Prawo Kodeksu Karzącego dla Królestwa Polskiego z 20 lipca 1818 r.

Dziennik Praw Królestwa Polskiego t. V, nr 20.

z Bożéj Łaski

My A L E X A N D E R I.
Cesarz Wszech Rosji, Król Polski

etc. etc. etc.

Wszem wobec i każdemu komu o tém wiedzieć należy, a mianowicie obywatelom Królestwa naszego Polskiego wiadomo czynimy, iż Izba

Senatorska i Izba Poselska stosownie do przedstawionego w imieniu naszém

projektu i po wysłuchaniu mówców Rady Stanu i Komisjów Sejmowych,

uchwaliły co następuje:

Prawo Kodeksu karzącego dla Królestwa Polskiego.

Wstęp Ogólny.

Artykuł 1.
O przestępstwie.

Każdy czyn wolny, niniejszém prawem zakazany, jest przestępstwem.

Artykuł 2.

Wolne opuszczenie czynu niniejszém prawem nakazanego jest równie przestępstwem.

Artykuł 3.

Skutek przestępstwa.

Przestępstwo pociąga za sobą karę i obowiązek wynagrodzenia szkód zrządzonych.

Artykuł 4.
Podział przestępstw.

Przestępstwa wszelkie dzielą się na trzy klasy: I. na zbrodnie; II. na występki; III. na przewinienia policyjne. Zbrodnie są przestępstwa na które prawo przepisuje kary główne. Występki są przestępstwa na które prawo wymierza kary poprawcze. Przewinienia policyjne są, które pociągają kary policyjne.

Artykuł 5.

Rodzaje kar.

Kary główne są:
1. Śmierć.
2. Więzienie warowne na całe życie.
3. Więzienie warowne do czasu, to jest od lat 10 do lat 20.
4. Więzienie ciężkie od lat 3 do lat 10.
Kary poprawcze są:
1. Zamknięcie w domu poprawy, od dni 8. do lat 3.
2. Osadzenie w domu aresztu publicznego od dni 8 do lat 3.
3. Kary pieniężne od 40 do 2000 złotych polskich.
4. Kara cielesna od 16 do 120 razów, w oddziałach ar. 219 oznaczonych.
Kary policyjne są:
1. Kara pieniężna do 40 zł. polsk.
2. Aresztu policyjnego lub domowego do dni 8.
3. Kara cielesna do 16 razów.

Artykuł 6.

Prawne oznaczenie zbrodni, występków i przewinień.

Za zbrodnię, występek lub przewinienie policyjne, taki tylko czyn uważany i ukarany być powinien, który w niniejszém prawie za zbrodnię, występek lub przewinienie policyjne jest uznany.

Artykuł 7.

Podział prawa karnego.

Niniejsze prawo karne dzieli się na trzy części czyli księgi. Piérwsza obejmuje zbrodnie i ich kary; druga występki i kary na nie; trzecia przewinienia i kary policyjne.

Artykuł 8.

Niewiadomość prawa nie wymawia.

Niewiadomość niniejszego prawa, nikogo od odpowiedzialności i kary nie uwalnia.

Artykuł 9.

Kogo dotyka kara i wynagrodzenie szkód.

Kara dotyka tylko samą osobę przestępcy. Kary pieniężne prawomocnemi wyrokami za życia obwinionego zasądzone, tudzież wynagrodzenia cywilne przechodzą do jego następców z pozostałego po nim majątku.

Artykuł 10.
O przestępstwach mieszkańców krajowych za granicą popełnionych.

Mieszkańcy krajowi, popełniający przestępstwa w krajach obcych, za ujęciem onych podług praw niniejszych sądzeni i karani być mają, bez względu na prawa tego kraju, w którym zbrodnie popełnili.

Artykuł 11.
O przestępstwach cudzoziemców w kraju lub za granicą popełnionych.

Cudzoziemcy za popełnione w krajach polskich przestępstwa, podlegają karom niniejszém prawem przepisanym.

Artykuł 12.

Jeżeli cudzoziemiec popełnił za granicą zbrodnię lub występek przeciwko rządowi Królestwa Polskiego lub tyczące się papierów publicznych i rzeczy mennicznéj kraju tutejszego, natenczas w razie ujęcia onegoż równie jak mieszkańcy tutejszokrajowi, podług niniejszego prawa sądzony i karany być winien.

Artykuł 13.

Gdyby zaś popełniona za granicą przez cudzoziemca zbrodnia lub występek nie tyczyły się przedmiotów dopiero wspomnionych, natenczas, dostrzeżony przestępca obcy w kraju tutejszym, winien być przytrzymany i władzom kraju do którego należy wydany. Gdyby jednak odebranie onegoż nie nastąpiło, naówczas ma być sądzony podług praw kraju tego, w którym przestępstwo popełnił, jeżeli łagodniejszą przepisują karę; jeżeli zaś ostrzejszą stanowią, sądzony i karany być ma podług prawa niniejszego.

Artykuł 14.
O przestępstwach wojskowych w służbie.

Wojskowi w czynnéj służbie zostający, co do przestępstw tyczących się służby wojskowéj, podlegają wyłącznie przepisom kodeksu wojskowego. Co się zaś tyczy przestępstw ze służbą wojskową związku niemających; względem tych, jeżeli są zbrodniami lub takiemi występkami, których kodeks karzący wojskowy nie obejmuje, wojskowi pod sąd karzący cywilny przez najwyższą komendę wojskową po wyrok i karę odesłani; jeżeli zaś są przewinieniami policyjnemi, podług praw wojskowych przez właściwą władzę wojskową sądzeni i karani będą.

Artykuł 15.
O przestępstwach osób poselstwa zagraniczne składających.

Posłowie i osoby dyplomatyczne mocarstw zagranicznych pod prawem narodów zostający, przepisom niniejszego prawa nie ulegają; osoby dwór lub orszak onychże składające, jeżeli do tego samego kraju należą z którego jest poselstwo, również od przepisów prawa niniejszego są wyjęte.

KSIĘGA PIERWSZA

O zbrodniach.

DZIAŁ I.

O zbrodniach w ogólności.

Artykuł 16.
O złym zamiarze.

Nie masz zbrodni bez złego zamiaru. Zły zamiar nie tylko jest wtenczas, gdy zły skutek który z czynu nastąpił był przewidziany i zamierzony; ale i wtenczas, gdy w innym złym zamiarze czyn przedsięwzięty został, a inny zły skutek który z onegoż rzeczywiście wyniknął, podług naturalnego biegu rzeczy łatwo mógł być przewidziany.

Artykuł 17.

Przyczyny wymawiające zły zamiar.

Czyn lub opuszczenie, nie poczytuje się za zbrodnię jeżeli:
a) sprawca używania rozumu jest zupełnie pozbawiony.
b) jeżeli cierpi czasowe zmysłów pomieszanie i w czasie takowym dopuścił się szkodliwego czynu.
c) jeżeli popełnił czyn szkodliwy w zupełném bez zamiaru jednak popełnienia zbrodni pijaństwie, albo w takowém zmysłów obłąkaniu, iż sam nie wiedział co czynił.
d) jeżeli sprawca przez przemoc lub obcą siłą, któréj żadną miarą oprzeć się nie zdołał, do popełnienia czynu szkodliwego był zmuszony.
e) jeżeli taki błąd zaszedł, który w uczynku nie dozwolił poznać zbrodni. f) jeżeli czyn szkodliwy z samego trafu, bez wpływu woli sprawcy, z niedbalstwa lub niewiadomości skutków onegoż wyniknął.

Artykuł 18.

Małoletni karom za zbrodnie nie podlegają aż po skończonym roku piętnastym wieku swego, gdy zbrodnia z czynu; a po skończonym roku osiemnastym, gdy zbrodnia

z opuszczenia wynikła. Lecz karani być powinni poprawczo, podług przepisów księgi drugiéj.

Artykuł 19.

Bojaźń pogróżek, których skutek za pomocą zwierzchności lub innych sposobem odwróconym być mógł, nie wymawia od kary sprawcę, jeżeli z umysłu zrządził szkodę.

Artykuł 20.

Zbrodnie popełniane na osobach złoczyńców, szalonych i na takowych którzy sami żądają spełnienia na sobie czynu zbrodniczego lub nań zezwalają, równie jak inne, podług praw karane być powinny.

Artykuł 21.
O wspólnikach zbrodni.

Za wspólnika zbrodni, uważany będzie każdy, który przed lub wśród wykonania takowéj przez dawanie rozkazu, rady, pogróżki, nauki, pochwały, przez czynne i umyślne danie pomocy lub środków do wykonania czynu potrzebnych, przez usunięcie przeszkód, dany przytułek i przechowywanie zbrodniarzy przed dopełnionym czynem i tym podobnemi sposoby bezpośredniemu sprawcy z wiedzą o zamiarze do spełnienia zbrodni dopomaga.

Artykuł 22.

O uczestnikach zbrodni.

Uczestnikiem jest ten, który się z przestępcą przed popełnionym czynem porozumiał względem udziału zysku albo korzyści lub względem udzielenia mu pomocy lub przytułku po dopełnić się mającym czynie.

Artykuł 23.
O daiących pomoc zbrodni.

Jeżeli pomoc dana była bez poprzedniego porozumienia się z sprawcą i po dokonanym już czynie lub też jeżeli zyski i korzyści były szukane ze zbrodni późniéj wiadoméj, natenczas dający pomoc, uważany nie będzie wprawdzie za wspólnika lub uczestnika popełnionéj zbrodni, lecz za osobne przestępstwo staje się odpowiedzialnym.

Artykuł 24.

O hersztach zbrodni.

Jeżeli kto z pomiędzy sprawców wspólnie zbrodnię popełniających, innym powagą rzeczywistéj lub przywłaszczonéj zwierzchności albo należnego mu z innych względów uszanowania do spełnienia zbrodni przewodniczył lub za pomocą takowéj powagi wykonaniem zbrodni kierował, ten uważany jest za dowódcę czyli herszta zbrodni.

Artykuł 25.
O usiłowanéj zbrodni.

Przedsięwzięcie przygotowawczych środków, czyli usiłowanie wykonania zbrodni, skoro przez zewnętrzne czyny objawione zostały i jeżeli sprawca zbrodnie już wykonywać zaczął, lecz tylko niemoc, przypadek lub nieprzewidziane obce przeszkody zupełnemu zbrodni spełnieniu tamę położyły, jako samo dokonanie zbrodni uważane być powinny.

Artykuł 26.

O myśli złe, czyli o zły zamiar bez czynów zewnętrznych lub bez umyślnego opuszczenia tego co prawo przepisuje, nikt do odpowiedzialności pociąganym być nie może: jednakowoż objawienie myśli w sposobie pogróżek, niespokojnością, szkodą lub zgorszeniem nabawić mogących, karę za sobą pociąga.

DZIAŁ II.

O karach w ogólności.

Artykuł 27.
Kary śmierci.

Kara śmierci będzie przez ucięcie głowy lub przez powieszenie na szubienicy wykonaną.

Artykuł 28.

Popełniający morderstwo na osobach, względem których szczególne mają obowiązki, prowadzeni być mają w ubiorach czarnych na miejsce śmierci.

Artykuł 29.

Rozbójnicy, rabusie, podpalacze i złodzieje na śmierć skazani, na szubienicy wieszani być mają z wyłączeniem kobiet, na których kary śmierci zawsze przez ucięcie głowy wykonywane będą.

Artykuł 30.
Kary więzienia.

Więzienie za zbrodnie jest dwojakie: więzienie ciężkie i więzienie warowne; w pierwszém zbrodniarze od lat 3. do 10, w drugiém od lat 10. do 20. lub na całe życie zamykani będą.

Artykuł 31.
Kara więzienia warownego.

Skazani na więzienie warowne będą mieć głowy ogolone, nosić mają ciężkie kajdany, do taczek przykuci podczas roboty, w ohydne ubiory przybrani, dwa dni ciepłą lecz niemięsną potrawą, a trzeci dzień chlebem i wodą żywieni będą, łoże mieć mają z samych tarcic, bez żadnego posłania i użyci być powinni do prac najprzykrzejszych zewnętrznych lub wewnętrznych, ile ich stan zdrowa i sił dozwoli.

Artykuł 32.
Kara więzienia ciężkiego.

Skazani na zamknięcie w więzieniu ciężkiém, nosić będą na nogach mniéj ciężkie kajdany, ubiory proste, ile być może jednostajne, żywieni będą raz jeden na dzień ciepłą lecz niemięsną potrawą, a raz w tydzień, to jest dzień piątkowy chlebem i wodą; łoże mieć będą na słomie, bez żadnego innego posłania i użyci być mają do prac zewnętrznych lub wewnętrznych, ile ich stan zdrowia i sił dozwoli.

Artykuł 33.

O robotach kobiet.

Kobiety mają być także używane do prac, nie tylko wewnętrznych ale i zewnętrznych, siłom ich płci odpowiadających, lecz osobno od mężczyzn i ze wszelką przeciw zgorszeniu ostróżnością.

Artykuł 34.
Zaostrzenia kary więzienia warownego.

Kara więzienia warownego może być zaostrzoną:
a. Pręgierzem.
b. Piętnowaniem.

c. Przykuciem na łańcuchu.
d. Zamknięciem w miejscu, od wszelkiego społeczeństwa ludzi odrębném; na koniec e. Wygnaniem z kraju.

Artykuł 35.
Zaostrzenia kary więzienia ciężkiego.

Kara więzienia ciężkiego może być zaostrzona:
a. Przykuciem na łańcuchu.
b. Zamknięciem w miejscu od wszelkiego społeczeństwa ludzi odrębném; na koniec c. Wygnaniem z kraju.

Artykuł 36.
Pręgierz.

Pręgierz jest wystawienie na widok publiczny skazanego, ciężkiemi żelazami na rękach i nogach okutego, wśród straży w miejscu publiczném do tego przeznaczoném, na wyniesioném rusztowaniu, przez trzy po sobie następujące dnie, co dzień po godzinie. Zbrodnia równie jak i wymierzona na nią kara, mają być na tablicy na słupie powieszonéj, krótko, wyraźnie i czytelnie opisane. Zaostrzenie to w tych tylko przypadkach miejsce mieć powinno, na które wyraźnie prawem jest przepisane.

Artykuł 37.
Piętnowanie.

Piętnowanie ma być uskuteczniane na lewéj łopatce skazanego literą P. to jest w Polsce i literą początkową miejsca Sądu wyrok wykonywającego. Zaostrzenie to tak na cudzoziemcach jako i na krajowych płci obojéj, tam tylko ma miejsce, gdzie prawem wyraźnie jest przepisane.

Artykuł 38.
Przykucie na łańcuchu.

Przykucie na łańcuchu, ma być uskutecznione, nie inaczéj jednak jak za rękę lub za nogę, do ściany, do kamienia lub do pnia, tak jednak aby skazany mógł cztery kroki postąpić, stać, siedzieć i leżeć.

Artykuł 39.
Zamknięcie w miejscu osobném.

Zamknięcie w miejscu od społeczeństwa ludzi odrębnem, na tém zależy, aby więzień sam jeden w więzieniu osobnem, kajdanami ciężkiemi obciążony i na łańcuchu przykuty, był zamknięty; aby prócz osób do dozoru należących, nikt z nim widzieć

się i rozmawiać nie mógł. Robota i przechadzka wewnątrz tylko murów więzienia i to samemu więźniowi pod ścisłą strażą może być dozwolona.

Artykuł 40.

Wygnanie z kraju.

Wygnanie z kraju może tylko przeciwko skazanym cudzoziemcom po wypełnionéj karze więzienia nastąpić.

Artykuł 41.
Skutki kar.

Kara więzienia warownego lub więzienia ciężkiego, pociąga za sobą jako skutek nieodłączny karę robót przymuszonych zewnętrznych lub wewnętrznych, w miarę sił fizycznych skazanego.

Artykuł 42.

Wyrok prawomocny na karę śmierci lub dożywotniego więzienia, pociąga za sobą śmierć cywilną, a za tym pozbawienie skazanego, wszelkiego używania praw cywilnych, praw politycznych, urzędów i zaszczytów obywatelskich *).

*) W niektórych egzemplarzach już publikowanych, artykuły 41. i 42. mają sens mylny, który podług wydania niniejszego poprawić należy.

Artykuł 43.

Kary więzienia warownego na czas pewny, pociągają za sobą utratę na zawsze praw politycznych, urzędów, praw i zaszczytów obywatelskich, tudzież zawieszenie w prawach cywilnych przez czas uwięzienia.

Artykuł 44.

Śmierć cywilna lub utrata praw politycznych i zaszczytów obywatelskich stosownie do art. 43. nie rozciąga się ani do niewinnéj żony lub męża, ani do niewinnego potomstwa; tém mniéj do innych wstępnych lub pobocznych krewnych albo powinowatych skazanego. Wszystkie nawet czynności cywilne przed ogłoszeniem wyroku prawomocnego nastąpione, dla późniéj osądzonéj utraty lub zawieszenia praw cywilnych, ważności swéj nie utracają.

Artykuł 45.

Kary więzienia ciężkiego pociągają za sobą zawieszenie w prawach politycznych i cywilnych przez przeciąg kary. Co zaś do praw politycznych, najwięcéj na drugie

tyle czasu, ile kara trwała; tudzież utratę zaszczytów osobistych i urzędów krajowych.

Artykuł 46.

Skazani na więzienie warowne i na zamknięcie w więzieniu ciężkiém, odddani będą po ukończeniu przez nich więzienia pod dozór policji najdłużéj na drugie tyle czasu, ile kara więzienia trwała.

Artykuł 47.

Skazani na jakążkolwiek karę, ponosić będą koszta sądowe, sami lub wspólnie z innemi za też same zbrodnie osądzonemi, nie odwołując się jeden do drugiego, stosownie do postanowienia sądu. Jednakowoż wynagrodzenia cywilne, mają pierwszeństwo przed kosztami sądowemi, gdyby majątek na zaspokojenie szkód i kosztów nie wystarczał.

Artykuł 48.
Ograniczenia samowolności sędziego w wymiarze kar.

Kara za jakążkolwiek zbrodnię nie może być ani łagodniejszą, ani ostrzejszą nad taką, jaką prawo niniejsze wyraźnie przepisuje.

Artykuł 49.

Równie nie może żaden inny rodzaj kary być na winowajcę wymierzony, jak tylko ten, który niniejszém prawem jest przepisany. Ugoda winowajcy z uszkodzonym i przebaczenie obrazy nie znosi ani zmienia postanowionéj niniejszém prawem kary.

Artykuł 50.

O zbiegu kilku zbrodni razem.

Jeżeli sprawca kilka rozmaitych zbrodni popełnił, kara na ten rodzaj zbrodni wymierzoną być ma, który najsurowszą za sobą pociąga; uważając jednakowoż inne popełnione zbrodnie jako powody zaostrzenia kary.

Artykuł 51.
O zbiegu zbrodni z występkami.

Te same prawidło ma być zachowane, w przypadkach zbiegu zbrodni z jednym lub więcéj występkami.

Artykuł 52.

Popełnienie zbrodni po występkach.

Gdy skazany już raz za jeden lub więcéj występków, popełnił zbrodnie, w miarę wielkości poprzedzających występków lub następnie popełnionéj zbrodni, zasłużył na zaostrzenie kary.

Artykuł 53.
Powtórzenie zbrodni zasługujących na karę więzienia ciężkiego.

Gdy skazany już raz za zbrodnię, popełni potém drugą pociągającą za sobą więzienie ciężkie, skazany będzie na najdłuższe więzienie w stopniu kary na tęż drugą zbrodnię przepisanéj. A gdyby taż druga zbrodnia najdłuższą karę w stopniu za sobą pociągała, dodane będą najsurowsze zaostrzenia więzienia ciężkiego. Za popełnieniem trzeci raz zbrodni pociągającéj za sobą karę więzienia ciężkiego, winowajca ma być skazany na więzienie warowne, do czasu pewnego. Za czwartym razem popełnionéj zbrodni zasługującéj na karę więzienia ciężkiego, skazany będzie na więzienie na całe życie warowne. A gdyby z więzienia takowego umknąć potrafił i w czasie ucieczki zbrodni się dopuścił, skazany będzie na śmierć.

Artykuł 54.
Powtórzenie zbrodni zasługujących na karę więzienia warownego.

Gdy skazany już raz za zbrodnię, popełni drugą ściągającą nań karę więzienia warownego do czasu pewnego, zamknięty zostanie na całe życie w więzieniu warowném. Jeżeli druga zbrodnia podlega karze więzienia warownego na całe życie, śmiercią ukarany być powinien.

Artykuł 55.

Oprócz tego, zbrodniarze za powtarzanie zbrodni skazani, na plecach ubioru swego nosić mają przyszytą tablicę odmiennego koloru, z wyrazem liczby powtórzonego ukarania. Ci zaś co będąc już dawniéj karanemi, następnie do więzienia warownego na całe życie skazani zostali, nosić będą przyszyty do ubioru swego powróz na szyi, jako znak, iż za dopuszczeniem się jeszcze raz zbrodni, śmierć ich czeka.

DZIAŁ III.

O powodach zaostrzenia kary.

Artykuł 56.

Powody zaostrzenia kar w ogólności.

W ogólności; im dojrzalsza jest rozwaga winowajcy, im rozmyślniejsze

przygotowanie do zbrodni, im znaczniejsza z tejże wynika szkoda, im większe zagraża niebezpieczeństwo, im mniéj ostrożności naprzeciw zbrodni użyć było można, im mniéj oporu ze strony uszkodzonego zbrodniarz obawiać się mógł, im więcéj na koniec obowiązków zgwałcił; tém cięższa jest zbrodnia.

Artykuł 57.
Powody zaostrzenia w szczególności.

W szczególności, powodem jest do zaostrzenia kary:
a. kiedy złoczyńca więcéj zbrodni różnego rodzaju popełnił (jak się to już wyżéj w art. 50. rzekło).
b. jeżeli innych do zbrodni uwiódł lub jeżeli był hersztem albo podżegaczem zbrodni przez więcéj osób popełnionéj.

DZIAŁ IV.
O powodach złagodzenia kary.

Artykuł 58.

Powody łagodzenia kar.

Powody łagodzące kary, tak ze względem na stan osoby obwinionego, jako też ze względu na istotę czynu, szczególniéj są następujące:
a. gdy sprawca lat 21. nie ukończył.
b. jeżeli z natury jest niedołężnego umysłu lub gdy wychowanie jego moralne bardzo zaniedbane było.
c. gdy przed popełnieniem zbrodni życie nienaganne prowadził. d. gdy obwiniony, podżeganiem, bojaźnią lub posłuszeństwem uwiedziony, zbrodni się dopuścił.
e. gdy obwiniony, gwałtowném poruszeniem umysłu ze zwykłéj ludziom czułości pochodzącém, uniósł się do popełnienia zbrodni.
f. gdy bardziéj przez daną sobie niedbalstwem drugich sposobność do wykonania zbrodni zachęconym został, niżeli z poprzednio ułożonego zamiaru takowéj dopuścić się postanowił.
g. gdy sprawca z przyczyny dotkliwie dokuczającéj mu nędzy, fizycznéj niemocy lub braku sposobu utrzymania życia, popełnił zbrodnie.
h. gdy obwiniony zrządzoną szkodę wynagrodzić lub dalsze onéjże złe skutki z czynną gorliwością odwrócić usiłował.
i. gdy mogąc łatwo uniknąć lub ukrytym zostawać, sam się pod sąd oddał i zbrodnię szczerze wyznał.
k. gdy zbrodnię odkrył, sprawców onéjże lub wspólników wydał i do ujęcia onych środki wskazał.
l. jeżeli z przyczyny przedłużonego sądowego badania mimo własnéj winy, dłużéj w areszcie zostawał.

m. gdy od zamierzonego, usiłowanego lub rozpoczętego już przez siebie wykonania zbrodni, z własnych pobudek dobrowolnie odstąpił.
n. jeżeli sprawca od wyrządzenia większéj szkody do któréj miał sposobność, dobrowolnie się wstrzymał.
o. jeżeli szkoda ze zbrodni wynikła jest mała lub jeżeli uszkodzony zupełnie odzyskał wynagrodzenie.

