z pozwanym, natomiast pozwanemu nie można pod tym względem niczego słusznie zarzucić. Trafnie więc pod względem prawnym oceniły tę sprawę sądy niższych instancji, nie przyjmując złośliwego opuszczenia powódki przez pozwanego.

Sądy niższych instancji ustaliły, że strony żyły ze sobą pierwotnie w najlepszej zgodzie i że pozwany pobił powódkę raz jeden dopiero wtedy, gdy przyszedł ze swego nowego mieszkania do powódki, po swoje ubranie i książkę, a powódka rzeczy tych wydać mu nie chciała, że jednak powódka widocznie przebaczyła to pozwanemu, nie chcąc świadczyć przeciwko niemu w sporze karnym o obrazę czci. I w tym kierunku słusznie zatem nie przyjęły sądy niższych instancji, jakoby pozwany dopuścił się ciężkiej obrazy powódki w rozumieniu § 109 ustawy cywilnej.

Gdy zatem powódka nie wykazała żadnego z ważnych powodów dozwolenia rozdziału od stołu i łoża, wymienionych w § 109 k.c., słusznie oddaliły ją sądy z żądaniem skargi.

Należało wobec tego pozostawić bez uwzględnienia nieuzasadnioną rewizję powódki.

Orzeczenie o kosztach postępowania rewizyjnego opiera się na przepisach §§ 41 i 50 k.p.c.

[Przywołane przepisy §§ 41, 50, 92, 503 pkt 4 k.p.c. z 1895 r., § 109 k.p.c. z 1811 r.]

⁴ Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch für die gesammten deutschen Erbländer der Oesterreichischen Monarchie, Justizgesetzsammlung 1811 nr 946. Oficjalny tekst polski: Powszechna księga ustaw cywilnych dla wszystkich krajów dziedziczny ch niemieckich Monarchii Austryackiej, Wiedeń 1811, cz. I-III.

Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim