Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa

Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

Wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 17 lipca 1923 r.
sygn. akt III Rw 2175/22

1) Umowa, na mocy której strona zobowiązuje się do odstąpienia połowy

realności, wymaga dla swej ważności aktu notarialnego. Gdy nie zostanie sporządzona w tej formie, nie może stanowić ważnego tytułu prawnego dla roszczenia o przeniesienie połowy tej realności.

2) Zaniechanie bezcelowego dochodzenia tej umowy ustnie zawartej między

stronami nie stanowi braku postępowania.

Sąd Najwyższy jako sąd rewizyjny
pod przewodnictwem sędziego Sądu Najwyższego dr. Bresiewicza, a w obecności sędziego Sądu Najwyższego dr. Mierzeńskiego i Fedyńskiego jako sędziów,
w sprawie Jana Wieczorka, majstra krawieckiego w Krakowie, powoda, zastąpionego przez adwokata dr. Reinera,
przeciw Marii z Pazdiaków Wieczorkowej, żonie powoda w Krakowie, pozwanej, zastąpionej przez adwokata dr. Bartmańskiego,
o uznanie własności połowy realności lwh 332 i 427 księgi gruntowej gminy Kraków- Zwierzyniec z.p.n.1,
wskutek rewizji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie jako sądu odwoławczego z dnia 19 sierpnia 1920 r., sygn. akt II Bc 94/20, którym na odwołanie powoda zatwierdzono wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 kwietnia 1920 r., sygn. akt XI Cg 67/20,
na posiedzeniu niejawnym orzekł:

1) nie uwzględnia się rewizji,
2) powód winien jest zapłacić pozwanej koszty postępowania rewizyjnego w kwocie

1.045,40 marek do dni czternastu pod rygorem egzekucji.

Uzasadnienie

Rewizja powołuje wprawdzie przyczyny rewizyjne z § 503 pkt 2 i 4. k.p.c.2,

jednak niesłusznie.

Powód twierdził, że w roku 1918 nabył z pozwaną realności objęte lwh 332,

427, dzielnicy XIII Kraków-Zwierzyniec, że do kupna tej realności użytą została w części cena kupna, uzyskana ze sprzedaży domu w Myślenicach, powoda

1 Znaczenie nieustalone.
2 Austriacka ustawa z dnia 1 sierpnia 1895 r. o postępowaniu sądowem w cywilnych sprawach spornych (Procedura cywilna), Dz.U.P. 1895 poz. 113.

Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa

Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

i pozwanej współwłasnego, a w części kwota 20.000 koron, wypożyczona od brata pozwanej pana Stanisława Pazdiaka, dyrektora gimnazjum w Myślenicach. Aby uchylić się od odpowiedzialności za swoje osobiste zobowiązanie, postanowił powód, że od Wiktorii z Bornsteinów Unterweisowej nabyte realności wpisane zostały na razie wyłącznie na żonę jego, pozwanej, przy czym ona zobowiązać się miała, że po powrocie powoda z wojska prawo własności połowy tych realności przepisze na powoda. Pozwana twierdząc, że te realności nabyła z własnych funduszów, z pieniędzy przez nią w gospodarstwie domowym zaoszczędzonych, jako też z gotówki przez dyrektora Pazdiaka jej udzielonej, zaprzeczyła jakoby z powodem zawarła umowę na przeniesienie na niego prawa własności połowy rzeczonych realności. W rzeczywistości została pozwana na podstawie notarialnie sporządzonego kontraktu kupna i sprzedaży z daty Kraków 8 sierpnia 1919 r., numer 13207 wpisaną za właścicielkę pomienionych realności.

Sądy niższe słusznie oddaliły powoda na podstawie tego stanu faktycznego

z żądaniem uznania go za właściciela połowy spornych realności. Umowa bowiem, na mocy której pozwana zobowiązać się miała na odstąpienie powodowi połowy rzeczonych realności przedstawia się jako przyznanie pozwanej, iż połowa tych realności stanowi własność powoda, a pozwana dłużna jest tę własność na niego przenieść i wymagała do swej ważności aktu notarialnego w myśl § 1 ustawy z dnia 25 lipca 1871 r.3, gdy nie została sporządzona w tej dla swej ważności wymaganej formie, przeto nie mogła stanowić ważnego tytułu prawnego dla roszczenia, z którym powód w skardze wystąpił.

Wyrok sądu odwoławczego nie podlega zatem wcale na błędnej ocenie

prawnej, a zaniechanie bezcelowego dochodzenia ustnie zawartej między powodem a pozwaną umowy nie stanowiła braku postępowania; nie zachodzą zatem wcale powołane przyczyny rewizyjne.

Należało nieuzasadnionej rewizji skutku omówić. Orzeczenie o kosztach postępowania rewizyjnego opiera się na § 41 i 50 k.p.c.

[Przywołane przepisy: § 41, § 50, § 503 pkt 2 i 4. k.p.c. z 1895 r., § 1 austriackiej ustawy z 25 lipca 1871 r. o potrzebie sporządzenia aktów notaryalnych w niektórych czynnościach prawnych, Dz.U.P. 1871 nr 76.]

3 Austriacka ustawa z 25 lipca 1871 r. o potrzebie sporządzenia aktów notaryalnych w niektórych czynnościach prawnych, Dz.U.P. 1871 nr 76.