DZIAŁ V.

O zastosowaniu zaostrzających i łagodzących powodów przy wymierzaniu kar.

Artykuł 59.

Zastosowanie powodów zaostrzających i łagodzących do wymiaru kar.

Jeżeli obok powodów zaostrzających są powody łagodzące kary, natenczas stosunek jednych z drugiemi i przewaga jednych nad drugiemi, stanowić będą przeciąg kary między stopniami prawem przepisanemi, tudzież zaostrzenie lub złagodzenie kary.

Artykuł 60.

Ograniczenie samowolności sędziego przy zaostrzeniu kar.

Dla zachodzących powodów zaostrzenia kary, ani rodzaj wyznaczony na każdą zbrodnię niniejszém prawem kary, zmienionym, ani czas kary nad wymiar niniejszém prawem na każdą zbrodnię przepisany, przedłużony być nie może.

Artykuł 61.
Środki ulżenia kar dla powodów łagodzących.

Dla zachodzących powodów złagodzenia kary, ani rodzaj wyznaczonéj na każdą zbrodnię niniejszém prawem kary, zmienionym, ani czas kary niżéj wymiaru niniejszém prawem na każdą zbrodnię przepisanego, skróconym być nie może, środki ulżenia onejże niżéj stopnia, są wskazane w postępowaniu sądowém karném.

DZIAŁ VI.
O zbrodniach w szczególności.

Artykuł 62.
Podział zbrodni w szczególe.

Zbrodnie albo zagrażają bezpośrednio powszechnemu bezpieczeństwu społeczeństwa cywilnego w publicznych onegoż urządzeniach; albo naruszają bezpieczeństwo ludzi pojedynczo uważanych, na osobach, majątku, wolności, sławie lub w innych prawach.

Artykuł 63.

Szczególne rodzaje zbrodni.

Rodzaje zbrodni są następujące:
1. zbrodnie stanu.
2. obraza religii.
3. bunt i rozruch.
4. gwałt publiczny.
5. nadużycie władzy w urzędzie.
6. fałszowanie monet publicznych i papierów kredytowych.
7. zgwałcenie niewiasty, tudzież uwiedzenie i użycie cielesne osoby 14. lat
niemającéj.
8. morderstwo i zabójstwo.
9. spędzenie płodu.
10. porzucenie dziecka.
11. ciężkie skaleczenie.
12. podpalanie.
13. kradzież i przeniewierzenie się.
14. rabunek.
15. oszustwo, fałsz i krzywoprzysięstwo.
16. potwarz.
17. wielożeństwo.
18. danie zbrodniarzom pomocy.

DZIAŁ VII.

O zbrodniach stanu.

Artykuł 64.

Zbrodnie stanu.

Zbrodnie stanu są:
a. obraza majestatu.
b. rokosz.
c. zdrada kraju.

Artykuł 65.

Obraza majestatu.

Obrazą majestatu są: zamach, spisek lub targnienie się na życie, zdrowie lub wolność Panującego i takowa zbrodnia śmiercią z zaostrzeniem w artyk. 28. przepisaném karaną będzie.

Artykuł 66.
Obraza członków familii Panującego.

Targnienie się na życie lub wolność którego z członków familii Panującego pociąga za sobą karę śmierci.

Artykuł 67.

Rokosz i zdrada kraju.

Rokosz mający za cel zmianę dynastii panującéj, obalenie rządu krajowego, obalenie lub przeistoczenie Konstytucji Królestwa, tudzież zdrada kraju dążące do sprowadzenia lub pomnożenia niebezpieczeństwa krajowi zewnątrz zagrażającego, czy kto jawnie lub potajemnie, pojedynczo lub w związku, knowaniem, radą lub własnémi czyny, z użyciem lub bez użycia broni, udzielaniem stosownych do celu tajemnic lub układów, podburzeniem, zaciąganiem, szpiegowaniem, wspieraniem, takowe zbrodnie przedsiębierze lub wykonywa, jako zbrodnie stanu uważane będą.

Artykuł 68.
Kara na wykonanie i usiłowanie.

Wyszczególnione dopiero zbrodnie stanu, chociażby nie wzięły jeszcze zamierzonego skutku, skoro tylko usiłowanie (art. 25) nastąpiło, śmiercią tak jak samo ich wykonanie karane będą.

Artykuł 69.
Usiłowanie odległe.

Jeśliby usiłowanie uknowania zbrodni stanu w pierwiastkowym swym zawiązku lub w początkowych układach odkryte zostało i żadnego złego nie zrządziło skutku, sprawcy na karę więzienia warownego od lat 10 do 20 zasłużyli.

Artykuł 70.
Współsprawcy.

Współsprawcy czynnie wraz z sprawcami głównemi przykładający się do spełnienia takowych zbrodni, tak jak sami sprawcy karani być mają.

Artykuł 71.
Wspólnicy i uczestnicy.

Wszyscy wspólnicy i uczestnicy w art. 21 i 22 opisani, karze więzienia warownego od lat 10 do lat 20 ulegać powinni.

Artykuł 72.

Nieprzeszkadzający.

Mający łatwość przeszkodzenia dokonaniu lub dalszemu postępowaniu zbrodni stanu, którzyby bez obawy własnego niebezpieczeństwa umyślnie takowego przeszkodzenia zaniedbali, więzieniem ciężkiém od lat 6 do 10. karanemi być mają.

Artykuł 73.
Niedonoszący.

Podobnéj karze ulegać będą ci, którzyby mieli wiadomość o knowaniu zbrodni stanu, jednakowoż zwierzchności z umysłu donieść o tém zaniedbali, wyjąwszy gdyby się z okoliczności okazało; iż z opuszczonego doniesienia żadnych szkodliwych skutków obawiać się nie było powodu.

Artykuł 74.

Wyjęcie krewnych i powinowatych od obowiązku doniesienia.

Jeżeli jednakowoż sprawca zbrodni stanu jest małżonkiem, nawet rozwiedzionym, krewnym wstępnym lub zstępnym, bratem lub siostrą, albo powinowatym w tych samych stopniach osoby niedonoszącéj, osoba niedonosząca nie będzie wprawdzie ulegać wyż wymienionéj karze, lecz może być przez wyrok sądu oddana pod dozór policji przez czas pewny, nie dłuższy jednak nad lat 10.

Artykuł 75.
Dobrowolnie odstępujący od tych zbrodni.

Ci którzyby wdawszy się w związki tajemne celem knowania zbrodni stanu, późniéj żałując swego kroku, o członkach spisku, tudzież o ich zamachach, zamiarze i przedsięwzięciach zwierzchności wtenczas donieśli, gdy jeszcze były ukryte i gdy złym skutkom zapobiec było można, takowym przebaczona będzie kara, tudzież zapewnione zamilczenie o uczynioném doniesieniu jeżeli to doniesienie udowodnili; jeżeliby zaś nie udowodnili, natenczas wyjawionemi być mają.

Artykuł 76.

Szpiegi.

Co się tyczy szpiegów obcych w czasie wojny, tych osądzenie i ukaranie do sądów wojskowych należy.

DZIAŁ VIII.

O zbrodniach obrazy religii.

Artykuł 77.

Obraza religii jest zbrodnią.

Obraza religii uważana jest wtenczas za zbrodnię, gdy takową obrazą dany został powód do zgorszenia lub powszechnego niebezpieczeństwa.

Artykuł 78.

Przypadki następujące stanowią obrazę religii:
a. jeżeli kto publicznie mową, pismem lub uczynkiem przeciwko Bogu bluźni. b. jeżeli kto zwyczajnym obrządkom, któréjkolwiek bądź w kraju religii, gwałtowne przeszkody czyni, gwałtownie sprzeciwia się lub przez obelżywe obejście się z rzeczami religii poświęconemi, przez mowy, czyny i pisma publiczne religią na wzgardę wystawia.

Artykuł 79.

Kara.

Kara na takową zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3 do lat 6. która w miarę złośliwości sprawcy i niebezpieczeństwa wynikającego do lat 10 przedłużoną być może.

DZIAŁ IX.

O zbrodniach buntu i rozruchu.

Artykuł 80.
O buncie.

Skupienie się wielu osób czemkolwiek uzbrojonych, dla uczynienia gwałtownego oporu przeciw zwierzchności, czyli to celem takowego oporu było wymuszenie czegoś od zwierzchności, czy wyłamanie się od jakowych powinności, czy udaremnienie urządzeń, czyli też zamieszanie jakimkolwiek sposobem spokojności publicznéj, jest zbrodnią buntu.

Artykuł 81.
Należący do buntu.

Podobnież każdy za należącego do buntu uważany być ma, który czy to w samém zaczęciu się, czyli też w dalszym onegoż postępie, w tym samym zamiarze do takowéj zgrai się przyłączył.

Artykuł 82.

Kara.

Ci którzyby osobom zwierzchniczym lub strażom do uśmierzenia niespokojności i buntu przybyłym, uporczywie opierać się odważyli, na karę więzienia ciężkiego od lat 3 do lat 6. a jeśliby byli razem podżegaczami lub hersztami, na karę tegoż więzienia od lat 6 do lat 10 zasłużyli.

Artykuł 83.

Oprócz przypadku w powyższym art. wspomnionego, podżegacze i herszty buntu więzieniem ciężkiém od lat 3 do lat 6., inni współwinowajcy stosownie do niebezpieczeństwa i zrządzonéj szkody, jako też stosownie do większego lub mniejszego przyłożenia się do zbrodni, podług księgi II. prawa niniejszego karani być mają.

Artykuł 84.

O innych zbrodniach wśród buntu.

Gdyby jednak w czasie buntu nastąpiło zabójstwo, znaczna szkoda lub inne zdarzyły się zbrodnie; naówczas należący do buntu więzieniem ciężkiém od lat 6 do lat 10., herszty i podżegacze więzieniem warowném od lat 10 do 20., bezpośredni zaś sprawcy szczególnych zbrodni, podług art. 50 i 51 niniejszego prawa karani być winni.

Artykuł 85.
O rozruchu.

Jeżeli przy skupieniu się osób z jakiegokolwiek bądź powodu wynikłém, przez uporczywe sprzeciwianie się poprzedzającym zwierzchności napomnieniom i zjednoczenie rzeczywiście gwałtownych środków, zaburzenie tak dalece posunięte zostanie, iż dla przywrócenia spokojności i porządku użycie nadzwyczajnéj siły staje się nieodzowném, natenczas jest rozruch i każdy należy do téj zbrodni, kto tylko jakimkolwiek sposobem w tym samym zamiarze do takowego kupienia się przykłada.

Artykuł 86.

Kara.

Herszty i podżegacze rozruchu więzieniem ciężkiém od lat 6. do lat 10; przy wielkim zaś stopniu niebezpieczeństwa i złośliwości układów, tudzież w razie zdarzonych w rozruchu zabójstwa, znacznéj szkody lub innéj zbrodni, więzieniem warowném od lat 10 do lat 20. a bezpośredni sprawcy szczególnych zbrodni, podług art. 50. i 51. niniejszego prawa karani być mają.

Artykuł 87.

Odesłanie do księgi II.

Inni współwinowajcy rozruchu podług przepisów księgi II. karani być powinni.

DZIAŁ X.

O zbrodniach gwałtu publicznego.

Artykuł 88.
O porwaniu człowieka.

Pierwszy przypadek.
Ktokolwiek człowieka podstępem lub gwałtem porywa, w celu oddania go mimo jego woli w moc zagranicznéj władzy, ten dopuszcza się zbrodni gwałtu publicznego.

Artykuł 89.

Kara.

Zbrodnia ta ściąga na siebie karę więzienia ciężkiego od lat 3 do lat 6. Jeżeli zaś porwany był narażony na niebezpieczeństwo życia lub na trudność odzyskania wolności, kara więzienia warownego od lat 10 do 20 na porywającego wymierzona być powinna.

Artykuł 90.

Werbowanie do obcego wojska i koczowanie ludzi.

Drugi przypadek:
Kto żołnierzy tutejszo-krajowych do wojska obcego zaciąga, ten dopuszcza się także zbrodni gwałtu publicznego, za którą kara więzienia ciężkiego od lat 6 do lat 10 postanawia się. Równie i ten, który koczuje czyli zaciąga mieszkańców krajowych do wojska obcego, więzieniem ciężkiém od lat 3 do lat 6 karany być powinien.

Artykuł 91.

Ktoby namawiał i pomagał mieszkańcom tutejszo-krajowym do wyniesienia się za granicę bez wiedzy zwierzchności w celu usadowienia się w kraju obcym, ten podług księgi II. prawa niniejszego karany być ma.

Artykuł 92.

Porwanie kobiet i małoletnich.

Trzeci przypadek.

Kto kobietę mimo jéj woli, bądź w celu żenienia się z nią, bądź w myśli dogodzenia cielesnéj namiętności, podstępem lub gwałtem porywa; lub kto mężowi żonę, chociaż z jéj zezwoleniem, tudzież rodzicom dziecko, osobę małoletnią spod władzy opiekuna, nauczyciela lub dozór nad nią mającego, podstępem lub gwałtem porywa, czyli sprawca dopiął zamiaru lub nie, popełnia równie zbrodnię gwałtu publicznego.

Artykuł 93.

Kara.

Kara za porwanie osoby mimo jéj woli lub za porwanie osoby wieku dziecinnego, w miarę użytych do spełnienia zbrodni środków zamierzonych lub wynikłych złych skutków, jest wiezienie ciężkie od lat 3 do lat 10.

Artykuł 94.

Jeżeli osoba porwana była wprawdzie małoletnią, lecz wieku przechodzącego lat 18 i porwanie z jéj zezwoleniem nastąpiło, porywający stósownie do księgi II. karanym będzie.

Artykuł 95.

Czwarty przypadek.
Kto sam lub w towarzystwie na dom albo mieszkanie drugiego z bronią nachodzi i tamże na osobie posiadacza, na domownikach lub wreszcie na rzeczach gwałtowności się dopuszcza, czy to dla pomszczenia się za krzywdę, czyli w celu dogodzenia swéj zawziętości lub nienawiści, czyli na koniec dla osiągnienia roszczonych praw, ten na karę ciężkiego więzienia od lat 3 do 6 zasłużył; jeżeli się zaś razem innéj zbrodni któraby większą pociągała karę dopuścił, w takim razie zastosowany być powinien przepis prawa niniejszego w artykule 50 i 51.

Artykuł 96.

Wspólnicy téj zbrodni podług przepisów księgi II. karani będą.

DZIAŁ XI.

O zbrodniach nadużycia władzy w urzędzie.

Artykuł 97.
Nadużycie władzy w urzędzie.

Kto w urzędzie powierzonéj mu władzy w celu szkodzenia komu jakimkolwiek sposobem nadużywa czyli do tego uwiódł się chęcią zysku, czyli namiętnością lub jakimkolwiek innym ubocznym widokiem, ten popełnia nadużycie władzy w urzędzie.

Artykuł 98.

Staje się zbrodnią.

Jeżeli urzędnik nadużyciem swéj władzy wbrew Konstytucji i prawu zrządził znakomitą szkodę, bądź na majątku, bądź na sławie, ciele, wolności lub w prawach drugiego i jeżeli z szczególną złością i przewrotnością postępował, naówczas nadużycie takowe staje się zbrodnią w przypadkach następujących: A. gdy Minister Naczelnik Wydziału podpisuje postanowienie królewskie lub Namiestnika Królewskiego przeciwne ustawie konstytucyjnéj i prawom. B. gdy Minister Naczelnik Wydziału tudzież członek komisji rządowych podpisuje lub wydaje urządzenia sprzeciwiające się przepisom ustawy konstytucyjnéj, statutom organicznym, prawom, postanowieniom królewskim lub Namiestnika Królewskiego. C. gdy sędzia lub inny jakikolwiek bądź urzędnik albo zwierzchnik od prawego i sumiennego pełnienia obowiązków swego urzędu odwieść się daje. D. każdy urzędnik, który w rzeczach urzędowych nieprawdę poświadcza. E. który powierzoną sobie w urzędzie tajemnicę z niebezpiecznym skutkiem wyjawia; kto powierzony swemu urzędowemu dozorowi dokument niszczy lub wbrew obowiązkom urzędu, drugiemu go udziela.
F. obrońca lub inny przysięgły pełnomocnik, na szkodę strony która mu obronę swoją powierzyła, sporządzaniem prawnych pism, radą lub czynami przeciwnéj stronie dopomagający.

Artykuł 99.

Kara.

Takowe zbrodnie podlegają karze więzienia ciężkiego od lat 3. do lat 10.

Artykuł 100.
Odesłanie do księgi II.

Inne pomniejsze nadużycia władzy w urzędzie, pod przepisy księgi II. prawa niniejszego należą.

DZIAŁ XII.

O zbrodniach fałszowania monet i publicznych papierów kredytowych.

Artykuł 101.
Zbrodnia fałszowania monet.

Zbrodnię fałszowania monet popełnia ten:

a. kto pod jakimkolwiek bądź i gdziekolwiek używanym stemplem, z dobrych kruszców mniéj ważne, albo z pośledniejszych kruszców fałszywe pieniądze bije lub odléwa i takowéj monecie fałszywéj, pozór ważnych i dobrych pieniędzy daje. b. kto przebijając pieniądze daje im pozorną postać sztuk większéj wartości. c. kto na koniec narzędzia do fałszowania monet z wiadomością celu dostarcza lub jakimkolwiek innym sposobem do tegoż fałszowania w okolicznościach powyższych przyczynia się.

Artykuł 102.

Kara.

Zbrodnia takowa pociąga za sobą karę ciężkiego więzienia od lat 3 aż do lat 10.

Artykuł 103.
Odesłanie do II. księgi.

Inne pomniejsze przypadki fałszowania lub bicia monet, puszczanie onych w bieg publiczny, wspólnictwo, tudzież same usiłowane, lecz niedokonane jeszcze fałszowanie lub bicie monet, do przepisów prawa księgi II należą.

Artykuł 104.
Fałszowanie papierów publicznych kredytowych.

Podobnie zbrodni dopuszcza się ten, kto publiczne papiery kredytowe, same przez się bieg gotowych pieniędzy mające lub zapisy długów rządowych przez skarb publiczny wydawane, jako to obligacje skarbowe, podrabia i fałszuje; lub kto na takowych papierach prawdziwych, wyrażoną ilość na większą przeistacza, bez względu, czyli takowe fałszowanie tyczy się papierów publicznych kraju tutejszego lub krajów obcych pod jakimkolwiek bądź nazwiskiem, czyli fałszywe papiery weszły w obieg publiczny lub nie i czyli szkoda stąd wynikła lub nie.

Artykuł 105.

Kara na takową zbrodnię jest ta sama, jak za zbrodnię fałszowania monet. Jeżeli jednak z fałszowania papierów publicznych kredytowych wielka wynikła szkoda lub sfałszowane papiery do rozróżnienia od prawdziwych nader trudne były, natenczas ma miejsce kara więzienia warownego od lat 10 do lat 20 z zaostrzeniem przez piętnowanie.

Artykuł 106.

Wspólnicy i uczestnicy.

Wspólnicy fałszowania papierów kredytowych, tudzież uczestnicy i ci którzy w porozumieniu się ze sprawcami fałszywe papiery w obieg publiczny puszczają,

podlegać będą w miarę okoliczności w powyższym artykule wyrażonych, téj saméj karze jak fałszerze papierów publicznych kredytowych.

Artykuł 107.
Usiłowanie.

Usiłowane lecz jeszcze niedokonane fałszowanie papierów publicznych kredytowych, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6 karane będzie.

Artykuł 108.

Przypadek bezkarności fałszerzów.

Fałszerze monet i papierów publicznych kredytowych, będą wolni od wszelkiéj kary, jeżeli przed dokonaniem takowych zbrodni i przed rozpoczętém urzędowém śledztwem, wyjawili i donieśli zwierzchności sprawców; tudzież jeżeli po rozpoczętych nawet śledztwach, podali sposobność do schwytania współwinnych. Takowe jednak osoby mogą na czas pewny, pod dozór policji być oddane.

DZIAŁ XIII.
O zbrodniach zgwałcenia niewiasty lub użycia cielesnego osoby 14 lat

niemającéj.

Artykuł 109.

Zgwałcenie niewiasty.

Kto niewiastę przez niebezpieczne groźby, użycie rzeczywistego gwałtu lub przez podstępne upojenie wprawia w niemożność sprzeciwienia się cielesnéj chuci i w takowym stanie namiętności swéj dogadza, ten popełnia zbrodnię zgwałcenia niewiasty.

Artykuł 110.

Kara.

Kara za takową zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3 do 10. W przypadku jednak gdyby zgwałcenie znaczny uszczerbek na zdrowiu lub życiu osoby zgwałconéj zrządziło lub gdyby gwałciciel był duchownym, nauczycielem, lekarzem, sługą, dozorcą lub władzę opiekuńczą nad osobą zgwałconą mającym, kara więzienia warownego od lat 10 do lat 20 wymierzona być może.

Artykuł 111.

Uwiedzenie i użycie cielesne osoby lat 14 niemającéj.

Każde uwiedzenie, połączone z użyciem cielesném osoby która lat 14 wieku swego

nie ukończyła uważane będzie jak zgwałcenie i téj saméj jak w artykule powyższym ulegać będzie karze.

Artykuł 112.
Odesłanie do księgi II.

Inne występki cielesne poprawczo karane być mają.

DZIAŁ XIV.

O zbrodni morderstwa i zabójstwa.

Artykuł 113.
Morderstwo.

Kto w zamiarze odjęcia życia człowiekowi dopuszcza się czynu z którego śmierć koniecznie następuje, ten zbrodnię morderstwa popełnia.

Artykuł 114.

Rodzaje morderstw.

Rodzaje morderstw są następujące:
1. morderstwo zdradzieckie, które się popełnia zadaniem trucizny lub innym zdradliwym sposobem.
2. morderstwo rozbójnicze, które w celu osiągnienia cudzéj własności przez użycie gwałtu przeciw osobie wykonywa się.
3. morderstwo nasadzone, do którego popełnienia kto najętym lub innym sposobem przez trzecią osobę nakłonionym został.
4. morderstwo proste, które do żadnego z wyż oznaczonych rodzajów morderstw nie należy.

Artykuł 115.
Kara na morderstwo dokonane, przeciw sprawcom i współsprawcom.

Za każde morderstwo dokonane, tak bezpośredni mordercy, jako i ten który nasadził, tudzież współsprawcy którzy do wykonania czynu bezpośrednio byli pomocą, śmiercią karani będą, z zastosowaniem obostrzenia art. 28 przepisanego, jeżeli mordercy względem osoby zamordowanéj w szczególnych zostawali obowiązkach.

