Ustawa Zgromadzenia Reprezentantów
Wolnego Miasta Krakowa
z dnia 14 grudnia 1833 r.
Ustawa porządkowo-dodatkowa dla uczniów Uniwersytetu
Dziennik Praw Wolnego Miasta Krakowa z 1834 r.
Nr 8319 DGS
My, Prezes i senatorowie Wolnego, Niepodległego i ściśle Neutralnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu.
Znalazłszy, ze zaszłe odmiany w wewnętrznym Uniwersytetu urządzeniu wskazały potrzebę zastosowania do nich ustawy porządkowej dla uczniów Uniwersytetu w dn. 28 grudnia 1820 r. wydanej, po rozważeniu przedstawienia w tej okoliczności przez Senat Akademicki uczynionego, stanowimy, co następuje:
§ 1
Uczeń do album wpisany składa rektorowi oświadczenie, przez które obowiązuje się być posłusznym zwierzchności Uniwersytetu, mieć dla niej należyte uszanowanie i ulegać ustawom i urządzeniom Uniwersytetu. Przyzwoite i moralne zachowanie się i skromność, będąca wszędzie zaletą poświęcających się naukom, stają się dla uczniów ścisłym w obecności profesora obowiązkiem, szczególniej w czasie lekcyj, gdzie największa cichość i spokojność panować powinna.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, rektor, studenci, profesor, wykłady, porządek, dyscyplina]
§ 2
Uczeń Uniwersytetu nie zachowujący się wedle przepisów w poprzednim artykule zawartych, oprócz kar akademickich poniżej wyszczególnionych, nie może od profesora swego otrzymać świadectwa dobrych obyczajów, i dziekan właściwego wydziału winien jest odmówić podpisu swego na takowym świadectwie, gdyby go przeciwnym zachowaniu się ucznia być znalazł; a oraz donieść o tym rektorowi,
który po wysłuchaniu dziekana i profesora wydającego świadectwo rozstrzygnie wątpliwość względem obyczajów ucznia zachodzącą.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, dziekan wydziału, profesor, rektor, dyscyplina, środki dyscyplinarne]
§ 3
Wchodzenie na sale naukowe podczas lekcji z laskami, wszelkiego rodzaju bronią itp. nie jest dozwolone.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, wykłady, porządek, dyscyplina]
§ 4
Zabrania się jak najmocniej uczniom uczęszczanie po bilardach, kaffenhausach, szynkach wszelkiego rodzaju upajające trunki sprzedających, i tym podobnych miejscach publicznych. Przekraczający ten zakaz, za doniesieniem ich do władzy Uniwersytetu, stopniowo napominanymi, a następnie surowiej ukaranymi będą. Którykolwiek by się zaś z uczniów w miejscach powyższych zabawiał po godzinach urządzeniem policyjnym zakazanych, przez władzę policyjną przytrzymanym i rektorowi Uniwersytetu końcem dalszego w drodze karności postąpienia oddanym będzie.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, środki dyscyplinarne, odpowiedzialność dyscyplinarna, władze policyjne, alkohol]
§ 5
Wolno jest uczniom Uniwersytetu bywać w teatrze, na balach, redutach i innych zabawach publicznych; lecz znajdujący się na tych miejscach powinni się zachować przykładnie, tak, jak na obyczajnych uczniów Uniwersytetu przystoi, nie przywłaszczając sobie z tego tytułu wyłączenia od powszechnego obowiązku stosowania się do porządku publicznego, i gdyby uczniowie Uniwersytetu na miejscach wymienionych nieprzyzwoicie sprawujący się, pomimo napomnienia od u- rzędnika nad publiczną spokojnością czuwającego, w niespokojności trwali, naten- czas przez władzę miejscową przytrzymanymi i rektorowi Uniwersytetu oddali będą.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, rektor]
§ 6
Zabraniają się uczniom Uniwersytetu gry w pieniądze i fanty, które nie tylko zajmują nieużytecznie czas dla nauk poświęcony, ale nadto bywają przyczyną długów, kłótni i sporów.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina]
§ 7
Uczniowie Uniwersytetu nie mogą mieć schadzek, z których wynika strata czasu, albo się tworzą częstokroć nieprzyzwoite układy i zmowy, a szczególniej nie mogą sprawiać balów i innego rodzaju zabaw ciągnących za sobą stratę czasu, nadużycie trunków, nadwyrężenia zdrowia, koszta i roztargnienie.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, alkohol]
§ 8
Nade wszystko zabronione jest uczniom Uniwersytetu bez poprzedniego pozwolenia rządu krajowego składać towarzystw pod jakimkolwiek imieniem i w jakimkolwiek bądź celu, a to nie tylko pod karami akademickimi, lecz i ogólnokrajowymi ustawą karną na towarzystwa tajne oznaczonymi; nie wolno nadto żadnych wydawać im odezw ani wybierać jakichkolwiek składek bez zezwolenia wyższej władzy.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, stowarzyszenia tajne, odpowiedzialność karna]
§ 9
Podległość ustawom akademickim nie wyjmuje uczniów spod ustaw ogólno- krajowych; kary zatem akademickie nie zasłaniają od kar powszechnych ani kary powszechne od kar akademickich.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, odpowiedzialność karna]
§ 10
Wszyscy uczniowie Uniwersytetu używają praw równych, zatem i kary dla wszystkich za podobne przestępstwa są równe.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna]
§ 11
Kary akademickie są :
a) Napomnienie profesorskie.