Artykuł 116.

Kara na wspólników.

Ci, którzy sposobem art. 21 i 22. wytkniętym, do dokonanego morderstwa prostego przyłożyli się, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 10., jeżeli zaś takowe proste

morderstwo popełnione zostało na krewnych w linii wstępnéj, zstępnéj lub na małżonku, czyli to samego mordercy, czyli którego ze współwinnych, a takowy stosunek pokrewieństwa był zbrodniarzom wiadomy; albo jeżeli morderstwo zdradzieckie, rozbójnicze lub nasadzone dokonane zostało; rzeczeni wspólnicy więzieniem warowném od lat 10 do 20 ukarani będą i kara ta pręgierzem zaostrzoną być powinna.

Artykuł 117.
Kara za usiłowanie morderstwa prostego.

Za morderstwo proste usiłowane ale niedokonane, tak sprawcy jako i współsprawcy czynu, więzieniem ciężkiém od 3 do 10 lat ukarani zostaną; wspólnicy zaś podług przepisów księgi II. karani będą.

Artykuł 118.
Kara za usiłowanie morderstwa zdradzieckiego, rozbójniczego lub

nasadzonego.

Za morderstwo zdradzieckie, rozbójnicze, nasadzone, tudzież za morderstwo na krewnych w linii wstępnéj, zstępnéj, na małżonku sprawcy albo współwinnych, usiłowane lecz niedokonane, tak sami sprawcy jako i współsprawcy czynu więzieniem warowném od lat 10 do 20 ukarani i zaostrzenie pręgierzem nastąpić powinno; wspólnicy zaś karę więzienia ciężkiego od lat 3 do 10 poniosą.

Artykuł 119.
Morderstwo proste usiłowane z okolicznościami obciążającemi.

Jeżeli morderstwo proste usiłowane niedokonane, ściągnie na osobę uszkodzonego niebezpieczeństwo życia, nieuleczoną chorobę lub z choroby pochodzącą niemoc, ciężkie kalectwo lub wątpliwe do uleczenia pomieszanie zmysłów, naówczas sprawca i współsprawcy czynu, na więzienie warowne od lat 10 do 20, wspólnicy zaś na więzienie ciężkie od lat 3 do 10 skazani być mają.

Artykuł 120.

Morderstwo zdradzieckie, rozbójnicze lub nasadzone, usiłowane

a niewykonane z okolicznościami obciążającemi.

Morderstwo zdradzieckie, rozbójnicze lub nasadzone, usiłowane a niedokonane w przypadku tychże samych w poprzedzającym artykule wyrażonych okoliczności, jak morderstwo dokonane, uważane i karane będzie.

Artykuł 121.
Morderca dobrowolnie od przedsięwzięcia odstępujący.

Mordercy od usiłowanego morderstwa z własnych pobudek odstępujący, podług przepisów księgi II. karceni będą.

Artykuł 122.

Dzieciobójstwo.

Matka która dziecię swoje zaraz przy porodzeniu umyślnie zabija, albo rozmyślnie przy porodzeniu umrzeć mu dopuści, jeżeli dziecię z prawego łoża spłodzoném było, więzieniem warowném na całe życie ukaraną zostanie; jeżeli zaś dziecię z nieprawego łoża było, matka zabijająca one karę więzienia warownego od lat 10 do 20; zrządzająca zaś śmierć dziecięciu przez umyślne opuszczenie i pozbawienie potrzebnéj pomocy, karę więzienia ciężkiego od lat 3 do 10 poniesie.

Artykuł 123.
Zabójstwo.

Kto bez zamiaru odjęcia życia, w zamiarze jednak złośliwym dopuszcza się czynu z którego śmierć następuje, popełnia zabójstwo.

Artykuł 124.

Kara.

Kara takowego zabójstwa jest więzienie ciężkie od lat 3 do 10, a jeżeli winowajca z zabitym w blizkiém pokrewieństwie, w oczekiwaniu lub innych stosunkach majątku lub w obowiązkach ku zabitemu szczególnych zostawał, więzienie warowne od lat 10 do 20.

Artykuł 125.
Zabójstwo rozbójnicze.

Jeżeli przy rabunku, który z złoczyńców tak gwałtownego dopuścił się obejścia, iż śmierć nieodbicie nastąpiła, za zabójstwo takowe choćby bez zamiaru zabicia spełnione, na wszystkich współsprawców wykonania zabójstwa, kara śmierci wyrzeczona będzie.

Artykuł 126.
Zabójstwo w kłótni między wielu.

Jeżeli kto w przypadku kłótni i bitwy między wielu osobami wszczętéj, zabitym został, każdy który zabitemu śmiertelny zadał raz, popełnił zabójstwo. Jeżeli zaś śmierć z przyczyny wszystkich zadanych ciosów nastąpiła lub oznaczyć nie można

kto śmiertelny zabitemu zadał raz, naówczas żaden z nich jako zabójca uważanym być nie może, lecz wszyscy o targnięcie się na zabitego przekonani, karze za ciężkie skaleczenie podług działu XVII. podpadną.

Artykuł 127.

Konieczna i sprawiedliwa obrona.

Kto w koniecznéj potrzebie obrony swego lub innych życia, wolności, albo własności, odpierając gwałt, napastnika zabija, żadnéj nie popełnia zbrodni: atoli potrzeba dowodu albo przynajmniéj gruntowego z okoliczności osób, czasu, tudzież miejsca, wniosku na to, że popełniający zabójstwo zostawał w potrzebie użyć i tylko koniecznéj użył obrony.

Artykuł 128.

Przestępujący granice koniecznéj obrony.

Gdy kto w stanie sprawiedliwéj obrony, przestąpiwszy granice koniecznéj potrzeby, zabił napastnika, podług księgi II. niniejszego prawa karanym będzie.

DZIAŁ XV.

O zbrodni spędzenia płodu.

Artykuł 129.

Spędzenie płodu.

Spędzenie płodu jest czyn mający za cel umyślne poronienie lub rozwiązanie niewiasty ciężarnéj dzieckiem nieżywém.

Artykuł 130.
Spędzenie płodu staje się zbrodnią.

Spędzenie płodu staje się zbrodnią:
a. kiedy kto bez wiedzy i zezwolenia niewiasty ciężarnéj umyślnie spędzenie płodu zrządza lub zrządzić usiłuje, a razem przez to niebezpieczeństwem życia matce zagraża lub onéj uszczerbek na zdrowiu przynosi.
b. kiedy kto spędzenie płodu dla zysku lub w innym złym zamiarze więcéj razy zrządzał, choćby osoba ciężarna na niebezpieczeństwo życia lub utraty zdrowia wystawiona nie była i choćby o tém wiedziała i zezwoliła.

Artykuł 131.

Kara.

Zbrodnia ta więzieniem ciężkiém od lat 3 do 10 karaną będzie.

Artykuł 132.
Odesłanie do księgi II.

Spędzenie płodu w okolicznościach art. 130 nieobjętych, podług księgi II. karcone będzie.

DZIAŁ XVI.

O porzuceniu dziecka.

Artykuł 133.

Zbrodnia porzucenia dziecka.

Kto dziecko w wieku niemowlęcym lub kiedy nie jest w stanie samo siebie ratować, celem wystawienia go na niebezpieczeństwo życia lub zostawienia onegoż losowi na miejscu odległém i zwyczajnie przez ludzi nieuczęszczaném, lub w takich okolicznościach porzuca, iż niełatwo postrzeżone i uratowane być mogło i gdy oraz śmierć porzuconego tym sposobem dziecka nastąpiła; naówczas porzucenie dziecka staje się zbrodnią.

Artykuł 134.

Kara.

Kara za tę zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3 do lat 10.

Artykuł 135.

Odesłanie do księgi II.

Jeżeli z porzucenia wyż opisanego śmierć nie nastąpiła lub dziecko na miejscu i w czasie do uratowania sposobnym porzucone zostało, choćby i umarło, winowajca podług przepisów księgi II karconym będzie.

DZIAŁ XVII.

O ranieniu i skaleczeniu.

Artykuł 136.

Ciężkie ranienie i skaleczenie.

Ciężkie ranienie i skaleczenie jest wtenczas, gdy kto w zamiarze uszkodzenia, zadał drugiemu niebezpieczną ranę lub znacznie nadwerężył stan jego ciała, umysłu lub zdrowia.

Artykuł 137.

Staje się zbrodnią.

Ciężkie ranienie lub skaléczenie staje się zbrodnią:
a. jeżeli zadany cios, osobę ranioną na niebezpieczeństwo życia naraził. b. jeżeli kto zadanym ciosem o utratę zmysłów albo wieczne na ciele kalectwo przyprawiony został.

Artykuł 138.

Kara.

Kara za tę zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3 do 10.

Artykuł 139.

Zaostrzenie kary.

Popełnione ciężkie ranienie, albo skaleczenie na krewnych w linii wstępnéj, tudzież na osobach względem których raniący w szczególnych zostawali obowiązkach uszanowania lub podległości, ściągnie na winowajcę tę samę karę z zaostrzeniem art. 35. w miarę złości, gwałtu i zrządzonéj szkody.

Artykuł 140.
Odesłanie do księgi II.

Względem ranienia lub skaléczenia, pod lżejszemi okolicznościami popełnionego, księga II. niniejszego prawa stanowi.

Artykuł 141.
Wynikłe z ciężkiego ranienia w kłótni zabójstwo.

Ci którzy do zabójstwa w kłótni i bitwie między wielu osobami zdarzonego, jak w art. 126 oznaczono, należąc, tęż bitwę zrządzili, pierwsze razy zadali lub w niéj dowodzili, pobudzali, więcéj czynnemi byli, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6. ukaranemi zostaną. Inni zaś temi okolicznościami czynu nieobciążeni, podług księgi II. niniejszego prawa karceni być mają.

DZIAŁ XVIII.
O podpaleniu.

Artykuł 142.
Podpalenie.

Podpalenia dopuszcza się ten, kto umyślnie czyn przedsiębierze, z którego, podług jego zamiaru, w cudzéj własności pożar powstał lub powstać i szkodę zrządzić mógł.

Artykuł 143.

Podpalenie staje się zbrodnią:
I. a. Jeżeli ogień wybuchnął i w nim człowiek życie utracił, gdy to sprawca przewidziéć mógł.
b. Jeżeli przez ogień podłożony, miasto, wieś, folwark, skład, rękodzielnia lądowa lub wodna, spalone zostały, zgoła to wszystko, z czegoby wielka i przez podpalacza nie mogąca być wynagrodzoną, wynikła szkoda.
c. Jeżeli ogień podłożony w nocy wybuchnął i życie jednéj lub więcéj osób, albo wyżéj wyszczególnione osiadłości, budowle i inne na widoczne niebezpieczeństwo zniszczenia wystawione zostały; a razem z podpalenia tego osoby na ciele ciężkie obrażenia, budowle zaś znaczne szkody poniosły.
d. Jeżeli ogień w nocy w zamiarze dopełnienia morderstwa, rabunku lub innéj zbrodni na którą kara śmierci jest postanowiona, podłożonym był i wybuchnął, chociażby zamierzone zbrodnie dokonane nie były.
e. Jeżeli ogień przez łotra lub łotrów należących do kupy w celu spustoszeń związanéj podłożonym był i pożar wynikął.
W każdym z przypadków wspomnionych, sprawcy śmiercią; wspólnicy zaś więzieniem warowném od 10 do 20 lat karani być mają.

Artykuł 144.

II. a. Jeżeli ogień podłożony rzeczywiście wybuchnął i uszkodzonemu dotkliwą w miarę jego majątku szkodę zrządził.
b. Jeżeli złoczyńca kilka razy różnemi czasy ogień podkładał; i pożar istotnie niebezpieczeństwem znaczném grożący wyniknął choćby przytłumiony istotnéj szkody nie sprawił.
W obydwóch punktu tego pod a. b. przypadkach, podpalacz karę więzienia warownego od lat 10 do 20 z zaostrzeniem pręgierza poniesie, a wrazie okoliczności czyn obciążających, więzienie na całe życie, tudzież zaostrzenie piętnowaniem, miejsce mieć będzie.

Artykuł 145.

III. Jeżeli podłożony ogień wybuchnął, jednakże żadna z okoliczności dotąd wytkniętych z podpaleniem połączona nie była, winowajca na więzienie warowne od lat 10 do 15 skazanym i kara ta pręgierzem zaostrzoną zostanie.

Artykuł 146.

IV. Jeżeli ogień nie wybuchnął, lecz w nocy lub na takiém miejscu podłożonym był, skąd za wybuchnięciem pożar łatwo szerzyć się mógł; albo jeżeli zachodziły okoliczności, iż życie ludzkie na niebezpieczeństwo oczywiste wystawione być mogło, zbrodniarz więzieniem ciężkiem od lat 3 do 10 ukaranym będzie.

Artykuł 147.

V. Jeżeli ogień w dzień bez szczególniejszego niebezpieczeństwa podłożonym był i przed wybuchnięciem bez zrządzenia szkody zgaszonym został, winowajca podług księgi II. niniejszego prawa ukaranym będzie.

Artykuł 148.

Palenie lasów.

Kto złośliwym zamysłem przez pożar niszczy cudze lasy, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 10, a gdyby wielka stąd szkoda wynikła, więzieniem warowném od lat 10 do 15 ukaranym będzie.

Artykuł 149.

Palenie swéj własności.

Kto swą własność podpala w zamiarze aby własność cudzą na niebezpieczeństwo pożaru i skutki szkodliwe wystawił, podług okoliczności w powyższych artykułach wytkniętych, karę tamże oznaczoną poniesie.

Artykuł 150.

Kto własność swoją podpala, nie w celu aby tym czynem cudzą na niebezpieczeństwo pochłonienia ogniem wystawił; lecz aby polegające na swéj podpalonéj własności, trzeciéj osoby prawa nadwerężył lub kogo w porozumienie czynu podpalenia wprawił, ten nie za podpalenie, lecz za oszustwo karanym być ma.

Artykuł 151.

Podpalacz sam ogień gaszący.

Przypadek w którym by podpalacz pobudzony żalem, wcześnie do przytłumienia podłożonego ognia tak się przyłożył, iż wszelkiéj szkodzie zapobieżono zostało; tudzież wszystkie inne przypadki podpalenia niniejszym działem nieobjęte, podług przepisów księgi II. prawa niniejszego karane być mają.

DZIAŁ XIX.
O kradzieży i przeniewierzeniach.

Artykuł 152.
Kradzież.

Kto w chęci zysku cudzą własność ruchomą bez zezwolenia posiadacza zabiera, popełnia kradzież.

Artykuł 153.

Rodzaje kradzieży.

Kradzież jest gwałtowna lub prosta.

Artykuł 154.
Kradzież gwałtowna.

Kradzież gwałtowna jest wtenczas, kiedy sprawca przez przemyślne i trudne przysposobienia, przez odbicie, wydarcie, wyłamanie, odmykanie zamków lub zaporów, podkopanie się, przez niebezpieczny albo zuchwały za pomocą drabiny lub zakradnienia się do miejsca przystęp, przez użycie wytrychów lub innych narzędzi, przez oderznięcie podróżującym kufrów, pak, tłumoków, itp. takowéj dopuszcza się.

Artykuł 155.

Kradzież prosta.

Kradzież prosta jest ta, która bez powyższych okoliczności popełnioną została.

Artykuł 156.
Gwałtowna kradzież staje się zbrodnią.

Gwałtowna kradzież staje się zbrodnią, albo ze względu na zrządzoną szkodę, albo na rodzaj rzeczy skradzionéj, albo na naturę uczynku, albo na koniec na stosunki osoby złodzieja.

Artykuł 157.
Ze względu na szkodę.

Ze względu na zrządzoną szkodę, gwałtowna kradzież staje się zbrodnią, kiedy takowa szkoda sumę 300 zł. przenosi; która to szkoda nie podług korzyści złodzieja, lecz podług straty skradzionego ceniona być ma.

Artykuł 158.

Ze względu na rodzaj rzeczy skradzionéj.

Ze względu na rodzaj rzeczy skradzionéj, nie uważając na ilość szkody, kradzież gwałtowna jest zbrodnią, gdy na rzeczy obrządkom i tajemnicom religijnym poświęconéj, z obelżywém zhańbieniem religii spełnioną została.

Artykuł 159.

Z natury uczynku.

Kradzież gwałtowna jest zbrodnią z natury uczynku, bez względu na ilość szkody: a. gdy w czasie trwającego ognia, wylewu wody lub w czasie innéj pospolitéj, albo w szczególności skradzionego dotykającéj klęski, popełnioną została. b. kiedy złodziéj w broń albo inne narzędzia bezpieczeństwu osobistemu zagrażające był opatrzony.
c. kiedy w towarzystwie jednego lub więcéj wspólników kradzież spełnił.

Artykuł 160.
Ze względu na stosunki osobiste złodzieja.

Na koniec kradzież gwałtowna jest zbrodnią ze stosunku osoby złodzieja: a. kiedy kradzież przez służących na swych panach lub paniach, b. przez czeladź rzemieślniczą na swym majstrze lub przez wyrobników na tym komu się na robotę najęli, popełnioną została.

Artykuł 161.

Kara.

Kradzież gwałtowna połączona z jedną tylko okolicznością, z tych które w art. 157, 158, 159, 160 są zawarte, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6 ukaraną będzie.

Artykuł 162.

Jeżeliby kradzież gwałtowna więcéj okoliczności, w rzeczonych artykułach opisanych łączyła, sprawca karę więzienia ciężkiego od 6 do 10. lat poniesie.

Artykuł 163.

Jeżeli złodziéj przez kradzież gwałtowną, wielką i przez siebie wynagrodzić się nie mogącą zrządził szkodę i więcéj jak dwie okoliczności artykułami wyż wspomnionemi objęte zachodzą, kara więzienia warownego od lat 10 do 15 z zaostrzeniem pręgierza wyrzeczona być ma.

Artykuł 164.

Kradzież prosta staje się zbrodnią.

Prosta kradzież staje się zbrodnią albo ze względu na samą ilość zrządzonéj szkody, albo ze względu na ilość szkody wraz z innemi obciążającemi okolicznościami.

Artykuł 165.
Ze względu na samą ilość szkody.

Ze względu na samą ilość szkody, wtenczas jest zbrodnią, gdy za jednym lub więcéj razami zrządzona przez kradzież szkoda zł. 1000 przenosi.

Artykuł 166.
Ze względu na ilość szkody w zbiegu obciążających okoliczności.

Ze względu na ilość szkody, przy zbiegu uciążliwych okoliczności kradzież prosta jest wtenczas zbrodnią, gdy szkoda zrządzona 500 zł. polsk. przenosi i oraz kradzieży, jedna lub więcéj z następujących okoliczności towarzyszą:
a. jeżeli kradzież popełnioną została w towarzystwie jednego lub więcéj wspólników. b. w miejscu ku czci Boga poświęconém.
c. w rybach po stawach, sadzawkach.
d. w zbożu lub owocach na polu, tudzież w pszczołach, czy to w pasiekach czy w barcie.
e. w bydle z paszy lub wygonu.
f. w sprzętach rolniczych na polu zostawionych.
g. jeżeli kradzież w czasie ognia, wylewu wody lub w czasie jakiéj pospolitéj, albo w szczególności skradzionego dotykającéj klęski popełnioną została. h. jeżeli złodziéj w broń lub inne narzędzie bezpieczeństwu osobistemu zagrażające był opatrzony.
i. jeżeli kradzież przez służących na swych panach lub paniach, albo k. przez rzemieślników lub wyrobników na swym majstrze, albo na tym komu się na robotę najęli, popełnioną była.

Artykuł 167.

Kara.

Kara kradzieży prostéj tak w artykule 165 jako i 166 opisanéj, każdéj z osobna, jest

więzienie ciężkie od lat 3 do 6 z dodaniem zaostrzeń w miarę większéj liczby okoliczności obciążających. Gdyby zaś kradzieżą zrządzona szkoda złot. 1000 przenosiła, a oprócz tego jednę z okoliczności w artykule 166 wytkniętych łączyła, kara więzienia ciężkiego od 6 do 10 lat wymierzona, a w miarę większéj liczby tychże obciążających okoliczności, podług art. 35 zaostrzona być ma.

Artykuł 168.
Kradzież nocną porą.

Kradzież tak gwałtowna jako i prosta nocną porą popełniona, już to przedłużeniem czasu więzienia w stopniu oznaczonym, już zaostrzeniami art. 35. postanowionemi, dotkliwiéj ukaraną będzie.

Artykuł 169.
Przeniewierzenie się.

Kto z powodu sprawowania publicznego urzędu lub na mocy szczególnego od zwierzchności zlecenia, powierzoną sobie rzecz w gotowiźnie jakiejkolwiek wartości, umyślnie na własny użytek zatrzymuje, albo sobie przywłaszcza, ten zbrodnię przeniewierzenia się w urzędzie popełnia.

Artykuł 170.
Kara przeniewierzenia się.

Kara zbrodni przeniewierzenia się jest ciężkie więzienie od lat 3 do 10 jeżeliby zaś z przeniewierzeniem się oprócz szkody łączyły się okoliczności obciążające, natenczas w miarę okoliczności obciążających kara więzienia warownego od lat 10 do 20 wyrzeczona być powinna.

Artykuł 171.

Drugi rodzaj zbrodni przeniewierzenia.

Zbrodnię przeniewierzenia się prywatnego ten popełnia, który przy jakiejkolwiek sposobności i przez kogo bądź powierzone sobie dobro w sumie 1000 zł. polsk. przenoszącéj, na swój użytek zatrzymuje lub sobie przywłaszcza.

Artykuł 172.

Kara.

Przeniewierzenie takowe więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6., a w przypadku okoliczności szczególniéj obciążających, od 6 do 10 lat ukarane będzie.

Artykuł 173.

Odesłanie do księgi II.

Względnie kradzieży i przeniewierzeń pomniejszych, tudzież względem kradzieży leśnych, zł. polsk. 1000 wartości nieprzenoszących; niemniéj względem zabierania ruchomości między małżonkami, rodzicami i dziećmi jak długo wspólnie żyją, wydarzyć się mogących, jako też względem uczestnictwa kradzieży i przeniewierzenia się, niemniéj względnie zamierzonéj a niedokonanéj kradzieży, księga II. niniejszego prawa stanowi.

Artykuł 174.
Kradzież i przeniewierzenie się bezkarne.

Wszelka kradzież i każde przeniewierzenie się karaném nie będzie i żadnemu dochodzeniu nie podlega, skoro winowajca wprzód nim zwierzchność o jego czynie wiadomość poweźmie, całą zrządzoną szkodę wynagrodzi.

DZIAŁ XX.

O zbrodni rabunku.

Artykuł 175.

Zbrodnia rabunku.

Rabunku dopuszcza się ten, kto osobie jakiéj w celu opanowania do niéj należących lub cudzych ruchomości gwałt czyni, czyli takowy gwałt czynami, czyli tylko groźbami wykonanym został.

Artykuł 176.

Kara.

Sama niebezpieczna groźba, choćby tylko przez jednego winowajcę uczynioną była i bez skutku pozostała, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6 ukaraną być ma.

Artykuł 177.

Jeżeli zaś groźba w towarzystwie jednego lub więcéj sprawców, albo z użyciem broni śmierć sprawującéj dokonaną była; albo jeżeli zabór rzeczy nastąpił, karą będzie więzienie warowne od lat 10 do 15 z zaostrzeniem pręgierza; a jeżeli pod temi samemi okolicznościami na gościńcach lub innych publicznych miejscach czyn ten zbrodniczy popełnionym został, piętnowanie ma miejsce.

Artykuł 178.

Taż sama kara postanawia się gdy gwałt osobie wyrządzony będzie chociażby zabór rzeczy uskutecznionym nie był.

Artykuł 179.

Jeżeliby z przyłożeniem ręki do spełnienia gwałtu na osobie oraz zabór rzeczy istotnie nastąpił, kara więzienia warownego będzie od lat 15 do 20, która prócz tego piętnowaniem zaostrzoną być ma.

Artykuł 180.

Gdyby w czasie rabunku ranienie lub skaléczenie nastąpiło, znaczny uszczerbek osobie przynoszące, albo gdyby osoba z powodu doświadczonego gwałtu lub niebezpiecznych gróźb w mocną umysłową dolegliwość wprawiona była, każdy współsprawca czynu rozbójniczego na dożywotnie warowne więzienie i na piętnowanie skazanym zostanie; wspólnicy na więzienie warowne od lat 10 do 20., herszty zaś w tym samym przypadku śmiercią karani będą.

Artykuł 181.
Odesłanie do księgi II.

Przeciw tym którzy wiedząc, iż rzecz łupiestwem nabytą była, takową chociaż w małéj ilości albo wartości, ukrywają, zbywają lub nabywają, księga II. kodeksu niniejszego karę stanowi.

DZIAŁ XXI.
O zbrodniach oszustwa i fałszu.

Artykuł 182.

Oszustwo i fałsz.

Kto podstępnemi przedstawieniami albo czynami, drugiego w błąd wprowadza zamiarem uszkodzenia cudzéj własności lub nadwerężenia cudzych praw; albo kto w tymże samym zamiarze drugiego niewiadomości lub błędu na złe używa, ten popełnia oszustwo i fałsz.

Artykuł 183.

Staje się zbrodnią.

Oszustwo i fałsz staje się zbrodnią albo z istoty czynu, albo z ilości zrządzonéj szkody.

Artykuł 184.

Z istoty czynu.

Z istoty czynu jest wtenczas zbrodnią, gdy kto zaprzysiężonemi fałszywemi świadectwy lub zmyśleniem innych prawnych dowodów, tak dalece sąd wiódł, iż na podstawie tychże świadectw lub dowodów, niewinny poniósł karę śmierci lub skazany został na karę więzienia warownego, albo ciężkiego; fałszywi świadkowie i ci co ich do fałszywego świadectwa uwiedli lub co dowody przekonania sfałszowali, albo zmyślili, tę samę karę ponieść mają, na jaką niewinnie przez ich świadectwa przekonany, osądzony został, z zaostrzeniem artykułu 28. jeżeli winowajcy na śmierć, tudzież z zaostrzeniem pręgierza i piętnowania, jeżeli na karę więzienia warownego bądź do czasu, bądź na całe życie skazanemi będą, a z dodaniem innych zaostrzeń art. 35 objętych, jeżeli karze więzienia ciężkiego podpadną.

Artykuł 185.
Z ilości szkody.

Oszustwo i fałsz z ilości szkody zrządzonéj, wtenczas staje się zbrodnią, gdy szkoda fałszem zrządzona lub zamierzona 1000 zł. przechodzi, albo uszkodzonego z majątku wyzuwa.

Artykuł 186.
Przypadki oszukiwania i fałszowania.

Lubo przypadki oszukiwania i fałszowania, dla wielkiéj onych rozmaitości wyliczyć się w prawie nie dadzą, jednak zbrodnię fałszu ze względu na wyż oznaczoną ilość szkody, ten popełnia:
a. kto drugiego do złożenia fałszywego w sądzie świadectwa uwiódł, takowe sam w sądzie złożył; kto w sprawie krzywo przysiągł.
b. kto fałszywie przybrał sobie znaczenie urzędnika publicznego, zmyślił rozkaz zwierzchnich władz, albo nadane sobie jakoby od tychże upoważnienie. c. kto publiczne dokumenta, cechy, próby, stemple lub pieczęcie zmyśla, albo prawdziwe fałszuje.
d. kto podstawieniem zmyślonych wierzycieli, albo inném podstępném porozumieniem się lub też ukryciem części majątku swego, prawdziwy stan onegoż przeistacza i uszczupla, na szkodę cudzą.
e. kto zmyślone prywatne dokumenta sporządza, prawdziwe fałszuje, albo też one umyślnie na szkodę cudzą usuwa, ukrywa lub niszczy.
f. kto zmyślone lub zfałszowane papiery publiczne choćby z fałszerzami żadnego nie miał porozumienia, lecz znając ich fałsz, umyślnie w dalszy bieg puszcza. g. kto niedołężności, małoletności, albo niedoświadczenia drugiego, zabobonnemi lub innemi chytremi omamieniami ku szkodzie onego lub trzeciego nadużywa.

h. kto przybrał fałszywie cudze imię, stan, albo znaczenie; kto się udaje za właściciela cudzego majątku, albo innym fałszywym osłania się pozorem; aby sobie nieprawne zyski przywłaszczył, albo komu w majątku lub w prawach szkodę zrządził, albo onego do popełnienia szkodliwych czynów przywiódł, których bez takowego podstępu byłby się nie dopuścił.

Artykuł 187.

Kara.

Kto zbrodni téj dopuścił się i razem przez nią szkodę 1000 zł. zrządził lub mniejszą nawet, ale któraby uszkodzonego z majątku wyzuła, więzieniem ciężkiém od lat 3 do 6. karanym być ma.

Artykuł 188.

Jeżeli winowajca zrządził fałszem szkodę, nad wyż oznaczoną ilość daleko znakomitszą lub dla uszkodzonego w miarę majątku onego bardzo dotkliwą i niepowetowaną; lub też gdy popełniający oszustwo i fałsz szczególnéj użył zręczności i śmiałości, powinna być wymierzona kara więzienia ciężkiego od lat 6 do 10, a w miarę szkody, niebezpieczeństwa dla uszkodzonego i w miarę złości winowajcy, zaostrzona być powinna. Gdy zaś oszust lub fałszerz oprócz tych obciążających okoliczności krzywoprzysięstwo popełnił, na karę więzienia warownego od 10 do 20 lat zasłużył.

Artykuł 189.
Odesłanie do księgi II.

Oszustwo i fałsze w których powyższe okoliczności nie zachodzą, podług przepisów księgi II. karane będą.

DZIAŁ XXII.

O zbrodni potwarzy.

Artykuł 190.
Potwarz w ogóle.

Potwarz jest wtenczas, gdy kto drugiego o zmyśloną zbrodnię przed zwierzchnością tak pozornie oskarża, iż obwinienie onegoż stało się powodem urzędowego badania lub poszlakowania prawnego przeciw obwinionemu.

Artykuł 191.

Potwarz jako zbrodnia uważana i karana.

Potwarz staje się zbrodnią:

a. jeżeli potwarca szczególnego użył podstępu i chytrości, aby obwinienie drugiego o zbrodnię wiarogodném uczynić.
b. jeżeli obwinionego na niebezpieczeństwo poniesienia kary śmierci lub więzienia warownego za zmyśloną zbrodnię wystawił.
c. jeżeli potwarca w szczególnych względem obwinionego zostawał obowiązkach lub gdy urzędnik w swym urzędzie potwarzy się dopuścił.
Kara za zbrodnię potwarzy jest więzienie ciężkie od lat 3 do lat 10.

Artykuł 192.

Jeżeli obwiniony o zmyśloną zbrodnię pociągającą za sobą karę więzienia warownego lub śmierci, do aresztu został wzięty i z nabawionéj przez to choroby w więzieniu umarł; potwarca na karę więzienia warownego od lat 10. do lat 15. zasłużył.

Artykuł 193.

Potwarz staje się zbrodnią oszustwa i fałszu.

Jeżeli obwiniony na mocy fałszywych świadectw lub innych dowodów na karę skazany, takową wycierpiał lub cierpi, zbrodnia ta już nie jest potwarzą, ale zbrodnią oszustwa i fałszu, o któréj w poprzedzającym dziale jest mowa.

Artykuł 194.

Potwarze pomniejsze.

Inne potwarze podług księgi II. karane być mają.

DZIAŁ XXIII.

O zbrodni wielożeństwa.

Artykuł 195.

Jeżeli osoba w stanie małżeńskim będąca, powtórnie; lub jeżeli osoba wolna z inną w stanie małżeńskim będącą, wiedząc o tém, śluby małżeńskie zawiera, staje się winną wielożeństwa. Kara za tę zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3ch do 6ciu.

Artykuł 196.

Jeżeli przestępca przed osobą z którą w śluby małżeńskie wchodzi, stan swój małżeński ukrywa i tym sposobem ją uwodzi, karę tę samą z zaostrzeniem surowszém poniesie.

DZIAŁ XXIV.

O zbrodniach i pomocy zbrodniarzom danéj.

Artykuł 197.

Danie przestępcom pomocy.

Przestępstwo dania złoczyńcom pomocy już wyżéj w art. 23. niniejszego kodeksu opisane, wtenczas staje się zbrodnią, gdy kto więźniowi, o którym wiedział iż o zbrodnię na karę śmierci lub więzienia warownego zasługującą jest obwiniony, użytym podstępem lub przemocą sposobność do ucieczki ułatwia lub ścigającéj zbiega zwierzchności przemocą lub podstępem w schwytaniu onego przeszkody stawia, albo gdy dający jakimkolwiek sposobem takowym zbrodniarzom i jakiegokolwiek rodzaju pomoc, do straży lub dozoru nad więźniami był obowiązany.

Artykuł 198.

Kara.

Kara za tę zbrodnię jest więzienie ciężkie od lat 3 do lat 10.

Artykuł 199.

Wyjęcie krewnych i powinowatych.

Od téj kary wolni są małżonkowie choćby rozwiedzeni, krewni wstępni lub zstępni, brat lub siotra, powinowaci w tych samych stopniach, jeżeli gwałtownych środków nie użyli; mogą być jednak dozorowi policji oddani.

Artykuł 200.

Danie pomocy staje się buntem.

Jeżeli do uwolnienia więźni wyłamaniem lub innemi gwałtownemi środkami, osoby skupione należały, naówczas czyn takowy staje się zbrodnią buntu i należy do przepisów prawa działu IX.

Artykuł 201.

Inne przypadki dania pomocy.

Inne przypadki dania przestępcom pomocy, poprawczo podług przepisów księgi II. karcone być powinny.

DZIAŁ XXV.

O umorzeniu zbrodni i kar.

Artykuł 202.

Sposoby umorzenia zbrodni.

Zbrodnia umarza się:
a. przez śmierć winowajcy.
b. przez wypełnioną karę.
c. przez darowanie kary.
d. przez przedawnienie.

Artykuł 203.

Śmierć winowajcy.

Śmierć winowajcy przed zaczętém lub po skończoném badaniu przed albo po zapadłym wyroku nastąpiona, umarza wprawdzie dalsze z onymże postępowanie i wymierzenie kary; lecz co do wynagrodzeń, co do skutków śmierci cywilnéj lub zawieszenia w prawach cywilnych zmarłego, wydany przed śmiercią onego wyrok, do egzekucji przyprowadzonym być powinien.

Artykuł 204.

Jeżeli winowajca samobójstwem uniknął kary, naówczas w przypadkach popełnionéj przez onego zbrodni, wielkie wrażenie za sobą pociągającéj, ogłoszenie wyroku tym samym sposobem jak przeciw zbiegłemu winowajcy podług przepisów postępowania karnego nastąpi.

Artykuł 205.
Wypełnienie kary.

Gdy winowajca wycierpiał karę wyrokiem zasądzoną, zbrodnia natenczas umarza się, ukarany powraca do wszelkich praw cywilnych i politycznych, jeżeli wyrok utraty lub zawieszenia onychże do pewnego czasu po wypełnionéj karze nie oznaczył. Stąd wynika, iż w używaniu praw których nie utracił lub do których po ukończonym czasie zawieszenia powrócił, od nikogo przeszkody ani uszczerbku doznawać nie może. Równie gdy nadal uczciwe prowadzi życie, nikt onemu zarzutu przeszłéj zbrodni czynić, ani z téj okazji jakimkolwiek sposobem obelgi nań miotać nie powinien.

Artykuł 206.

Darowanie kary.

Darowanie kary ten sam ma skutek, co i wypełnienie onéj.

Artykuł 207.

Przedawnienie.

Przedawnieniem umarza się zbrodnia wtenczas, gdy winowajca, rachując od dnia popełnionéj zbrodni, w czasie poniżéj przepisanym do sądu pociąganym nie był.

Artykuł 208.

Czas przedawnienia.

Czas przedawnienia stanowi się:
a. lat 20 dla zbrodni, które karę śmierci lub dożywotniego więzienia pociągają. b. lat 10 dla zbrodni, na które kara więzienia warownego do czasu pewnego, to jest więcéj niż na lat 10 jest postanowiona.
c. lat 5 dla innych zbrodni.

Artykuł 209.

Warunki przedawnienia.

Przedawnienie jednakże pod następującemi tylko warunkami miejsce mieć może: a. jeżeli sprawca żadnego ze zbrodni pożytku nie posiada; i oraz b. szkodę zrządzoną ile istota zbrodni dozwoliła, podług możności wynagrodził. c. jeżeli z kraju nie uszedł.
d. jeżeli w przeciągu czasu na przedawnienie oznaczonego żadnéj zbrodni nie popełnił.

Artykuł 210.

Skutek przedawnienia.

Skutek przedawnienia jest ten, iż ani badanie sądowe, ani kara z powodu takowéj zbrodni miejsca mieć nie może.

KSIĘGA DRUGA
O występkach.

DZIAŁ I.
O występkach w ogólności.

Artykuł 211 i następnie.

Występki pochodzą ze złego zamiaru lub winy.

Występki nie tylko ze złego zamiaru, ale i z winy przestępcy pochodzić mogą. Zły zamiar jest już w art. 16. księgi I opisany.

Artykuł 212.

Wina.

Wina jest zaniedbanie zastanowienia się nad skutkami czynu lub opuszczenia, bez zamiaru spełnienia czynu prawu przeciwnego.

Artykuł 213.

Pijaństwo bez złego zamiaru i zupełne.

Chociaż pijaństwo zupełne bez złego zamiaru popełnienia zbrodni podług art. 17 lit. c. zły zamiar wymawia, a tym samym czynności szkodliwe i prawu przeciwne, w tym stanie popełnione za zbrodnię nie poczytują się, mają jednak podlegać skarceniu poprawczemu, w miarę wielkości szkody, w miarę nałogowéj skłonności przestępcy do pijaństwa i w miarę téj okoliczności gdy przestępca wiedział, jak szkodliwe skutki pijaństwo jego zwyczajnie sprawia, a przecież onego nie wystrzegał się.

Artykuł 214.
Usiłowanie.

Usiłowanie nawet bez wykonania występku od kary i odpowiedzialności nie wymawia.

DZIAŁ II.
O karach poprawczych w ogólności.

Artykuł 215.

Rodzaje kar poprawczych.

Rodzaje kar poprawczych są na wstępie niniejszego kodeksu w artykule 5 wymienione.

Artykuł 216.

Zamknięcie w domu poprawy.

Zamknięci w domu poprawy mają być w lekkie, lecz od ucieczki zabezpieczające kajdany okuci, ile być może jednostajnie ubrani i co dzień chlebem i jedną ciepłą potrawą żywieni, za napój samą tylko wodę mieć będą. Posłanie ich z sienników i koców lub sukien do nakrycia się, składać się ma. Używani będą do prac wewnętrznych lub zewnętrznych, ile stan ich sił i zdrowia dozwoli.

Artykuł 217.
Zamknięcie w domu aresztu publicznego.

Zamknięci w domu aresztu publicznego wolni będą od kajdan, mogą się z własnego utrzymywać majątku, żaden jednak zbytek dozwolony im nie będzie. Sług własnych i domowników wtenczas tylko do posługi używać mogą, gdy sąd w miarę koniecznéj im potrzeby dozwoli. Nikogo w areszcie przyjmować i z nikim bez zezwolenia sądu widziéć się i rozmawiać nie powinni. Gdyby zaś sami utrzymywać się nie byli w stanie, żywność i inne potrzeby stosownie do przepisu w art. 216 zawartego dostarczane im będą. Naostatek użyci być mają do robót lub zatrudnień tylko wewnętrznych, których wybór zostawiony tym jest, co się własnym utrzymują kosztem; dla tych zaś którzy kosztem skarbu są utrzymywani, w miarę zdrowia i sił fizycznych roboty wyznaczone będą.

Artykuł 218.
Kara pieniężna.

Kara pieniężna od 40. zł. polsk. do 2000 zł. polsk. tam tylko miejsce mieć może gdzie wyraźnie prawem jest przepisana. Przeznaczenie funduszu z kar pieniężnych przez rząd wskazaném zostanie.

Artykuł 219.
Kara cielesna.

Kara cielesna rózgami od 16 do 120 razów w miarę zdrowia i sił fizycznych skazanego wymierzona być ma. Nie może być częściéj, jak raz w miesiąc powtarzana, ani na raz jeden więcéj jak 30 rózg skazanemu wyliczyć nie można. Kara ta zawsze z zamknięciem jest połączona i uważa się jedynie, jako środek do skrócenia kary zamknięcia w stopniach prawem na szczególne występki oznaczonych a to podług prawideł w art. 226 niniejszego prawa pod lit. b. przepisanych, kara ta nie może być wykonywana jak między murami zamknięcia. Nie może być także używana przeciwko tym, którym służy prawo obywatelstwa w kraju i za granicą, ich dzieciom i familiom, tudzież przeciwko tym, którzy znakami honorowemi są ozdobieni. Nie podpadają temu wyłączeniu złodzieje i podpalacze.

Artykuł 220.
Stopnie zamknięcia co do długości czasu.

Zamknięcie tak w domu poprawy, jako i w domu aresztu publicznego co do długości
czasu ma 3 stopnie, to jest:
1. stopień od dni ośmiu do miesięcy trzech.
2. od miesięcy trzech do roku jednego.
3. od roku jednego do lat trzech.

Artykuł 221.

Zaostrzenie kar poprawczych.

Zamknięcie tak w domu poprawy jako i w domu aresztu publicznego zaostrzone być
może:
a. postem.
b. zabronieniem pobytu w miejscu pewném.
c. wygnaniem z kraju.

Artykuł 222.
Poszczenie.

Na poszczenie skazany najwięcéj dwa dni w tydzień o chlebie i wodzie trzymanym będzie.

Artykuł 223.

Zabronienie pobytu w miejscu pewném.

Zabronienie pobytu w miejscu pewném w obwodzie lub województwie po odbytéj karze, może być wyrzeczone na czas oznaczony lub na nieoznaczony; wtenczas osobliwie ma miejsce, gdy obawa jest, aby występny w miejscu skąd ma być usunięty, nie zagrażał nadal spokojności publicznéj lub osób pojedynczych.

Artykuł 224.

Wygnanie z kraju.

Wygnanie z kraju po skończonéj karze tylko cudzoziemców dotykać może.

Artykuł 225.

Ograniczenie samowolności sędziego.

W ogólności ani rodzaj kary na każdy występek postanowiony zmienionym, ani przez układ z uszkodzonym zniesionym być nie może. Nie wolno także sędziemu stopnia długości czasu zamknięcia przestąpić. Czas tylko pośredni w stopniu wymiarowi sędziego zostawia się.

Artykuł 226.

Wyjęcie od powyższego prawidła.

W następujących szczególnych okolicznościach od powyższego prawidła odstąpić i karę prawem postanowioną zmienić można.
a. kiedy kara pieniężna w majątku skazanego lub w sposobach utrzymania życia jego i familii znaczny by przyniosła uszczerbek. W którym to przypadku zamiast kary pieniężnéj kara zamknięcia wymierzona być powinna tym sposobem, aby skazany za każde 6. złp. kary pieniężnéj, dzień jeden zamknięcia wysiedział.

b. kiedy przez długość czasu prawem postanowionego zamknięcia zarobek skazanego, a tym samym sposób utrzymania jego i jego familii na upadek byłby wystawiony, naówczas długość czasu zamknięcia przez podstawienie kary cielesnéj, jeżeli stan zdrowia występnego dozwoli skrócona być może, rachując co do mężczyzn za każdy jeden dzień, a co do kobiet za każde dwa dni skróconego zamknięcia jedną rózgę. Przy użyciu tego przedstawienia kary cielesnéj, ten ma być zachowany przepis: iż gdyby skazany raczéj czas zamknięcia wysiedzieć, jak podstawieniem kary cielesnéj od dłuższego zamknięcia uwolnić się żądał, naówczas podstawienie to miejsca mieć nie powinno i wyrok na samo zamknięcie podług powyższego prawidła zmienionym być ma. Złodziejom i podpalaczom ten wybór nie tylko dozwolonym nie będzie, lecz owszem obok więzienia kara cielesna wyrzeczona na nich być powinna.

Artykuł 227.

Kiedy areszt na karę pieniężną zamienionym być może.

Jeżeli majątek skazanego jest dostarczający, może być kara aresztu domu publicznego na karę pieniężną zamieniona, lecz tam tylko gdzie prawo téj zamiany wyraźnie dozwala.

Artykuł 228.
Przyczyny zły zamiar wymawiające.

Przyczyny w art. 17. księgi I. wytknięte zły zamiar w zbrodniach wymawiające, wymawiają także zły zamiar, lecz nie winę w występkach.

Artykuł 229.

Skutki kar poprawczych.

Skutki kar poprawczych są:
1. Roboty wewnętrzne i zewnętrzne.
2. Utrata praw obywatelskich i urzędów publicznych za występki na które kara zamknięcia w domu poprawy; tudzież utrata urzędów publicznych za występki na które kara zamknięcia w domu aresztu publicznego w stopniu trzecim jest postanowiona.
3. Zawieszenie w urzędowaniu publiczném za występki na które kara aresztu publicznego w stopniu pierwszym lub drugim jest przepisana.
4. Zawieszenie w używaniu następujących praw cywilnych przez ciąg zamknięcia: a. wpływanie do obrad familijnych.
b. sprawowanie opieki, kurateli, wyjąwszy nad własnémi dziećmi. c. być biegłym lub użytym za świadka przy zeznaniu aktów.
d. świadczenie w sądzie inaczéj jak dla prostéj informacji.
Reszty praw cywilnych skazany używać wprawdzie może, lecz dla użycia onych z zamknięcia bez zezwolenia sądu wychodzić nie powinien.
5. Zawieszenie w prawach politycznych przez ciąg kary.

6. Oddanie pod dozór policji po wycierpianéj karze w przypadkach gdzie prawo wskaże lub sąd uzna tego potrzebę.
7. Zakaz handlu, rzemiosła lub profesji, tudzież utrata towaru w przypadkach prawem wyraźnie wyszczególnionych. Towar utracony zniszczonym lub na fundusz ubogich i szpitalów obróconym być może.
8. Obowiązek do wynagrodzeń cywilnych i ponoszenia kosztów stosownie do przepisu artyk. 47. księgi I.

Artykuł 230.
Powtarzanie występków.