b) Napomnienie dziekańskie.
c) Napomnienie w wydziale.
d) Oddalenie z Uniwersytetu.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna]
§ 12
Każdy uczący ma prawo nieskromnie się zachowującego podczas lekcji ucznia publicznie napominać, a nawet po poprzednim napomnieniu niepoprawiającemu się i niespokojnemu podczas lekcji uczniowi, nakazać wyjście z auditorium.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, wykłady]
§ 13
Gdyby napomnienie profesorskie nie poprawiło ucznia, nastąpi na przedstawienie profesora napomnienie dziekańskie, to jest przez dziekana w przytomności profesora i uczniów podczas lekcji publicznej.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, profesor, dziekan wydziału]
§ 14
Trzeci stopień napomnienia ma miejsce na posiedzeniu wydziału, złożonym z dziekana i wszystkich profesorów wydziału, którego uczeń jest audytorem, które równie użytym być może wtenczas, kiedy uczeń oskarżony będzie o niemoralne za- chowanie się poza auditorium.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna]
§ 15
Oddalenie z Uniwersytetu przeznaczone jest dla niepoprawiających się lub popełniających większe przestępstwa uczniów; takowe jest albo ciche, albo głośne.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu]
§ 16
Oddalenie ciche (consilium abeundi) odbywa się przez samo oświadczenie występnemu przez dziekana o zapadłym wyroku Sądu Rektorskiego, mocą którego traci miejsce w Uniwersytecie i jest z albumu uczniów wymazanym. Wyrok ten jednak do swej prawomocności potrzebować będzie zatwierdzenia Senatu Akade- mickiego.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu, dziekan wydziału, Senat Akademicki, Sąd Rektorski, rektor]
§ 17
Oddalenie głośne (relegatio), które jedynie mocą wyroku Senatu Akademickiego przez Wielką Radę Uniwersytetu Jagiellońskiego zatwierdzonego nastąpić może, ma stopnie następujące:
1) Kiedy wyrok oddalenia przeczytanym będzie w obecności całego wydziału.
2) Kiedy nadto treść wyroku ogłoszona będzie przez wystawienie jej na widok publiczny po wszystkich wydziałach.
3) Kiedy oprócz ogłoszeń powyższych i pobliższe uniwersytety o tym oddaleniu od rektora zawiadomionymi będą.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie, Senat Akademicki, Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego]
§ 18
Oddalony w sposób cichy może się sposobić do usług krajowych w obcych uni- wersytetach, lub po okazanej przez lat 2 poprawie moralności stać się uczniem uniwersytetu krajowego. Oddalony z ogłoszeniem w swoim wydziale utraca na zawsze wolność powrotu do uniwersytetu krajowego. Oddalony z ogłoszeniem po wszystkich wydziałach utraca oprócz tego prawo ubiegania się o stopnie akademickie. Oddalony na koniec z uwiadomieniem innych uniwersytetów utraca na zawsze wolność praktykowania publicznego w kraju nabytych nauk i umiejętności.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie, zakaz pełnienia urzędów publicznych]
§ 19
Gdyby oddalony był zagranicznym, a obecność jego zagrażała zepsuciem innej młodzieży, rektor Uniwersytetu ostrzeże o tym rząd krajowy i potrzebę oddalenia onegoż z kraju przedstawi.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci zagraniczni, dyscyplina, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie]
§ 20
O wszelkim oddaleniu rodzice oddalonych lub ich opiekunowie, o głośnym zaś rząd krajowy przez Komisarza Rządowego Instytutów Naukowych, niezwłocznie zawiadomionymi być powinni.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, odpowiedzialność dyscyplinarna, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie, Komisarz Rządowy Instytutów Naukowych, rodzice, opiekunowie]
§ 21
Ściągnienie na siebie kary poprawczej lub kryminalnej wyrokami sądów krajowych zasądzonej pociąga za sobą ipso facto wymazanie ex albo Universitais.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, odpowiedzialność karna, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie]
§ 22
Nieobecność na 7-mu lekcjach jednego profesora, znieważenie osób do składu władzy Uniwersytetu należących, związki przeciwne porządkowi towarzyskiemu i moralności, będą oddaleniem z Uniwersytetu ukarane.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, profesor, wykłady, studenci, stowarzyszenia tajne, wydalenie z uniwersytetu, relegowanie]
§ 23
Uczniowie Uniwersytetu o przewinienia prosto-policyjne obwinieni powinni być rektorowi Uniwersytetu niezwłocznie doniesionymi z imienia, nazwiska i miejsca ich zamieszkania; na przewinieniach zaś tego rodzaju przytrzymani mają być również rektorowi dla pociągnienia ich do odpowiedzialności odstawionymi.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, przestępstwa policyjne, odpowiedzialność dyscyplinarna, rektor]
§ 24
Lekkie policyjne wykroczenia, tak nazwane policji prostej, przez uczniów Uniwersytetu popełniane, na które prawo przepisuje karę nieprzenoszącą pięciu dni aresztu, ulegać mają jurysdykcji Sądu Rektorskiego, który gdyby kara aresztu dłużej trwać miała jak godzin 24, wyrok swój Senatowi Akademickiemu do zatwierdzenia przedstawi.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, wykroczenia policyjne, Sąd Rektorski, Senat Akademicki, kara aresztu]
§ 25
Sąd Rektorski w sądzeniu, równie jak i Senat Akademicki w zatwierdzaniu wyroków zapadających w sprawach uczniów dopuszczających się przekroczeń w paragrafie poprzednim wymienionych, trzymać się mają ustaw powszechnych w kraju tutejszym obowiązujących.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, wykroczenia policyjne, Sąd Rektorski, Senat Akademicki]
§ 26
Co do wynagrodzenia szkód, jakie by stronom od uczniów lekkich policyjnych wykroczeń dopuszczających się przynależeć mogło, orzekanie w tej mierze należeć ma do zwyczajnej drogi sądowej i do tejże strony interessowane przez Sąd Rektorski odsyłanymi być winny.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, wykroczenia policyjne, Sąd Rektorski, droga sądowa, wynagrodzenie szkód]
§ 27
Sąd Rektorski, do którego należeć równie będzie instruowanie wszelkich spraw w przewinieniach uczniów pod orzeczenie władzy edukacyjnej w sposób niniejszą ustawą wskazanej poddanych, równie jak i wykonanie zapadających wyroków, składać się ma:
Z rektora Uniwersytetu,
dziekana Wydziału Prawa,
dziekana wydziału, do którego oskarżony uczeń należy,
i dwóch profesorów czynnych Uniwersytetu wiekiem najstarszych, bez względu na wydział, których rektor powoła.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, Sąd Rektorski, rektor, Wydział Prawa, dziekan wydziału, profesorowie]
§ 28
Uczniowie Uniwersytetu na przestępstwach policyjno-poprawczych lub zbrodniach schwytani, lub o takowe obwinieni, powinni być rektorowi Uniwersytetu doniesieni, ażeby ich tymczasowie aż do nastąpić mającego wyroku wymazał z album; z nimi zaś władza miejscowa postąpi stosownie do prawa, a gdyby rektorowi Uniwersytetu odstawionymi byli, ponieważ sądzenie tego rodzaju przestępstw przechodzi jego władzę, przez tegoż do sądów właściwych konstytucyjnych odesłanyrni być powinni.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, odpowiedzialność karna, rektor, droga sądowa]
§ 29
W gmachach Uniwersytetu żadne aresztowanie ucznia Uniwersytetu bez wiedzy i zezwolenia rektora uskutecznione być nie może.
[hasła: Uniwersytet Jagielloński, studenci, rektor, autonomia uniwersytetu, aresztowanie studenta]
§ 30
Wykonanie powyższego urządzenia w czym do kogo należy, polecamy.
Działo się na posiedzeniu naszym dn. 14 grudnia 1833 r.
(podpisano) Wielogłowski – prezes Senatu Rządzącego, Darowski – sekretarz
generalny Senatu, Nowakowski – sekretarz ekspediujący Senatu.
(L.S.)