Kto sądzony już raz i karany za zbrodnie lub występek popełni po tym występek, ma być nań wyrzeczona dłuższa kara zamknięcia w stopniu na popełniony rodzaj występku przepisanym.

Artykuł 231.

Kto po dwakroć za zbrodnie lub występki karany, popełni trzeci raz występek, skazany zostanie na najdłuższe w stopniu zamknięcie z dodaniem zaostrzeń.

Artykuł 232.

Kto po odbytéj trzykrotnéj karze za występki lub zbrodnie, dopuścił się po raz czwarty występku, kara nań stopniem wyżéj wymierzona być ma, a za tym kto trzy razy karany, dopuści się czwarty raz występku pociągającego za sobą najwyższy stopień kary poprawczéj, skazany będzie na najniższy stopień więzienia ciężkiego za zbrodnie.

Artykuł 233.

Te same prawidło zachowaném być powinno w razie dalszego powtarzania.

Artykuł 234.

Gdy kto raz za zbrodnie lub występek karany, popełni po tym drugi, na karę pieniężną zasługujący, podwójną ilością przepisanéj prawem kary pieniężnéj ukaranym zostanie.

Artykuł 235.

Dwa razy za występek lub zbrodnią sądzony i karany, za trzecim powtórzeniem występku na karę pieniężną zasługującego na zamknięcie w domu aresztu publicznego, sposobem w art. 226 lit. a. oznaczonym skazanym być ma. Co i w razie dalszego powtarzania występków na karę pieniężną zasługujących zachowanym będzie.

Artykuł 236.

Powody zaostrzenia i łagodzenia kar, tudzież zastósowanie onych.

Powody zaostrzenia tudzież łagodzenia kar, niemniéj prawidła zastosowania przy wymiarze kar poprawczych są te same, które w dziale III. IV i V księgi I. o zbrodniach przepisane zostały.

DZIAŁ III.
O karceniu małoletnich.

Artykuł 237.
Małoletni karom poprawczym podlegają.

Małoletni do lat artykułem 18 niniejszego prawa oznaczonych powinni być poprawczo karani: albo
a. za zbrodnie za które podług art. 18. księgi I. dla wieku swego odpowiedzialni nie są, albo
b. za występki.

Artykuł 238.

W obydwóch przypadkach małoletni wtenczas dopiero karze poprawczéj ulegają, gdy lat 12 wieku swego ukończyli. Do ukończenia lat 12. w obydwóch przypadkach domowemu tylko skarceniu podpadają.

Artykuł 239.
Za zbrodnie.

Małoletni za zbrodnie karygodni nie dłużéj jak na rok jeden zamknięcia w domu poprawy lub aresztu publicznego skazani być mogą, lecz w miarę okoliczności obciążających, powinny być dodane zaostrzenia poszczenia.

Artykuł 240.
Powody zaostrzenia kar na małoletnich.

Okoliczności na które przy wymiarze na małoletnich kary i zaostrzeniu onéj wzgląd mieć należy, są następujące:
a. wielkość i natura przestępstwa.
b. wiek przestępcy bardziéj do letności zbliżony.
c. stan władz umysłowych, który z czynów szkodliwych, powodów popełnienia i z poprzedniczego małoletnich sprawowania się wykrytym być powinien. Na koniec d. szkodliwe skłonności, wyższy złości stopień i niepoprawność okazujące.

Artykuł 241.

Nauka.

Z karą na małoletnich oprócz stosownych do sił i wieku robót ma być nauka szczególniéj moralności i religii połączona, przez ciąg zamknięcia trwająca.

Artykuł 242.
Za występki.

Małoletni za występki pierwszy stopień zamknięcia poprawczego za sobą pociągające, karze domowéj ulegają; za występki zaś na które drugi i trzeci stopień zamknięcia poprawczego jest przepisany, mogą być zamknięciem poprawczém, lecz najdłużéj na niedziel 6 karceni, z dodaniem zaostrzeń w miarę okoliczności obciążających.

DZIAŁ IV.

O występkach w szczególności.

Artykuł 243.
Podział występków.

Występki w szczególności dzielą się następnie:
1. występki przeciw bezpieczeństwu powszechnemu kraju i publicznéj spokojności. 2. przeciw publicznemu porządkowi i przeciw urządzeniom krajowym, 3. przeciw powinnościom służby publicznéj.
4. przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do życia.
5. przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do zdrowia.
6. przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do ciała.
7. przeciw bezpieczeństwu własności.
8. przeciw bezpieczeństwu honoru i dobréj sławy.
9. przeciwko dobrym obyczajom.
10. odgrażanie się szkodą, zgorszeniem lub niespokojnością nabawić mogące.

DZIAŁ V.
O występkach naprzeciw bezpieczeństwu powszechnemu kraju i spokojności

publicznéj.

Artykuł 244.

Występki naprzeciw bezpieczeństwu powszechnemu kraju i spokojności publicznéj są następujące:
1. ubliżenie winnemu uszanowaniu osoby Panującego lub członków jego familii. 2. wystawienie na wzgardę Konstytucji krajowéj.
3. zniewagi wyrządzone władzom lub pojedynczym urzędnikom krajowym w czasie urzędowania.
4. fałszowanie monet w okolicznościach działem XII. księgi I. nieobjętych. 5. obraza religii w przypadkach działem VIII. księgi I. nieobjętych. 6. należenie do buntu i rozruchu, tudzież zakazane kupienie się. 7. gwałt publiczny w przypadkach działem X. księgi I. nieobjętych. 8. zakazane towarzystwa.
9. zakazany druk i sprzedaż druków.
10. podburzanie podwładnych naprzeciw zwierzchności.
11. powrót wygnańca do kraju.
12. ucieczka z więzienia publicznego.
13. danie przestępcom pomocy.

Artykuł 245.
Ubliżenie winnemu uszanowaniu osoby Panującego lub członków jego familii.

Zniewagi wyrządzone osobie Panującego przez mowy, pisma, druki, szyderskie obrazy, jeżeli obelżywe mowy niechęć przeciw osobie monarchy wzbudzić mogące publicznie miotane lub jeżeli pisma, druki, szyderskie obrazy udzielane były, zamknięciem w domu aresztu publicznego od roku jednego do lat trzech ukarane być mają.

Artykuł 246.

Obelgi wyrządzone przez mowy, pisma, druki, szyderskie obrazy członkom familii Panującego, jeżeli obelżywe mowy miotane były publicznie lub jeżeli pisma, druki, obrazy szyderskie, były udzielane, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3, w miarę zaś większéj złośliwości i dotkliwych obelg, témże więzieniem od miesięcy trzech do roku jednego ukarane być mają.

Artykuł 247.

Wystawienie na wzgardę Konstytucji krajowéj.

Kto w sposobie złośliwym przez szyderskie pisma lub druki, w mieszkańcach krajowych pogardę naprzeciw Konstytucji krajowéj wzbudzić usiłuje, ten popełnia występek naruszenia spokojności publicznéj i ściąga na siebie karę domu aresztu publicznego od miesięcy trzech do roku jednego.

Artykuł 248.

Zniewagi wyrządzone władzom lub pojedynczym urzędnikom krajowym

w czasie urzędowania.

Zniewagi czynne władzom krajowym lub pojedynczym urzędnikom w czasie ich urzędowania, chociaż bez oporu ich urzędowym czynnościom wyrządzone, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3, w miarę zaś złośliwości przestępcy i dotkliwszych obelg, od roku do lat 3 skarcone być mają.

Artykuł 249.

Obelgi słowne wyrządzone władzom lub pojedynczym urzędnikom w czasie sprawowania ich urzędów, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. lub karą pieniężną od 40 do 500 złotych ukarane być winny.

Artykuł 250.
Fałszowanie monet w przypadkach działem XII. księgi I. za zbrodnie

niepoczytanych.

Występku fałszowania monet dopuszcza się ten:
a. kto nie mając prawa pod jakimkolwiek bądź i gdziekolwiek używanym stemplem pieniądze bije lub odléwa, chociażby dobroć i waga kruszców, były równe lub lepsze od zwyczajnych dobrych i ważnych monet.
b. kto wartość wewnętrzną ważnych sztuk pieniężnych w jakimkolwiek sposobie zmniejsza lub uszczupla.

Artykuł 251.

Kara za takowe występki jest zamknięcie w domu poprawy od roku jednego do lat trzech.

Artykuł 252.

Wspólnicy fałszowania monet pod okolicznościami w art. 250 lit. a. b. oznaczonemi, tudzież ci którzy pieniądze sfałszowane z porozumieniem się z sprawcami lub ich wspólnikami w bieg publiczny puszczać podejmują się oraz i ci którzy cząstki z uszczuplonéj w swéj wewnętrznéj wartości monety, wiedząc, że pochodzą z monet nabywają, na karę zamknięcia w domu poprawy od miesięcy trzech do roku jednego

zasłużyli. W przypadku zaś zrządzenia znacznéj szkody, kara domu poprawy od roku jednego do lat 3 miejsce mieć powinna.

Artykuł 253.

Usiłowanie fałszowania monet chociażby żadna stąd jeszcze nie wynikła szkoda, zamknięciem w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 skarcone być powinno.

Artykuł 254.

Kto bez uwiadomienia zwierzchności w swoim domu ma zachowaną machinę do bicia lub formy do lania monet, zamknięciem w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 skarcony będzie.

Artykuł 255.

Na podobną karę zasłużył rzemieślnik lub profesjonista, który bez zezwolenia władzy mennicznéj, machiny czyli prasy do bicia lub formy do lania monet robi. W razie powtarzania takowego występku, winowajca utraci rzemiosło lub profesją. Machiny lub prasy powinny być w każdym przypadku zepsute, kruszec zaś z onych sprzedanym i pieniądze na fundusz ubogich obrócone zostaną.

Artykuł 256.

Artykuł 108. księgi I. niniejszego prawa o bezkarności fałszerzy za zbrodnię fałszowania monet, służy także i co do występków fałszowania monet.

Artykuł 257.

Obraza religii.

Występku obrazy religii dopuszcza się ten:
a. kto chrześcijanina do odstąpienia od religii chrześcijańskiéj uwiedzie. b. kto nowe sekty religijne w kraju utworzy lub tworzyć usiłuje.

Artykuł 258.

Kara za występek obrazy religii w przypadku pod a. jest kara zamknięcia w domu aresztu publicznego od roku do lat trzech. Taż sama kara jest za obrazę religii w przypadku pod b. jeżeli utworzenie sekty nastąpiło. Usiłowanie tworzenia sekt zamknięciem w tymże samym domu od miesięcy trzech do roku karconém będzie.

Artykuł 259.
Należenie do buntu.

Wyobrażenie buntu jest w księdze I. o zbrodniach w artyk. 80 i 81. umieszczone.

Artykuł 260.

Wszyscy wspólnicy buntu których ukaranie w księdze I. w art. 83 do niniejszéj księgi jest odesłane, ulegają karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do 3 miesięcy; w miarę zaś niebezpieczeństwa i zrządzonéj szkody, jako też podług mniejszego lub większego przyłożenia się do buntu, kara domu aresztu publicznego od miesięcy trzech do roku jednego, miejsce mieć powinna.

Artykuł 261.

Jeżeli niespokojność w swém powstaniu bez dalszego niebezpiecznego wybuchnienia, zaraz uśmierzyła się, natenczas herszty i podżegacze zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku, inni zaś wspólnicy od dni 8 do miesięcy 3. w tym samym domu karani być mają.

Artykuł 262.
Należenie do rozruchu.

Wyobrażenie i opisanie rozruchu jest w księdze I. o zbrodniach w artykule 85. umieszczone.

Artykuł 263.

Wspólnicy rozruchu których ukaranie podług art. 87. księgi I. do niniejszéj księgi jest odesłane, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do 3. miesięcy; przy większym zaś stopniu złośliwości i w miarę większego lub mniejszego należenia do rozruchu, od miesięcy 3. do roku jednego skarceni być mają.

Artykuł 264.
Zakazane kupienie się.

Każdy kto w zamiarze sprzeciwienia się urzędnikom publicznym podczas ich urzędowania, ludzi do pomocy lub oporu wzywa, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. ukarany być ma.

Artykuł 265.

Podobnéj karze ulegać będzie każdy, kto takowemu wezwaniu powolnym się staje i z wzywającym ku pomocy lub ku sprzeciwieniu się zwierzchności łączy się.

Artykuł 266.

Kto w czasie skupienia się ludzi bez złego celu nastąpionego, zwierzchności lub strażom rozejść się nakazującym nie jest posłuszny, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 skarany być winien.

Artykuł 267.

Jeżeli przy odmówieniu posłuszeństwa przestępca wdał się z zwierzchnikami lub strażą w spory i kłótnie słowne, natenczas kara w powyższym artykule oznaczona w tymże samym stopniu ma być zaostrzoną.

Artykuł 268.

Gwałt publiczny.

Wspólnicy zbrodni gwałtu publicznego w przypadku art. 96. po ukaranie do księgi II. odesłani, zamknięciem w domu poprawy od roku do lat 3. karani być powinni.

Artykuł 269.

Występku gwałtu publicznego dopuszcza się każdy w przypadkach następujących. Pierwszy przypadek. Ktokolwiek sam przez siebie lub więcéj osób, jednakowoż bez buntowniczego skupienia się, sędziemu, urzędnikowi lub sługom urzędowym w rzeczach urzędowych, albo na koniec strażom w wykonywaniu publicznych rozkazów przez niebezpieczne groźby lub rzeczywiście użyciem gwałtu chociażby bez broni i bez ranienia opierał się, takowy przestępca zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku jednego. W przypadkach jednak czynienia oporu z użyciem broni, z uszkodzeniem, albo lekkiém ranieniem, od roku do lat 3. ukaranym być ma.

Artykuł 270.

Drugi przypadek. Gdy kto pomijając krajową zwierzchność cudze spokojne posiadanie gruntu lub polegające na nim innéj osoby prawa, z zgromadzonemi ludźmi przez gwałtowne napadnięcie narusza, czy to dla pomszczenia się za krzywdę, czyli dla osiągnienia roszczonych praw, czyli też na koniec w celu dogodzenia swéj złości lub nienawiści.

Artykuł 271.

W każdym z powyższych przypadków sprawcy podlegają karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od roku jednego do lat trzech, inni wspólnicy na tęż samę karę od miesięcy 3 do roku jednego zasługują.

Artykuł 272.

Inne złośliwe samowolne uszkodzenia cudzéj własności zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego, w miarę zaś złości i zrządzonéj wielkiéj szkody od roku jednego do lat 3. ukarane być powinny.

Artykuł 273.

Trzeci przypadek. Każdy który uwodzi, namawia lub pomaga mieszkańcom tutejszokrajowym do wyniesienia się w kraj obcy bez wiedzy zwierzchności krajowéj, w celu tamże usadowienia się, na karę domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3 zasłużył.

Artykuł 274.

Czwarty przypadek. Kto człowieka, nad którym mu prawo żadnéj nie daje władzy i którego za przestępcę lub niebezpiecznego albo szkodliwego uznawać nie ma dostatecznego powodu, samowładnie zamyka i zatrzymuje lub jakimkolwiek innym sposobem w używaniu jego osobistéj wolności czyni przeszkody, albo kto z przyczyn zdających się być gruntownemi, zatrzymując człowieka o tém zwierzchności natychmiast donieść z umysłu zaniedbuje, ten na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego zasłużył.

Artykuł 275.

Jeżeli zatrzymanie osoby więcéj nad dni 3. trwało lub jeżeli zatrzymany jakowéj straty albo oprócz pozbawionéj wolności innych doświadczył udręczeń, kara domu aresztu publicznego od roku do lat 3. na przestępcę wyrzeczona być powinna.

Artykuł 276.

Piąty przypadek. Porwanie lub wykradzenie osoby więcéj jak lat 18. mającéj, lecz pod władzą czyją zostającéj, nie w celu oddania onéj władzy zagranicznéj, o czém art. 88 mówi, lecz w innym jakimkolwiek zamiarze z jéj zezwoleniem uskutecznione, podług art. 94. księgi I. poprawczemu karaniu podlegające, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego skarcone być powinno.

Artykuł 277.

Zakazane towarzystwa.

Członki towarzystw wyraźnie przez rząd zakazanych, jeżeli po nastąpionym zakazie takowych towarzystw nie zaniechają, lecz oneż daléj utrzymują i są w nich czynnemi; tudzież ci, co nie będąc nawet członkami towarzystw zakazanych, w jakimkolwiek widoku do trwania onychże, pomimo wiadomego im zakazu dopomagają, jako też i ci, co mając z urzędu swego obowiązek czuwania nad tém

i doniesienia zwierzchności, takowych przecież doniesień czynić zaniedbują i ci na koniec, co towarzystwom zakazanym schadzki ułatwiają lub domy i mieszkania wynajmują albo pozwalają, podlegają karom poprawczym podług następującego artykułu.

Artykuł 278.

Naczelnicy i przewodniczący w jakimkolwiek sposobie zakazanym towarzystwom, tudzież członkowie towarzystw i urzędnicy do czuwania na zakazane towarzystwa obowiązani, zwierzchności niedonoszący, na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego zasłużyli, z tą różnicą iż naczelnicy i niedonoszący z urzędu surowiéj w stopniu jak członkowie zakazanych towarzystw karani być mają. Wszyscy inni niebędący członkami towarzystw lecz pomagający do ich trwania, jako też ułatwiający schadzki, domy i mieszkania wynajmujący lub pozwalający, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3 skarceni być powinni.

Artykuł 279.

Wszelkie związki w celu poduszczania do jakowych zbrodni lub występków utworzone, nie jako towarzystwa zakazane, lecz jako usiłowanie i spisek w celu spełnienia takowych zbrodni lub występków uważane i podług szczególnych na takowe usiłowanie kar poskramiane będą.

Artykuł 280.

Zakazany druk i sprzedaż druków.

Kto się poważy drukować niepublikowane prawa i postanowienia rządowe, bez zezwolenia lub zalecenia właściwéj zwierzchności, karę pieniężną od 40 do 500 złp. zapłaci, a za trzecim powtórzeniem tego występku profesją drukarską utraci.

Artykuł 281.

Pobudzenie mieszkańców kraju przeciw swym zwierzchnościom.

Każdy który mieszkańców przeciw swéj zwierzchności przez zmyślone pokrzywdzeń wystawiania poburzyć usiłuje i takowym sposobem do wyłamywania się z obowiązków swych daje im powód, jako burzyciel spokojności na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasłużył.

Artykuł 282.

Jeżeliby w powyższym celu podpisy lub składki zbierał, natenczas w miarę obciążających okoliczności zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego skarcony być winien.

Artykuł 283.

Oprócz powyższych kar, takowemu burzycielowi spokojności, jeżeli jest krajowym, pobyt w miejscu, obwodzie lub województwie zabroniony i tenże pod dozór policji oddany; jeżeliby zaś był cudzoziemcem, po odbytéj karze z kraju wypędzonym być może.

Artykuł 284.

Powrót wygnańca.

Wygnany z krajów Królestwa Polskiego, jeżeli pod jakimkolwiek pozorem do tychże krajów powróci, zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego karany będzie; po ukończeniu zaś wymierzonéj na niego kary, znowu z krajów tutejszych wypędzony być powinien.

Artykuł 285.

Mieszkaniec któremu pobyt w miejscu, obwodzie lub województwie był zabroniony, na przypadek powrotu do tegoż samego miejsca, obwodu lub województwa przed czasem w wyroku oznaczonym, zamknięciem w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3. ukarany będzie, a po wytrzymanéj karze powtórnie oddalonym zostanie.

Artykuł 286.

Ucieczka więźnia.

Ucieczka więźnia z więzienia publicznego w następujący sposób karana być ma: uciekający z więzienia warownego lub ciężkiego, oprócz dalszego cierpienia kary na którą wyrokiem był skazany, przykuciem na łańcuchu lub zamknięciem w miejscu osobném, którego przeciąg czasu miesiąca jednego przechodzić nie może, ukarany będzie.

Artykuł 287.

Jeżeliby zaś uciekający z więzienia warownego lub ciężkiego w zmowie z innemi więźniami ucieczkę sobie ułatwili, natenczas ma miejsce zaostrzenie przykucia na łańcuchu lub zamknięcia w miejscu osobném na miesięcy 3 najdłużéj.

Artykuł 288.

Uciekający z domu poprawy oprócz kary, którą za wyrokiem cierpieć powinien, skarany zostanie poszczeniem o chlebie i wodzie najdłużéj przez miesiąc jeden.

Artykuł 289.

Jeżeliby zaś w zmowie z innemi więźniami ucieczkę sobie ułatwili, naówczas po odbytéj karze, którą za wyrokiem cierpieć mają, taż sama kara najwięcéj na miesięcy trzy przedłużoną będzie.

Artykuł 290.

Uciekający z domu aresztu publicznego, téj saméj karze co uciekający z domu poprawy we wszelkich okolicznościach artykułem powyższym opisanych ulegać będą.

Artykuł 291.

Danie pomocy przestępcom po dokonanéj zbrodni lub występku.

Danie pomocy przestępcom wyżéj w art. 23. niniejszego kodeksu opisane, jest występkiem w przypadkach następujących.

Artykuł 292.

Pierwszy przypadek. Jeźli kto ze złego zamiaru zbrodni lub występkowi przeszkodzić zaniedbał, którym bez wystawienia się na własne niebezpieczeństwo łatwo przeszkodzić by mógł (wyjąwszy zbrodnie stanu o których już w art. 72 jest powiedziano).

Artykuł 293.

Kara za takowy występek jest następująca: za nieprzeszkodzenie zbrodni pociągającéj za sobą karę śmierci lub dożywotniego więzienia warownego, jest zamknięcie w domu aresztu publicznego od roku do lat 3., za nieprzeszkodzenie wszelkich innych zbrodni, kara taż sama od 3 miesięcy do roku jednego; za nieprzeszkodzenie występkom jest kara zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do 3 miesięcy lub kara pieniężna od 40 do 200 złp.

Artykuł 294.

Drugi przypadek. Jeżeli kto zwierzchności śledzącéj zbrodnie lub ścigającéj zbrodniarzy potrzebne do odkrycia onychże wiadomości taje, umyślnie ślady zbrodni zaciera, złoczyńców ukrywa lub schronienie daje.

Artykuł 295.

Kara za takowe występki jest następująca: tający umyślnie przed zwierzchnością wiadomość o zbrodniach lub o zbrodniarzach i ukrywający takowych lub zacierający ślady zbrodni, na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 zasłużyli; ci zaś co tymże zbrodniarzom schronienie dają lub schadzki ich ułatwiają zamknięciem w domu aresztu publicznego od 3. miesięcy do roku jednego skarceni być winni.

Artykuł 296.

Spod tego przepisu prawa wyjęci są krewni, wstępni lub zstępni, brat lub siostra, albo powinowaci w tych samych stopniach, tudzież małżonkowie chociaż rozwiedzeni.

Artykuł 297.

Trzeci przypadek. Kto więźniowi o którym wiedział, iż o zbrodnię na karę więzienia ciężkiego lub o występek na karę zamknięcia w domu poprawy albo aresztu publicznego zasługującą jest obwiniony, użytym podstępem lub przemocą sposobność do ucieczki ułatwia lub ścigającéj zbiega zwierzchności w chwytaniu onegoż pomocą lub podstępem przeszkody czyni, albo gdy dający jakimkolwiek sposobem i jakiegokolwiek rodzaju takowym złoczyńcom pomoc, do dozoru lub straży nad więźniami był obowiązany.

Artykuł 298.

Kary za takowy występek są następujące: jeżeli uciekający zbrodniarz na karę więzienia ciężkiego zasługującą jest obwiniony, ułatwiający w sposobie powyżéj opisanym ucieczkę, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku, ten zaś który do dozoru lub straży zbrodniarza jest obowiązany, od roku do lat 3 ukarany być winien. Jeżeli zaś uciekający przestępca o występek na karę zamknięcia w domu poprawy lub aresztu publicznego zasługujący jest obwiniony, wtenczas każdy ułatwiający ucieczkę, na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do 3 miesięcy, ten zaś który do dozoru lub straży był obowiązany, od 3 miesięcy do roku jednego zasłużył. Tu służy także wyłączenie osób w art. 296. wymienionych.

Artykuł 299.

Czwarty przypadek. Ktokolwiek żołnierza w służbie będącego do zbiegostwa lub popisowego do ukrycia się namawia lub czynnie dopomaga, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3, do roku jednego lub karą pieniężną od 500 do 1500 zł. polskich ukarany być winien.

Artykuł 300.

Ktokolwiek zbiega wojskowego w jakimkolwiek sposobie przechowuje, ten ulega karze zł. polsk. 100 i obowiązany prócz tego do zwrotu pułkowi wartości efektów przez zbiega wojskowego zabranych, podług oszacowania wojskowego etatu.

Artykuł 301.

Jeżeli przechowujący wojskowego zbiega był urzędnikiem mającym obowiązek zapobiegania zbiegostwu, natenczas ma miejsce kara aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. lub kara pieniężna zł. polsk. 300.

Artykuł 302.

W przypadku gdyby dowiedzioném było, że zbieg wojskowy w kilku miastach, wsiach lub miejscach przebywał, każdy ukrywający go, podlegać będzie karze złp. 100. wynagrodzenie zaś efektów rozłożoném będzie na wszystkich, którzy o ukrywanie zbiega przekonani będą.

DZIAŁ VI.
O występkach przeciw publicznemu porządkowi i urządzeniom krajowym.

Artykuł 303.

Występki przeciw publicznemu porządkowi i urządzeniom krajowym są następujące: 1. obelga straży.
2. zniewagi rozporządzeń publicznych.
3. uszkodzenie śluz, mostów, grobel itd.
4. uszkodzenie znaków o grożącém niebezpieczeństwie ostrzegających, tudzież pomników, posągów, grobowców itd.

Artykuł 304.

Obelgi czynne wyrządzone strażom tak cywilnym, jako téż wojskowym, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. ukarane będą.

Artykuł 305.

Kto urządzenia lub pod jakiémkolwiek bądź nazwiskiem obwieszczenia rządowe na widok publiczny wystawione i przez zwierzchność podpisane z miejsc im przeznaczonych oddziera, zabiera lub podarciem, zwalaniem i innym podobnym sposobem, takowe znieważa, jeżeli się przy tém okazał zamiar wzgardy, obelgi lub sprzeciwienia się woli zwierzchności, przestępca zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. skarcony być winien. W razie zachodzącéj tylko

lekkomyślności lub swawoli, przestępca podług przepisów księgi III. policyjnie ukaranym być ma.

Artykuł 306.

Zniesienia i uszkodzenia śluz, mostów, grobel itp.

Swawolne lub złośliwe zniesienie albo uszkodzenie mostów, śluz, grobel, poręczy nad przepaściami postawionych i tym podobnych przez które brzegi rzék lub strumieni umocnione lub ścieki, przy ulicach, drogach i mostach są obwarowane, w miarę lekkomyślności i zrządzonéj szkody, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3., albo karą pieniężną od 40. do 500 zł. skarcone być powinny. Jeżeli przestępca popsute drzewo zabrał, natenczas ma miejsce kara na kradzież postanowiona.

Artykuł 307.

Zepsucie lub zniesienie tablic czyli innych znaków ostrzeżeń przy miejscach niebezpiecznych i życiu zagrażających, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3, albo karą pieniężną od 40. do 500 zł. polsk. ukaraném zostanie.

Artykuł 308.

Uszkodzenie publicznych pomników, posągów, grobowców itp.

Kto publiczne pomniki, cmentarze, grobowce, posągi, ozdoby krajowe zekształca i uszkadza, ten na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. lub na karę pieniężną od 40. do 500 zł. polsk. zasłużył.

DZIAŁ VII.

O występkach naprzeciw powinnościom służby publicznéj.

Artykuł 309.

Występki przeciw powinnościom służby publicznéj są następujące: 1. nieprawne postępowanie urzędników.
2. uwodzenie urzędników.
3. nieprzyzwoite obejście się urzędnika w czasie urzędowania.

Artykuł 310.

Gdy urzędnik wojewódzki w rozwinieniu postanowień królewskich lub Namiestnika Królewskiego albo rozkazów Komisji Rządowych od treści onych odstępując, samowolnie polecenia lub urządzenia naruszające bezpieczeństwo osobiste lub

własność mieszkańców krajowych, wydaje i one wykonywać poważa się, na karę domu aresztu publicznego od roku do lat 3 zasłużył.

Artykuł 311.
Nieprawne postępowanie urzędników.

Urzędnik któren przy wymierzaniu sprawiedliwości, przy udziale urzędów lub przy roztrzygnieniu interesów publicznych, wprawdzie stosownie do swych obowiązków postępuje, jednakowoż dla wykonywania takowych obowiązków podarunków wymaga oraz bezpośrednio i pośrednio takowe przyjmuje lub innym jakimkolwiek sposobem korzyści szuka, albo też obietnice czynić sobie dozwala i o takowych zapewnia się, ulegać ma karze w domu aresztu publicznego od 3 miesięcy do roku jednego, obowiązany jest oraz przyjęty podarunek lub jego wartość oddać na rzecz szpitalów lub instytutów ubogich.

Artykuł 312.

Uwodzenie urzędników.

Kto podarunkami urzędnika do stronnictwa w wykonywaniu obowiązków urzędu, w udzielaniu urzędów lub w jakimkolwiek innym celu do zgwałcenia swych obowiązków uwieść usiłuje, ten dopuszcza się występku, bez względu czyli takowe uwodzenie było na jego własną korzyść lub na korzyść trzeciego, czyli mu się powiodło lub przeciwnie.

Artykuł 313.

Kara za takowy występek jest zamknięcie w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. z obowiązkiem złożenia ofiarowanego podarunku lub jego wartości na rzecz szpitalów lub instytutów ubogich.

Artykuł 314.

Nieprzyzwoite obchodzenie się urzędników w czasie ich urzędowania.

Publiczny urzędnik lub sługa urzędowy, który w czasie wykonywania swego urzędu nieprawnie kogo przytrzymuje albo więzi, czynnych dopuszcza się obelg, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku; w miarę zaś złośliwości przestępcy i dotkliwych obelg, od roku do lat 3. skarcony być winien. W przypadku dopuszczenia się samych tylko obelg słownych, ma miejsce kara w tymże samym domu od dni 8. do miesięcy 3. albo kara pieniężna od 40. do 500 zł. polsk.

Artykuł 315.

Jeżeli wyrządzone obelgi czynne, dały powód do kupienia się ludzi lub takowy powód dać mogły; kara aresztu publicznego zaostrzoną być powinna.

Artykuł 316.

Kto chociaż w zamiarze godziwym za urzędnika publicznego lub sługę urzędowego, nie będąc nim, udaje się, ten na zamknięcie w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasłużył.

DZIAŁ VIII.

O występkach przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do życia.

Artykuł 317.

Szczególne występki przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do życia są: 1. wspólnictwo usiłowanego morderstwa prostego, tudzież usiłowane, lecz z własnych pobudek niedokonane morderstwo.
2. przestąpienie granic koniecznéj sprawiedliwéj obrony.
3. spędzenie płodu w okolicznościach za zbrodnie niepoczytanych. 4. utajenie płodu i brzemienności.
5. zaniedbanie dania baczności na kobiety bezślubnie ciężarne.
6. porzucanie dziecięcia pod okolicznościami za zbrodnie niepoczytanemi. 7. nieostrożna jazda.
8. wspólnictwo zabójstwa w kłótni i bitwie wielu osób.
9. zagubienie potwornego płodu i zabójstwo ludzi wściekłych.
10. wykonywanie sztuki lékarskiéj bez upoważnienia, dla zarobku. 11. lekarstw zakazanych sprzedaż i nienależyte ich sporządzenie, tudzież pokątna lekarstw sprzedaż.
12. błędne léczenie i zaniedbanie chorych.
13. trucizny sprzedaż i niedbałe onéj zachowanie.
14. broni zakazanéj lub podejrzanéj robienie i nieostróżne z bronią obejście się. 15. niedokładne podanie czasu śmierci.
16. zaniedbanie dozoru nad dziećmi lub osobami niedołężnemi. 17. utajenie choroby zaraźliwéj przez mamki.
18. zaniedbanie wystawienia znaków przestrogi w czasie budowy. 19. zaniedbanie doniesienia o zagrażającém budowli zapadnięciu. 20. budowniczych niebezpieczne błędy.
21. zaniedbanie doniesienia dostrzeżonych na zwierzęciu znaków wścieklizny. 22. nieostrożne i zabronione utrzymywanie szkodliwych zwierząt. 23. występki przeciw bezpieczeństwu życia w ogólności.

Artykuł 318.

Wspólnictwo usiłowanego morderstwa prostego.

Wspólnicy morderstwa prostego usiłowanego lecz niedokonanego, na mocy art. 117. księgi I. poprawczemu ukaraniu podlegający, zamknięciem w domu poprawy od roku jednego do lat 3. karanemi będą.

Artykuł 319.

Usiłowane lecz z własnych pobudek niedokonane morderstwo.

Odstępujący od usiłowanego morderstwa z własnych pobudek, podług art. 121 księgi I., karę poprawczą na siebie ściągający, jeżeli usiłowanym czynem żadnego nie zrządził obrażenia, zamknięciem w domu poprawy od dni 8, do miesięcy 3ch skaranym zostanie. Jeżeli usiłowaniem lekkie zrządził na ciele uszkodzenie, na zamknięcie w domu poprawy od miesięcy 3ch, do roku jednego zasłużył. Za ciężkie zaś ranienie i skaleczenie, podług działu XVII księgi I. karanym być powinien.

Artykuł 320.

Przestąpienie granic koniecznéj i sprawiedliwéj obrony.

Kto przestąpiwszy granice sprawiedliwéj koniecznéj obrony, napastnika zabija, podług art. 128. księgi I. za występnego uznany, ściągnie na siebie karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3., a w miarę okoliczności obciążających od miesięcy 3. do roku.

Artykuł 321.
Spędzenie płodu w okolicznościach za występek poczytanych.

Kto za wiedzą lub zezwoleniem kobiety ciężarnéj zrządził spędzenie płodu, bez uszczerbku na jéj zdrowiu i bez wystawienia tejże na niebezpieczeństwo życia, ten podług art. 132 księgi I. za występek stając się odpowiedzialnym, karę zamknięcia w domu poprawy od roku do lat 3. poniesie.

Artykuł 322.

Jeżeli kto spędzenie płodu tylko usiłował a nie wykonał i oraz niewieście ciężarnéj na zdrowiu nie zaszkodził, ani na niebezpieczeństwo życia jéj nie wystawił, ten na zamknięcie w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3., a w miarę okoliczności obciążających od miesięcy 3. do roku zasłużył.

Artykuł 323.

Taż sama kara w artyk. 318., 319. oznaczona, dotknie ojca i matkę za spędzenie płodu w tychże samych wyż opisanych okolicznościach dokonane lub usiłowane, z dodaniem zaostrzeń kary poprawczéj w art. 219. wytkniętych.

Artykuł 324.

Utajenie płodu.

Niewiasta, która postrzegłszy się być w ciąży z obcowania nieślubnego, zaniedba wezwać do połogu akuszerkę lub inną uczciwą kobietę pomoc jéj dać mogącą, albo która w przypadku nagłego i niespodzianego porodzenia albo innéj fizycznéj przeszkody do wezwania pomocy o swém porodzeniu władzy miejscowéj lub akuszerce nie doniesie i dziecka swego czyli to nieżywe na świat wydane zostało, czyli téż we 24. godzin po porodzeniu umarło, onymże nie okaże, staje się winną występku utajenia brzemienności lub płodu, za który to występek karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3., a w razie okoliczności obciążających od miesięcy 3. do roku poniesie.

Artykuł 325.

Zaniedbanie dania baczności na kobiety bezślubnie ciężarne.

Osoby w bliskich stosunkach pokrewieństwa lub władzy nad osobą o nieślubną brzemienność podejrzaną zostające lub razem z takową osobą mieszkające, jeżeli zaniedbują onéjże badać, a w razie przyznania się jéj, pilnéj na nią dawać baczności i do połogu pomocy lub gdy się zapiera swéj brzemienności albo już nastąpionego porodzenia, zaniedbują o tém donieść miejscowéj zwierzchności lub akuszerce, podpadną karze pieniężnéj od 40 do 180 złotych polskich.

Artykuł 326.

Porzucenie dziecięcia.

Kto dziecko w wieku niemowlęcym, nie w instytucie publicznym ku celowi temu przeznaczonym, podrzuca czyli składa, lecz w inném przez ludzi uczęszczaném miejscu w czasie i okolicznościach takich porzuca, iż dziecko porzucone postrzeżone i uratowane być mogło, karze zamknięcia w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3., a w przypadku nastąpionéj dziecka śmierci, od miesięcy 3. do roku jednego podlega.

Artykuł 327.
Nieostrożna jazda.

Kto śpiesznie lub nieostrożnie wierzchem albo zaprzęgiem jadąc człowieka nieumyślnie śmiertelnie rani, o ciężkie kalectwo lub śmierć przyprawi, na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 zasłużył.

Artykuł 328.
Wspólnicy zabójstwa w kłótni i bitwie wielu osób zdarzonego.

Wspólnicy zabójstwa wydarzonego w kłótni i bitwie między wielu osobami wszczętéj, art. 141 księgi I. po ukaranie do niniejszéj księgi odesłani, w miarę skłonności swéj do bitew i kłótni, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku jednego ukarani być powinni.

Artykuł 329.

Zagubienie potwornego płodu ludzkiego.

Kto o przypadku wydanego przez niewiastę na świat płodu potwornego postaci ludzkiéj niemającego zwierzchności miejscowéj nie donosi, lecz tenże płód jakimkolwiek sposobem zagubia, ten na karę aresztu domu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasłużył.

Artykuł 330.

Zabójstwo ludzi wściekłych.

Kto w mniemanym dobrym zamiarze człowiekowi wścieklizną zarażonemu, chociażby przez lekarzy za nieuleczonego uznanym był samowolnie śmierć zrządza, albo jakimkolwiek sposobem życie skraca, na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 skaranym być powinien.

Artykuł 331.

Wykonywanie sztuki lekarskiéj bez upoważnienia dla zarobku.

Kto podług przepisów krajowych nieusposobiony, ani upoważniony, leczeniem chorych bądź wewnętrzném bądź zewnętrzném dla zysku i zarobku trudni się, w miarę długości czasu przez który tego niedozwolonego sposobu zarobkowego używał, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3., a jeżeli komu śmierć, uszczerbek znaczny na zdrowiu zrządził, zamknięciem w tymże samym domu od miesięcy 8 do roku skarconym będzie. Jeżeli jest krajowym, pobyt w miejscu, obwodzie lub województwie zabronionym mu zostanie i tenże pod dozór policji oddanym; jeżeli zaś cudzoziemcem, po odbytéj karze z kraju wygnanym być powinien.

Artykuł 332.

Lekarstw zakazanych sprzedaż, nienależyte ich sporządzanie i pokątna

lekarstw sprzedaż.

Sprzedaż lekarstw zakazanych w aptekach krajowych jest występkiem karze podług następujących artykułów podlegającym.

Artykuł 333.

Jeżeli właściciel apteki o téj sprzedaży nie wiedział i samego tylko niedozoru stał się winnym, na karę pieniężną od 40 do 200 złp. zasłużył. Za trzykrotném tego występku powtórzeniem, oprócz kar na powtarzanie występków przepisanych utrzymywanie apteki powinno mu być zabronione.

Artykuł 334.

Jeżeli właściciel apteki o takowéj sprzedaży wiedział, karze pieniężnéj od 200 do 1000 złp. ulegnie. Jeżeli zaś przez to człowiek jaki życie utracił lub uszczerbek znaczny na zdrowiu poniósł, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku ukaranym zostanie i za powtórzeniem tego występku, oprócz kar na powtarzanie występków przepisanych, prawo utrzymywania apteki utraci.

Artykuł 335.

Prowizor czyli zarządzający apteką, który o sprzedaży z apteki zakazanych lekarstw i niedozoru tylko stał się winnym, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. ukaranym będzie. Jeżeli zaś o takowéj sprzedaży wiedział lub jeżeli z użycia tych lekarstw człowiek jaki życie stracił lub na zdrowiu znaczny uszczerbek poniósł, tenże na zamknięcie w tymże samym domu od 3 miesięcy do roku zasłużył, a za powtórzeniem tego występku, oprócz kar na powtarzanie, za niezdatnego do zarządzania apteką uznanym i pod dozór policji oddanym być ma.

Artykuł 336.

Czeladnik aptekarski z wiadomością właściciela lub zarządzającego apteką zakazane lekarstwa sprzedający, w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zamkniętym być powinien. Jeżeli zaś bez wiadomości onych tego występku się dopuścił, karze zamknięcia w tymże samym domu od miesięcy 3. do roku jednego podpadnie i za powtórzeniem tego występku, oprócz kar na powtarzanie, za niezdolnego do téj posługi uznanym i pod dozór policji oddanym być winien.

Artykuł 337.

Jeżeli lekarstwo z apteki mylnie lub w naczyniach nieczystych i zdrowiu szkodliwych sporządzane zostanie, a stąd człowiek jaki na zdrowiu ucierpi lub życie postrada, właściciel apteki, zarządzający apteką, albo na koniec czeladnik lekarstwa sporządzający, każdy w miarę swéj winy karą pieniężną od 40 do 500 złotych polskich lub zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. ukaranym będzie i oprócz tego za powtarzanie tego występku powyższe przepisy co do utraty handlu lub profesji zastósowane być powinny.

Artykuł 338.

Jeżeli lekarstwa w aptece przemieniane lub nie podług przepisów wydane zostaną, kara artykułem poprzedzającym oznaczona podług okoliczności tamże wytkniętych ma miejsce.

Artykuł 339.

Kto pokątnie bez upoważnienia rządowego lekarstwa zakazane lub szkodliwe sprzedaje, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku ukaranym zostanie. Lekarstwa w każdym przypadku, jeżeli są szkodliwe zniszczone, jeżeli zaś nieszkodliwe, na fundusz szpitalów obrócone zostaną.

Artykuł 340.

Cudzoziemcy pokątnéj lekarstw sprzedaży w kraju polskim dopuszczający się, oprócz kar powyższych i utraty towaru, po spełnionéj karze z kraju wygnanemi zostaną.

Artykuł 341.
Błędne leczenie i zaniedbanie chorych.

Lekarz w leczeniu chorego podług uznania wydziału lekarskiego błędy z niewiadomości popełniający, aż do nowego popisu ze swéj sztuki i dowodu, iż się należycie w niéj usposobił, wykonywanie sztuki lekarskiéj zabronione mieć będzie. Jeżeliby zaś choremu śmierć zrządził lub o utratę zdrowia go przyprawił, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 ukaranym będzie.

Artykuł 342.

Ta sama kara dotknie chirurga, za niezręczną operacją jeżeli chory z niéj umarł lub znaczne kalectwo odniósł.

Artykuł 343.

Lekarz, chirurg, akuszer lub akuszerka zaniedbujący chorego w kuracją wziętego z uszczerbkiem zdrowia jego, tudzież urzędnik zdrowia od rządu postanowiony, odmawiający bez ważnéj przyczyny chorym leczenia, karze pieniężnéj od 40 do 500 zł. polsk. lub karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy trzech podpadną; a jeżeli chory z takowego zaniedbania umarł, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego karani będą.

Artykuł 344.

Ta sama kara w okolicznościach dopiero opisanych dotknie tych, do których staranność o chorym bądź z obowiązku naturalnego, bądź z przyjętego należy, gdy takowym koniecznéj pomocy dać zaniedbują.

Artykuł 345.

Trucizny sprzedaż i niedbałe onéj zachowanie.

Sprzedający truciznę jakiegokolwiek rodzaju bez szczególnego od rządu upoważnienia, stają się występku winnemi i karę podług następujących artykułów ponosić mają.

Artykuł 346.

Jeżeli kupiec lub kramarz do sprzedaży trucizny od rządu nieupoważniony, takową bez użycia ostróżności i niezachowując przepisów w téj mierze zapadłych sprzedaje i przez takową nieostróżność śmierć człowieka jakiego zrządza lub znaczny na zdrowiu uszczerbek przynosi, w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku jednego zamknięty zostanie. Towar zawsze, a za powtórzeniem tego występku, oprócz kar na powtarzanie występków, handel całkowity utraci.

Artykuł 347.

Téj saméj karze w miarę okoliczności dopiero wspomnionych podpadną kramarze po domach z truciznami na myszy, muchy, owady itp. bez upoważnienia od rządu chodzący.

Artykuł 348.

Aptekarze lub kupcy do sprzedawania trucizny upoważnieni, tego samego występku pod okolicznościami w artykule 346 wytkniętemi dopuszczający się, téj saméj karze podlegną, za powtórzeniem jednak występku tego, niecałkowity handel, lecz tylko dalsza sprzedaż trucizny im zabronioną zostanie.

Artykuł 349.

Profesjonista lub rzemieślnik trucizny do swego rzemiosła potrzebujący, za nienależyte onéj zachowanie, tudzież za niedbałe z innemi towarami pomieszanie, jeżeli stąd śmierć człowieka jakiego lub znaczny na zdrowiu uszczerbek wynikły, karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku podpadną, a za trzykrotném powtórzeniem tego występku, profesją lub rzemiosło utracą.

Artykuł 350.

Broni zakazanéj lub podejrzanéj robienie i nieostróżne z bronią obejście się.

Ten co broń zakazaną lub podejrzaną robi, jeżeli kto takową bronią śmiertelnie rannym lub zabitym został, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. ukaranym zostanie.

Artykuł 351.

Broń nabitą lub niebezpieczną w domu, podróży lub gdziekolwiek wśród dzieci albo osób niedoświadczonych niebacznie zostawujący, jeżeli kto przez takową nieostróżność zabitym lub śmiertelnie rannym zostanie, na zamknięcie w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. zasłużył.

Artykuł 352.

Podobnéj karze w miarę okoliczności dopiero wytkniętych, ulegnie ten, kto nieprzekonawszy się, czy jest broń nabita lub nie, przez swywolę ku drugiemu mierzy i kurek spuszcza, albo też w miejscu gdzie ludzie się znajdują lub znajdować mogą, nieostróżnie broni doświadcza.

Artykuł 353.

Niedokładne podanie czasu śmierci.

Kto niedokładném podaniem czasu śmierci człowieka, staje się przyczyną, iż tenże wcześniéj jak przepisy rządowe wskazują, pochowanym lub ciało jego otworzoném zostanie, ten zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku ukaranym będzie.

Artykuł 354.

Zaniedbanie dozoru nad dziećmi lub osobami niedołężnemi.

Jeżeli ci do których bądź z naturalnego, bądź z przyjętego obowiązku staranność lub dozór nad dziećmi albo nad ludźmi niedołężnemi niebezpieczeństwa przewidzieć lub ustrzec się niezdolnemi należy, tak dalece onéj zaniedbują, iż z winy ich dziecko albo człowiek niedołężny ich staraniu lub dozorowi porzucony, zabity albo śmiertelnie skaleczony zostanie, karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3 poniosą.

Artykuł 355.

Utajenie choroby zaraźliwéj przez mamki.

Kobieta, która wiedząc, iż szkodliwą lub zaraźliwą ma chorobę, takową zamilczając

lub ukrywając, w służbę za mamkę wchodzi, na karę zamknięcia w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3. zasługuje.

Artykuł 356.
Zaniedbanie wystawienia znaków przestrogi w czasie budowy.

Jeżeli w czasie jakiéj budowy lub innego spadnięciem, wywróceniem, albo innym sposobem życiu grożącego niebezpieczeństwa, znaki ostrzeżeń postawione nie będą, a przez takowe zaniedbanie człowiek jaki ciężko rannym lub zabitym zostanie, właściciel, budowniczy lub ktokolwiek inny dozór nad budową mający, karę aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. poniesie.

Artykuł 357.

Zaniedbanie doniesienia o zagrażającém budowli zapadnięciu.

Gdy właściciel budowy lub dozór nad nią mający, postrzegając, iż taż w części lub całkowicie upadkiem zagraża; ku zabezpieczeniu od upadku środków przyzwoitych wcześnie nie przedsiębierze, a tym sposobem przyczyną się staje, iż przez niespodziane zapadnięcie człowiek jaki ciężko ranionym lub zabitym został, karze w art. poprzedzającym oznaczonéj podpadnie.

Artykuł 358.
Budowniczych niebezpieczne błędy.

Budowniczy lub ktokolwiek, który postawieniem budowy, rusztowania lub podparciem domu jakiego zarządzając tak niedbale lub nieumiejętnie postępuje, iż budowa, rusztowanie, albo podparcie upada i człowiekowi jakiemu kalectwo ciężkie zrządza lub śmierć zadaje, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. ukaranym będzie. Oprócz tego w profesji swéj dopóty zawieszonym zostanie, póki nowym popisem udoskonalenia swego nie udowodni.

Artykuł 359.
Zaniedbanie doniesienia dostrzeżonych na zwierzęciu znaków wścieklizny.

Kto dostrzegłszy na psie lub inném zwierzęciu znaków wścieklizny, złemu wcześnie nie zapobieży lub zwierzchności miejscowéj wcześnie donieść zaniedba, a za okazaniem się wścieklizny przez takowe zaniedbanie człowiek jaki lub zwierzę niebezpiecznie uszkodzonym zostanie, ten zasłużył na zamknięcie w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. lub na karę pieniężną od 40. do 500 zł. polskich.

Artykuł 360.

Nieostrożne i zabronione utrzymywanie szkodliwych zwierząt.

Téj saméj karze w miarę okoliczności powyższym artykułem wytkniętych podlegać

będzie ten, kto bez pozwolenia zwierzchności miejscowéj dzikie i szkodliwe zwierzęta utrzymuje lub kto nawet za pozwoleniem takowe zwierzęta trzymając, należycie ich nie strzeże lub nie zamyka.

Artykuł 361.

To samo ma się stosować do tych, którzy złośliwe domowe zwierzęta nieostróżnie utrzymując staną się powodem cudzéj śmierci lub ciężkiego kalectwa. Gdy zaś drażnią lub podszczuwają podpadną karze aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3.

Artykuł 362.

Występki przeciw bezpieczeństwu życia w ogólności.

Wszelkie inne czynności lub opuszczenie bezpieczeństwu życia ludzkiego zagrażające przeciw naturalnym i powszechnym obowiązkom każdego człowieka lub wbrew wyraźnym przepisom prawa popełnione, których wyszczególnienie dla rozmaitości przypadków nie jest podobném, w miarę okoliczności winę zmniejszających lub zwiększających i szkodliwych na życie człowieka skutków, zamknięciem w domu aresztu publicznego lub poprawy w pierwszym i drugim stopniu długości art. 218 postanowionych, karane być powinny.

DZIAŁ IX.

O występkach przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do zdrowia.

Artykuł 363.

Występki przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do zdrowia, są następujące: 1. czyny lub opuszczenia przeciw przepisom w czasie powietrza. 2. czyny lub opuszczenia przeciw przepisom co do zaraźliwych chorób wydanym. 3. ukrycie zarazy bydła.
4. szkodliwe fałszowanie trunków.
5. szkodliwe fałszowanie naczyń kruszcowych.

Artykuł 364.

Czyny lub opuszczenia przeciw przepisom w czasie powietrza.

Czyny lub opuszczenia przeciw przepisom w czasie powietrza, są występkami podlegającemi karom takim, jakie rząd w miarę grożącego niebezpieczeństwa postanowić uzna potrzebę.

Artykuł 365.

Czyny lub opuszczenia przeciw przepisom co do zaraźliwych chorób.

Kto po człowieku na zaraźliwą chorobę zmarłym sprzęty przez urzędnika zdrowia na zniszczenie dla niebezpieczeństwa zarazy przeznaczone ukrywa, zatrzymuje lub sprzedaje, ten zasłużył na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3.

Artykuł 366.

Téj saméj karze podlegają ci, którzy wiedząc, takowe rzeczy kupują lub innym sposobem nabywają.

Artykuł 367.

Ukrycie zarazy bydła.

Kto w czasie zarazy bydła, chore bydle przed urzędnikami dla zapobieżenia zarazie wysłanemi umyślnie ukrywa, albo też przepisów tak względem już padłego, jako też zarażonego i jeszcze zdrowego bydła nie zachowa, podlega karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. albo karze pieniężnéj od 40 do 500 zł. polsk.

Artykuł 368.

Szkodliwe fałszowanie trunków.

Winiarze, piwowary, gorzelnicy, przepalacze, browary i gorzelnie utrzymujący i szynkarze wszelkiego rodzaju mieszający do trunków rzeczy dla zdrowia ludzkiego niebezpieczne, w miarę znalezionéj, u nich ilości takowych trunków, tudzież w miarę długości czasu, przez który tym niegodziwym zarobkiem trudnili się, karę pieniężną od 500 do 2000 zł. polsk. poniosą i trunki takowe utracą; za trzykrotném zaś powtórzeniem tego występku, oprócz kar na powtarzanie, handlu, profesji lub szynku na zawsze pozbawieni zostaną.

Artykuł 369.

Jeżeli przymieszanie rzeczy szkodliwych do trunków, komu na zdrowiu znaczny zrządziło uszczerbek, naówczas trunki takowe, tudzież handel, profesją lub szynk za pierwszym razem utracą i oprócz tego karę zamknięcia w domu poprawy od 3. miesięcy do roku jednego poniosą.

Artykuł 370.
Szkodliwe fałszowanie naczyń kruszcowych.

Konwisarze naczynia stołowe lub kuchenne z cyny z ołowiem zmieszanéj odlewający

lub inni rzemieślnicy albo profesjoniści, którzy naczynia do przyprawiania lub zachowania żywności dla ludzi z kruszców przez pomieszanie onych albo przez dodatek materiałów innych, zdrowiu szkodliwych robią, w miarę ilości podobnych naczyń lub przygotowanych ku temu celowi materiałów, tudzież w miarę długości czasu, przez który ten niedozwolony zarobek prowadzili, karę pieniężną od 40 do 500 zł. polsk. poniosą i towar szkodliwy utracą, nadto za trzykrotném występku tego powtórzeniem, handlu i profesji pozbawieni zostaną.

Artykuł 371.

Jeżeli człowiek jaki z takowych naczyń uszczerbek na zdrowiu poniósł, kara zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3. do roku miejsce mieć będzie.

DZIAŁ X.
O występkach przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do ciała.

Artykuł 372.

Występki przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do ciała, są następujące: 1. ranienie lub skaleczenie w przypadkach działem XVII. księgi I. nieobjętych. 2. dobrowolne samemu sobie zadane kalectwo.
3. karności domowéj nadużycie.
4. występki przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do ciała w ogólności.

Artykuł 373.

Ranienie lub skaleczenie w przypadkach działem XVII. księgi I. nieobjętych.

Ranienie lub skaleczenie staje się występkiem:
a. kiedy ranienie lub skaleczenie narzędziem i sposobem życiu zagrażającym nastąpiło.
b. kiedy napadnienie zdradzieckim sposobem nastąpiło i człowiek jaki gwałtownie chociażby samém tylko pobiciem na ciele uszkodzonym został.

Artykuł 374.

Kara za takowy występek jest zamknięcie w domu poprawy od roku do lat 3.

Artykuł 375.

Inne w okolicznościach art. powyższemi nieobjętych zrządzone znaczne ranienia lub skaleczenia, karze zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego podlegają.

Artykuł 376.

Dobrowolne samemu sobie zadane kalectwo.

Kto dobrowolnie i umyślnie sam sobie ciężkie zadaje kalectwo, na zamknięcie w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasłużył.

Artykuł 377.

Surowiéj w tym samym stopniu kary ukarany będzie ten, kto w celu ochronienia siebie od służby wojskowéj takowe kalectwo sobie zadał.

Artykuł 378.

Karności domowéj nadużycie.

Opiekun nadużywający karności domowéj względem sieroty, za pierwszym razem sądownie napomnionym będzie. Za drugim razem nadużycia władzy swéj, za niezdatnego do sprawowania władzy opiekuńczéj uznanym i karą zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. skarconym być powinien.

Artykuł 379.

Małżonek jeden drugiemu znaczny na ciele lub zdrowiu zrządzający uszczerbek, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. na wyraźne oskarżenie skrzywdzonego małżonka skarconym zostanie. Wolno jednak będzie skrzywdzonemu małżonkowi o darowanie lub ulżenie téj kary prosić, na którą prośbę sąd należyty wzgląd mieć powinien.

Artykuł 380.

Nauczyciel lub nauczycielka bądź publiczni, bądź prywatni, ze szkodliwym na ciele lub na zdrowiu swych wychowańców skutkiem karności domowéj nadużywający, karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. podpadną, a za powtórném dopuszczeniem się tego występku, za niezdolnych do prowadzenia i uczenia młodzieży uznanemi zostaną.

Artykuł 381.

Gospodarz względem swych sług lub rzemieślnik, profesjonista, albo handlarz na swéj czeladzi nadużycia karności domowéj ze szkodliwym zdrowia uszczerbkiem, chorobę lub niemoc za sobą pociągającym, dopuszczający się, w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zamknięty zostanie.

Artykuł 382.
Występki przeciw bezpieczeństwu osobistemu co do ciała w ogólności.

Wszelkie inne czynności lub opuszczenia bezpieczeństwu osobistemu co do ciała lub zdrowiu szkodliwe, których wyliczyć dla wielkiéj rozmaitości niepodobna; stają się występkami, jak tylko skutki ich łatwo przewidziane być mogły i w stosunku osób i okoliczności na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasługują.

DZIAŁ XI.

O występkach przeciw bezpieczeństwu własności.

Artykuł 383.

Szczególne występki przeciw bezpieczeństwu własności są następujące: 1. podpalanie w okolicznościach działem XVIII. księgi I. nieobjętych. 2. podpalenie z nieostrożności pochodzące.
3. stawianie kominów, ognisk i pieców niebezpieczeństwo ognia ściągać mogących. 4. składanie zapasów rzeczy łatwemu zajęciu się od ognia podległych, w miejscu nienależycie obwarowaném.
5. kradzieże za zbrodnie niepoczytane.
6. przeniewierzenie się za zbrodnie niepoczytane.
7. kradzieże i przeniewierzenie się usiłowane lecz niedokonane. 8. zabieranie ruchomości między małżonkami i między rodzeństwem, jak długo wspólnie żyją.
9. uczestnictwo kradzieży i nabycie rzeczy skradzionych.
10. kradzieże i przeniewierzenia się bezkarne.
11. robienie wytrychów.
12. kupowanie rzeczy od małoletnich.
13. kupowanie klejnotów, tudzież stopionego złota, srebra i innych kosztownych rzeczy od osób podejrzanych.
14. nabycie rzeczy zrabowanych.
15. oszustwa i fałsze działem XXI. księgi I. za zbrodnie niepoczytane. 16. zmówienie się profesjonistów, kupców lub rzemieślników na szkodę publiczności.
17. ukrywanie umyślne zapasów żywności dla niegodziwego zysku.

Artykuł 384.
Podpalenie bez zrządzenia szkody zgasłe lub zgaszone.

Jeżeli ogień w dzień bez szczególniejszego niebezpieczeństwa podłożony przed wybuchnięciem zagasł lub nawet po wybuchnięciu bez zrządzenia szkody ugaszonym został. Podpalacze podług art. 147. księgi I. poprawczo odpowiedzialni, zamknięciem

w domu poprawy od roku do lat 3., wspólnicy zaś od miesięcy 3. do roku ukaranymi być mają.

Artykuł 385.
Podpalacz sam ogień gaszący.

Jeżeli podpalacz pobudzony żalem, wcześnie do przytłumienia podłożonego ognia tak się przyłożył, iż wszelkiéj szkodzie zapobieżono zostało, podług art. 151 księgi I. karę poprawczą, to jest zamknięcie w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego; wspólnicy od dni 8 do miesięcy 3 poniosą.

Artykuł 386.
Podpalenie bez niebezpieczeństwa i z małą szkodą.

Kto budynki niemieszkalne, schowania lub zapasy pojedynczo i osobno stojące bez zrządzenia wielkiéj lub w miarę majątku podpaleniem uszkodzonego dotkliwéj szkody w takich okolicznościach umyślnie podpali, iż niebezpieczeństwa szerzenia się pożaru, ani uszkodzenia kogo na życiu lub na zdrowiu obawiać się nie można było, skazanym zostanie na karę zamknięcia w domu poprawy od roku do lat 3. Wspólnicy zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku ukaranymi będą.

Artykuł 387.

Wzniecenie pożaru przez nieostróżność.

Kto drzewo lub inne łatwo zajmujące się rzeczy w piecach, kominach lub na ogniskach do suszenia składa lub składać każe i przez to pożar zrządza, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3. lub karą od 100 do 500 złp. skaranym być ma.

Artykuł 388.

Téj saméj karze ulegają ci, co z otwartem światłem po stodołach, stajniach, albo po innych składach drzewa, węgli, słomy, siana lub innych rzeczy łatwemu i prędkiemu zajęciu się podległych chodzą lub chodzić każą i przez to pożar zrządzają.

Artykuł 389.

Równie i ci co w miejscach dopiero wspomnionych tytuń paląc, pożaru stają się przyczyną.

Artykuł 390.

Kto w bliskości budynków, składów jakichkolwiek, blisko pól na których zboże stoi, ogień rozłoży lub rozłożyć każe, albo ogień w lesie rozłożony nie ugasiwszy,

odstępuje, a tym sposobem pożar staje się przyczyną, poniesie tę samę wyż w artykule 387 oznaczoną karę.

Artykuł 391.

Kto po wsiach, po lasach lub pomiędzy budynki drewniane z pochodniami chodzi lub jeździ i tym sposobem pożar wznieca, takiéjże saméj podlega karze.

Artykuł 392.

To samo ma się rozumieć o tych wszystkich, którzy przy gołém świetle len lub konopie trąc, w bliskości budynków strzelając, ognie sztuczne zapalając i tym podobnemi czyny lub opuszczeniami przez zaniedbanie należytéj uwagi pożar wzniecają.

Artykuł 393.

Stawianie kominów, pieców, ognisk niebezpieczeństwem pożaru grożących.

Ktokolwiek piece, kominy lub ogniska przepisom krajowym przeciwne i niebezpieczeństwem pożaru grożące, stawia lub stawiać każe, gdy stąd pożar nastąpił, rzemieślnik który stawiał, ukaranym zostanie w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3., a ten co stawiać kazał, karą pieniężną od 100 do 500 złp.

Artykuł 394.

Rzemieślnik lub profesjonista po trzeci raz wspomnionego występku dopuszczający się, oprócz kar na powtarzanie występków, utraci profesją lub rzemiosło.

Artykuł 395.

Składanie zapasów rzeczy palnych w miejscach nieopatrzonych.

Handlujący prochem lub innemi palnemi rzeczami, albo potrzebujący onych do swéj profesji lub rzemiosła, który zapas takowy znaczny na strychach albo w inném niebezpieczném, niemurowaném, niesklepioném lub nieodosobnioném miejscu składają, a przez to pożaru lub przy wydarzonym pożarze większego niebezpieczeństwa lub większéj szkody cudzéj stają się przyczyną, karze pieniężnéj od 200 do 1000 złotych polskich podlegają.

Artykuł 396.

Za trzeciém powtórzeniem tego występku, oprócz kary na powtarzanie przepisanéj, tak handlarze, jako też profesjoniści lub rzemieślnicy handel, profesją lub rzemiosło utracą.

Artykuł 397.

To samo ma się rozumieć o składach znacznych słomy, siana, drzewa itp. miejscach od ognia niebezpiecznych.

Artykuł 398.

Kradzieże za zbrodnie niepoczytane.

Wszelka kradzież gwałtowna artykułem 156, 157, 158, 159 i 160 księgi I. nieobjęta, jak tylko szkoda przez nią zrządzona 300 złp. nie przenosi, lecz większa jest nad zł. 50 zamknięciem w domu poprawy do lat 3. karaną być ma.

Artykuł 399.

Kradzież gwałtowna 50 złp. lub mniéj szkody zrządzająca artykułami wyż wspomnionemi księgi I. nieobjęta, na zamknięcie w domu poprawy od miesięcy 3 do roku zasługuje.

Artykuł 400.

Wszelka kradzież prosta art. 165. i 166 księgi I. nieobjęta, przez którą w przypadku art. 165 księgi I. szkoda 1000 złp. nieprzenosząca, lecz większa jak 300 złp. lub w przypadku art. 166 księgi I. szkoda 500 złp. nieprzenosząca, lecz większa nad 100 złp. zrządzona została, zasługuje na zamknięcie w domu poprawy od roku do lat 3.

Artykuł 401.

Kradzież prosta, przez którą w przypadku art. 165 księgi I. szkoda 300 złp. nieprzenosząca, lecz większa nad 100, a w przypadku art. 166 księgi I. szkoda 100 złp. nieprzenosząca zrządzona została, karę zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3 do roku za sobą pociąga.

Artykuł 402.

Kradzieże proste bez okoliczności obciążających, mniejszą ilość szkody jak 100 zł. polsk. wartości, a więcéj jak 30 złp. zrządzające, zamknięciem w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3 karane być mają; kradzieże proste nieprzechodzące 30 złp. wartości, podług księgi III. karane będą, choćby przez domowników lub służących popełnione były.

Artykuł 403.

Przeniewierzenie się za zbrodnię niepoczytane.

Przeniewierzenie się art. 171 księgi I. nieobjęte, jak tylko szkodę 1000 złp. nieprzenoszącą, lecz zawsze wyższą nad 100 złp. zrządza, karze zamknięcia w domu poprawy od roku do lat 3 podlega.

Artykuł 404.

Przeniewierzenie w powyższym przypadku mniejszą ilość szkody jak złp. 100 zrządzające, zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku w miarę okoliczności obciążających i zrządzonéj szkody karane być powinno.

Artykuł 405.

Usiłowanie kradzieży i przeniewierzenia się.

Kradzieże i przeniewierzenia się w przypadkach działem XIX księgi I. objętych usiłowane, lecz niedokonane, zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego karane będą.

Artykuł 406.

Usiłowanie kradzieży i przeniewierzeń, za zbrodnie niepoczytanych ani do księgi III. nieodesłanych lub dla niedokonania za zbrodnie poczytać się z pewnością niemogących, na zamknięcie w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3 zasługuje.

Artykuł 407.

Zabieranie ruchomości między małżonkami i rodzeństwem.

Zabierania ruchomości między małżonkami tudzież między rodzeństwem, dopóki wspólnie z sobą żyją, wtenczas tylko karane być mogą, kiedy głowa familii donosi i ukarania żąda. Kara za takowe zabieranie ruchomości bez względu na ilość szkody, jest od dni 8 do miesięcy 3 w domu aresztu publicznego.

Artykuł 408.
Uczestnictwo w kradzieżach i przeniewierzeniach się.

Jeżeli uczestnikowi:
a. z ilości wartości rzeczy albo ze stosunków osoby wiadomo było, że kradzież lub przeniewierzenie się w okolicznościach, które zbrodnią stanowią, popełniona została, lub
b. gdy rzeczy za jednym lub więcéj razami ukryte, nabyte lub zbyte, razem wartość 100 złp. przenoszą, w obydwóch tych wypadkach jest kara zamknięcia w domu poprawy od 3 miesięcy do roku jednego.

Artykuł 409.

Jeżeli w tych samych okolicznościach ukryte, nabyte lub zbyte rzeczy wartość 500 złp. przechodzą, natenczas kara zamknięcia w domu poprawy od roku do lat 3 ma miejsce.

Artykuł 410.

Uczestnictwo kradzieży i przeniewierzenia się w okolicznościach powyższemi artykułami nieobjętych, zasługuje na zamknięcie w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3.

Artykuł 411.

W przypadkach powtórzenia występku uczestnictwa kradzieży lub przeniewierzenia się, oprócz kary na powtarzanie przepisanéj, takim uczestnikom po wypełnionéj karze ma być zabronionym pobyt w miejscu, obwodzie lub i w województwie oraz mają być oddani pod dozór policji.

Artykuł 412.
Kradzieże i przeniewierzenia się karze niepodpadające.

Kradzieże i przeniewierzenia się, niemniéj ich uczestnictwo nie podlegają dochodzeniu sądowemu ani ukaraniu, gdy winowajcy wprzód nim zwierzchność o czynie wiadomość poweźmie, całą zrządzoną szkodę wynagrodzą.

Artykuł 413.

Robienie wytrychów lub kluczów ogólnych.

Ślusarze lub kowale i inni, którzy dla zysku wytrychy, klucze ogólne lub klucze podług formy dla osób podejrzanych robią, albo zamki onymże odmykają, chociaż do zmowy względem popełnienia kradzieży lub przeniewierzenia się nie należą, ulegają karze domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 lub karze pieniężnéj od 40. do 200. złp. W razie trzykrotnego powtórzenia tego występku, oprócz kary na powtarzanie przepisanéj, utracą profesją, czyli rzemiosło, a czeladnicy, jeżeli są cudzoziemcami, po skończonéj karze, z kraju wygnani być mają.

Artykuł 414.

Kupowanie rzeczy od dzieci.

Ktokolwiek rzeczy od dzieci celem oszukania ich nabywa, na karę pieniężną od 40 do 500 złp. lub na zamknięcie w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 zasłużył.

Artykuł 415.

Jeżeli jest tandeciarzem, kramarzem lub tym podobnym handlarzem i występek takowy po raz trzeci powtórzy, oprócz kary za powtórzenie handel lub profesją utraci i pobyt w miejscu zabronionym mu być ma, jeżeli jest krajowym, jeżeliby zaś był cudzoziemcem, z kraju wygnanym zostanie.

Artykuł 416.

Jubilery, złotnicy i inni którzy od osób podejrzanych klejnoty, sztuki złota lub srebra i inne kosztowne rzeczy nabywają lub w zastaw biorą, karę pieniężną od 200 do 1000 złp. lub zamknięcie w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 poniosą. W razie powtarzania tego występku, służy przeciw jubilerom, złotnikom i handlarzom przepis artykułu poprzedzającego.

Artykuł 417.

Nabycie rzeczy zrabowanych.

Ci co wiedząc, iż rzecz z rabunku pochodzi, takową ukrywają, nabywają lub zbywają, bez względu na wartość onéjże, zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3 do roku, a w miarę wielkości szkody dla zrabowanego wynikłéj, od roku do lat 3. ukaranymi zostaną.

Artykuł 418.
Oszustwa i fałsze za zbrodnie niepoczytane.

Oszustwo i fałsze w okolicznościach działem XXI. księgi I. nieobjętych, staje się występkiem i karaném być ma podług prawideł następującemi artykułami wskazanych.

Artykuł 419.

Kto fałszywemi świadectwy lub zmyśleniem innych prawnych dowodów, tak dalece sąd uwiódł, iż na podstawie tych świadectw lub dowodów, niewinny poniósł karę poprawczą, naówczas fałszywi świadkowie i ci co ich do fałszywego świadectwa uwiedli lub co dowody przekonania sfałszowali albo zmyślili, tę samę karę ponieść mają, na jaką niewinnie przez ich świadectwa przekonany osądzony został, z dodaniem zaostrzeń kar poprawczych. Jeżeli zaś świadectwa zaprzysiężone zostały, za krzywoprzysięstwo kara w art. 187. księgi I. niniejszego prawa ma być wymierzona.

Artykuł 420.

Kto w przypadkach art. 186. księgi I. wyliczonych, oszustwem lub fałszem szkodę 1000 zł. polsk. nieprzechodzącą zrządził, a uszkodzonego z majątku nie wyzuł, zamknięciem w domu poprawy od roku jednego do lat 3. karany będzie, jak skoro szkodę 200. zł. polsk. przenoszącą oszustwem lub fałszem wyrządził. Która to kara jeżeli oszust lub fałszerz krzywo przysiągł, podług art. 187 księgi I. niniejszego prawa wymierzona być winna.

Artykuł 421.

Jeżeli mniejszą od 200 zł. polsk. szkodę albo żadnéj nie uczynił, na zamknięcie w domu poprawy od miesięcy 3. do roku jednego, a w miarę łagodzących okoliczności od dni 8. do miesięcy 3. zasłużył, jeżeli jednak krzywo przysiągł, kara art. 187 księgi I. niniejszego prawa przepisana ma miejsce.

Artykuł 422.

Występek oszustwa i fałszu popełnia także ten:
a. kto w publicznym handlu fałszywéj miary lub wagi używa.
b. kto graniczne znaki na cudzą szkodę znosi lub usuwa.
c. kto marnotrawstwem postawił się w niemożności zapłacenia wierzycieli, a razem wykrętami kredyt z większą ich szkodą przedłużyć usiłował.
d. kto w grze fałszywych kości, kart używa, albo szkodliwéj zmowy lub innych chytrych podstępów się dopuszcza. Kara na przypadki w tym artykule wyliczone jest zamknięcie w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3., która w miarę przewrotności winowajcy i wielkości szkody, od miesięcy 3. do roku rozciągniona być może.

Artykuł 423.

Kto rzeczy znalezione wyższéj nad 500 zł. wartości rozmyślnie i wiedząc do kogo należą ukrył i sobie przywłaszczył, ten karę zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3. do roku; jeżeli zaś niższéj jak o 500 zł. jednak wyższéj nad 30. zł. polsk. wartości rzeczy znalezione były lub gdy ten co znalazł nie wiedział do kogo należą, naówczas za to, że zwierzchności miejscowéj o znalezieniu nie doniósł, karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. poniesie. Kto na koniec znalezione rzeczy których wartość 30. zł. polsk. nieprzechodzi ukrył i sobie przywłaszczył podług przepisów księgi III. karanym być ma.

Artykuł 424.

Inne oszustwa i fałsze w dziale XXI. księgi I., ani w artykułach powyższych księgi niniejszéj niewyszczególnione, których wyliczyć niepodobna, podług gatunku swego, w miarę wielkości zrządzonéj szkody do tychże zastosowane być powinny; jeżeli zaś

żadnéj lub bardzo małą szkodę zrządziły, zamknięciem w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3. poskramiane być mają.

Artykuł 425.

W każdym przypadku gdzie oszustwo lub fałsz przez handlarzów, profesjonistów lub rzemieślników popełniony, po dwakroć już karanym był, za trzeciém popełnieniem tegoż występku, prócz kar na powtarzanie przepisanych, handel, profesją lub rzemiosło utracą. Rzeczy sfałszowane, zniszczone lub na fundusz ubogich albo szpitalów obrócone będą.

Artykuł 426.

Zmówienia się handlarzy, profesjonistów lub rzemieślników na szkodę

publiczności.

Zmówienie się handlarzy, profesjonistów, rzemieślników w celu podwyższenia ceny towaru jakiego lub roboty jakiéj na szkodę publiczności, albo zniżenia jéj dla zrządzenia niedostatku, jest występkiem, który na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zasługuje. Naczelnicy takowéj zmowy mogą utracić handel, profesją lub rzemiosło, a jeżeli są cudzoziemcami, z kraju wygnani być powinni.

Artykuł 427.

Ukrycie zapasów żywności dla zysku.

Ci co artykułami żywności handel przekupny prowadząc zapasy ukrywają i one chcącemu kupić sprzedać odmawiają, dla widoków niegodziwych, karze pieniężnéj od 40 do 500 złot. polsk. ulegną. Za trzeciém powtórzeniem tegoż samego występku, oprócz kar na powtarzanie, handel utracą.

Artykuł 428.

Jeżeli w przypadkach art. 426, 427 powód do publicznéj niespokojności dany został, w przypadku art. 426 kara w stopniu zaostrzona, a w przypadku art. 427 podwójna kara pieniężna i utrata handlu za pierwszym razem wyrzeczona być ma.

Artykuł 429.

Jeżeli ukrycie zapasów żywności w czasie buntu lub rozruchu nastąpi, kara zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3. do roku jednego, a jeżeli winowajca miał razem zamiar powiększania przez to niespokojności publicznéj, jako należący do buntu lub rozruchu uważanym i karanym być ma.

DZIAŁ XII.
O występkach przeciw bezpieczeństwu honoru i dobréj sławy.

Artykuł 430.

Szczególne występki przeciw bezpieczeństwu honoru i dobréj sławy są: 1. potwarz w okolicznościach działem XXII. księgi I. nieobjętych. 2. fałszywe przypisywanie drugiemu czynu, jego dobréj sławie szkodzić mogącego. 3. obraza słowna lub uczynkowa na drogach lub miejscach publicznych. 4. zarzuty kary wycierpianéj lub odpuszczonéj.
5. odkrycie tajemnic przez doktorów, cyrulików, akuszerki i aptekarzy.

Artykuł 431.

Potwarz za występek uważana.

Jeżeli potwarca obwinionego o zmyśloną zbrodnię pociągającą za sobą karę więzienia ciężkiego pozornie przed sądem oskarża i tym sposobem onego na niebezpieczeństwo poniesienia téj kary wystawia, popełnia występek potwarzy, za który na karę zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3. do roku zasłużył.

Artykuł 432.

Jeżeli oskarżenie takowe ściągnęło przyaresztowanie obwinionego i oraz zrządziło obwinionemu znaczne uszkodzenie na majątku lub zdrowiu lub jeżeli potwarca w szczególnych względem obwinionego zostawał obowiązkach, naówczas karę zamknięcia w domu poprawy od roku do lat 3. poniesie.

Artykuł 433.

Kto drugiego o zmyślony występek pozornie przed sądem oskarża i na niebezpieczeństwo poniesienia kary poprawczéj wystawia, popełnia także występek potwarzy; i jeżeli występek zmyślony o który drugiego niewinnie oskarżył zasługuje na pierwszy lub drugi stopień zamknięcia, bądź w domu aresztu publicznego, bądź w domu poprawy, potwarca ma być zamknięciem w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3. ukarany, która to kara w miarę okoliczności obciążających art. poprzednim objętych, zaostrzona być powinna.

Artykuł 434.

Jeżeli występek o który niewinnie ktoś potwarzanym został, karę zamknięcia w 3. stopniu pociąga lub gdy zachodzą okoliczności obciążające w art. 432 zawarte, potwarz takowa karą zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3 do roku skarcona będzie.

Artykuł 435.

Jeżeli potwarz tak daleko posuniętą została, iż obwiniony na mocy fałszywych świadectw lub innych zmyślonych dowodów, karę poprawczą poniósł lub ponosi, występek takowy nie jest potwarzą, lecz oszustwem i fałszem, kary w art. 419 postanowionéj godnym.

Artykuł 436.

Fałszywe przypisanie drugiemu czynu dobréj jego sławie szkodzić mogącego.

Kto złośliwie na drugiego taką czynność słownie lub na piśmie zmyśla i rozgłasza, która gdyby prawdziwą była, uszczerbek sławie lub majątkowi spotwarzonego, przynieśćby mogła, zasługuje na karę zamknięcia w domu poprawy od dni 8. do miesięcy 3.

Artykuł 437.

Jeżeli między potwarcą i potwarzanym zachodzą szczególne winnego uszanowania lub bliskiego pokrewieństwa stosunki, kara w powyższym art. oznaczona zaostrzoną być powinna.

Artykuł 438.

Wyjęte spod ostrości kar są krytyki dzieł, kunsztów, profesji, wszelkie rozbiory, zdania, pisma itp. jak tylko krytyka ocenieniem przedmiotów i wyłuszczeniem pobudek lub powodów zajmuje się.

Artykuł 439.

Kto drugiego na ulicy, w społeczeństwie więcéj osób, albo na inném publiczném miejscu, obelżywemi wyrazami łaje lub uderzyć poważa się, ten na żądanie obrażonego zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. albo karą pieniężną od 40. do 500 złotych polskich ukaranym być ma. Kara ta w miarę wielkości obelg i w miarę téj okoliczności, gdy obrazy na takim miejscu zaszły w którém z szczególniejszą przystojnością zachować się należy, albo gdy przeciw osobom, którym obrażający uszanowanie winien popełnione zostały lub na koniec gdy celem obrazy było poniżenie jakiéj klasy ludzi lub familii całéj, w tym samym stopniu surowszą i zaostrzoną być powinna. Podobne obelgi w karczmach, szynkowniach itp. policyjnie karane będą.

Artykuł 440.

Kto drugiemu odbytéj lub odpuszczonéj kary, albo temu, który spod sądowego badania dla braku dowodów przekonania uwolniony lub jako niewinny uznany

został, w celu szydzenia wyrzuty czyni, karę pieniężną od 40 do 500 złotych polskich zapłaci.

Artykuł 441.

Podobna kara dotknie lekarza, akuszera lub akuszerkę, którzy tajemnice osoby leczeniu ich się powierzającéj się, komukolwiek prócz zwierzchności urzędownie badającéj odkryją. Za trzykrotném powtórzeniem tego występku, może im być zakazane trudnienie się ich sztuką.

Artykuł 442.

Ta sama kara rozciąga się do właścicieli aptek lub zarządzających niemi, jeżeli z przepisanych lekarstw domniemywając się słabości, tajemnice chorego komukolwiek prócz zwierzchności urzędownie badającéj odkrywają. Czeladnicy za ten sam występek w domu aresztu publicznego od dni 8. do miesięcy 3. zamknięci zostaną.

DZIAŁ XIII.
O występkach przeciw dobrym obyczajom.

Artykuł 443.

Występki przeciw dobrym obyczajom są następujące:
1. występek cielesnéj lubieżności przeciw naturze.
2. kazirodztwo.
3. nierząd między krewnemi linii bocznéj.
4. cudzołóstwo.
5. uwiedzenie do lubieżności osoby wychowaniu lub dozorowi swemu powierzonéj.
6. uwiedzenie do publicznego nierządu osoby niewinnéj.
7. uwiedzenie małoletnich przed skończeniem lat 21. przez sługi lub domowników,
u familii tychże małoletnich zostających.
8. uwiedzenie pod przyrzeczeniem małżeństwa.
9. zawarcie małżeństwa prawu przeciwnego, z utajeniem przeszkód prawnych.
10. mowy, pisma lub druki dobrym obyczajom przeciwne.
11. gry zakazane.
12. pijaństwo.

Artykuł 444.

Występek cielesnéj lubieżności przeciw naturze, powinien być zamknięciem w domu poprawy od miesięcy 3. do roku skarconym.

Artykuł 445.

Kazirodztwo, to jest obcowanie cielesne między krewnemi linii wstępnéj i zstępnéj, czyli ich pokrewieństwo z prawego, czyli z nieprawego łoża pochodzi, karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od roku do lat 3. podpada.

Artykuł 446.

Nierząd między braćmi i siostrami rodzonemi czyli przyrodniemi, tudzież nierząd z małżonkiem jednego z rodziców, dzieci lub rodzeństwa, karze zamknięcia w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku podpada. Oprócz tego stronie jednéj z winnych, pobyt w miejscu może być zakazanym.

Artykuł 447.

Osoba w stanie małżeńskim zostająca, za występek cudzołóstwa zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku, osoba zaś wolnego stanu, z wiedzą występku tego dopuszczająca się, zamknięciem w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 ukarana będzie. Surowsza w tym samym stopniu ma być kara wtenczas, jeżeli z okazji popełnionego cudzołóstwa spór o płód między małżonkami zachodzi.

Artykuł 448.

Cudzołóstwa występek wtenczas tylko sądownie dochodzony i karany być może, gdy skrzywdzony małżonek ukarania domaga się, lecz i ten krzywdę swoją odpuściwszy lub przez niedziel 6 od czasu powziętéj o tém wiadomości, zamilczeniem i nieudaniem się do właściwego sądu krzywdę swą przebaczywszy, o dochodzenie sądowe tego występku i karę nastawać po tym nie może. Nadto kara zasądzona ustaje, gdy strona skrzywdzona pojedna się i wspólnie żyć pragnie.

Artykuł 449.

Kto osobę wychowaniu lub dozorowi swemu powierzoną do lubieżności uwodzi, w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku zamkniętym zostanie.

Artykuł 450.

Ta sama kara dotknie tego, który osobę niewinną do publicznego nierządu uwiedzie.

Artykuł 451.

Sługa lub domownik, który małoletnią córkę więcéj nad lat 14., a mniéj jak lat 21 skończonych mającą lub inną podobnie małoletnią z gospodarstwem domu

spokrewnioną lub spowinowaconą, albo ich wychowanicę przez uwiedzenie do lubieżności zhańbi, na karę domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku zasłużył.

Artykuł 452.

Ta sama kara ma być zastosowana do niewiast, które małoletnich synów albo innych małoletnich krewnych gospodarstwa u których w usłudze zostają lub ich wychowańców, po skończonych latach 14 lecz przed skończonym rokiem 21 ich wieku, do lubieżności uwodzą.

Artykuł 453.

Występki w art. 449., 450., 451. i 452 wytknięte, nie mogą być ani dochodzone sądownie, ani karane tylko wtenczas gdy rodzice, krewni lub opiekunowie ukarania domagać się będą.

Artykuł 454.

Uwiedzenie i pozbawienie wstydu niewiasty, pod przyrzeczeniem wejścia z nią w śluby małżeńskie, zamknięciem w domu aresztu publicznego od miesięcy 3. do roku skarcone zostanie.

Artykuł 455.

Kto utaiwszy umyślnie prawną do zawarcia małżeństwa przeszkodę, w śluby małżeńskie wchodzi i przeto unieważnienia małżeństwa staje się przyczyną, karą zamknięcia w domu aresztu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 na żądanie strony skrzywdzonéj dotkniętym będzie.

Artykuł 456.

Kto publicznie mową, pismem, sztychem lub drukiem dobre obyczaje kazi, ten karze zamknięcia w domu aresztu publicznego, od miesięcy 3 do roku jednego ulegnie. Jeżeli się tego występku dopuścił drukarz lub księgarz, za pierwszym razem towar zakazany, a za trzeciém powtórzeniem oprócz kar na powtarzanie profesją lub handel utraci.

Artykuł 457.

Gry zakazane pociągają za sobą karę pieniężną od 40. do 2000. złp., któréj karze nie tylko grający, ale i ci którzy domu swego lub mieszkania ku temu celowi pozwalają, podpadać mają.

Artykuł 458.

Kto w pijaństwie zupełném bez zamiaru złego, dopuści się czynu który by za zbrodnię uznanym był gdyby sprawca nie był pijanym, ten na karę aresztu domu publicznego od dni 8 do miesięcy 3 zasłużył. Jeżeli zaś z doświadczenia już wiedział, jak szkodliwe skutki pijaństwo jego sprawia, a przecież nie wystrzegał się, naówczas na karę zamknięcia w domu aresztu publicznego od miesięcy 3 do roku zasłużył i pod dozór policji oddanym być może.

DZIAŁ XIV.

O odgrażaniach szkodą, zgorszeniem lub niespokojnością nabawić mogących.

Artykuł 459.

Ktokolwiek drugiemu pismem bezimienném lub podpisaném zagraża spełnieniem na jego osobie, majątku lub innych prawach zbrodni, na karę śmierci lub na więzienie warowne, podług prawa zasługującéj i do tego warunek złożenia sobie w miejscu oznaczoném pewnéj ilości pieniężnéj lub iakikolwiek warunek łączyć będzie, ten zasłużył na zamknięcie w domu poprawy od roku do lat 3.

Artykuł 460.

Jeżeli zagrożenie takowe z żadnym warunkiem połączone nie jest, kara zamknięcia w domu poprawy od miesięcy 3 do roku jednego ma miejsce.

Artykuł 461.

Zagrożenie słowne spełnienia zbrodni powyższego rodzaju, oprócz przypadków niniejszém prawem wyszczególnionych, w których groźba staje się już sama przez się zbrodnią lub występkiem, karze w poprzedzającym art. postanowionéj, w miarę zgorszenia, niespokojności lub innych szkód dla strony zagrożonéj stąd wyniknąć mogących ulegają.

Artykuł 462.

Ta sama kara spotka tych, którzy by drugiemu, na piśmie bezimienném lub podpisaném, spełnieniem zbrodni, na więzienie ciężkie zasługującéj zagrażali i dla odwrócenia onéj warunków jakich od zagrożonego się domagali.

Artykuł 463.

Zagrożenia takowe na piśmie bezwarunkowe lub ustnie nastąpione, jeżeli te ostatnie w przypadkach szczególnych kary w niniejszém prawie na się nie znajdują, zamknięciem w domu poprawy od dni 8 do miesięcy 3 poskromione zostaną.

Artykuł 464.

We wszystkich tych przypadkach niebezpiecznego zagrażania, winowajcy jeżeli jest krajowym, pobyt w miejscu, obwodzie lub województwie po odbytéj karze zabronionym i tenże pod dozór policji oddanym, jeżeli cudzoziemcem, z kraju wygnanym być może.

DZIAŁ XV.
O umorzeniu występków i kar na nie postanowionych.

Artykuł 465.

Występki umarzają się:
a. przez śmierć występnego.
b. przez odbytą lub opłaconą karę.
c. przez darowanie onéj.
d. przez przedawnienie.

Artykuł 466.

Śmierć występnego dalsze występku dochodzenie a nawet skutek wyroku już zapadłego znosi, wyjąwszy jednak przypadki, gdzie z występku obowiązek do wynadgrodzeń cywilnych wypływa lub gdy kara pieniężna za życia występnego prawomocnym wyrokiem zasądzona została. W tych bowiem obydwóch przypadkach, następcy z pozostałego po występnym majątku odpowiadać są winni.

Artykuł 467.

Odbyta i opłacona kara, występek popełniony tak dalece umarza, iż chociażby względem tego samego występku takie późniéj odkryły się okoliczności, które gdyby pierwéj wiadome były, surowszą karę na występnego by ściągnęły, przecie dalsze dochodzenie tych okoliczności i pociągnienie występnego do wyższéj kary miejsca już mieć nie może.

Artykuł 468.

Darowanie kary przez sąd na żądanie oskarżyciela w przypadkach prawem dozwolonych lub ułaskawienie nastąpione, ten sam ma skutek co i wypełnienie lub opłacenie onéj.

Artykuł 469.

Przedawnienie umarza występek i karę nań prawem postanowioną, pod następującemi warunkami:
a. jeżeli winowajca przez przeciąg czasu do przedawnienia następnym artykułem przepisanego do sądu pociąganym nie był.
b. jeżeli żadnéj z występku korzyści nie posiada.
c. jeżeli szkodę występkiem zrządzoną, ile rodzaj występku dozwolił, podług możności wynagrodził.
d. jeżeli w ciągu czasu do przedawnienia służącego, żadnego przestępstwa nie dopuścił się.

Artykuł 470.

Czas przedawnienia stanowi się następnie:
a. lat 3 na występki, które karę zamknięcia w trzecim stopniu co do długości za sobą pociągają.
b. rok jeden na występki, które na karę zamknięcia w 2gim stopniu lub karę pieniężną od 200 zł. wyższą zasługują.
c. pół roku na wszystkie inne, pomniejszą karę ściągające występki.

KSIĘGA TRZECIA

O przewinieniach policyjnych.

DZIAŁ I.

O karach policyjnych w ogólności.

Artykuł 471.

Kary policyjne są:
1. kara pieniężna do 40 złp.
2. areszt policyjny lub domowy do dni 8.
3. kara cielesna do 16 razów.

Artykuł 472.

Areszt policyjny jest zamknięcie skazanego w domu policyjnym w izbie widnéj oddzielnie na to urządzonéj, bez wiązania, bez kajdan i bez żadnych innych ostrości. Jeżeli zamknięty nie ma funduszu własnego na wyżywienie się przez ciąg aresztu, dana mu będzie jedna potrawa ciepła na dzień, chleb i woda. Areszt domowy w domu czyli mieszkaniu skazanego z dodaniem straży lub tylko bacznego oka, odbyty być może.

Artykuł 473.

Kara cielesna rózgami będzie wykonywana, za poprzedniczém o stanie zdrowia przekonaniem się. Nie może być wypełnianą tylko w zamknięciu domu policyjnego i równie jak w art. 217 księgi II. powiedziano, na osoby tam wytknięte za policyjne przewinienia wymierzana być nie może.

Artykuł 474.

Kary policyjne mogą być w szczególnych przypadkach zaostrzone wzbronieniem pobytu w miejscu, które przez wyprowadzenie z miasta lub ze wsi uskutecznione być powinno.

Artykuł 475.

Kary za przewinienia policyjne, w ogóle są kary pieniężne, wyjąwszy w następujących przypadkach:
a. gdy prawo wyraźnie na szczególne przewinienia inny rodzaj kary stanowi. b. gdyby kara pieniężna w sposobie utrzymania życia skazanego i jego familii przyniosła uszczerbek, natenczas zamienioną być może na karę aresztu policyjnego, rachując za każde zł. 5 kary pieniężnéj, jeden dzień aresztu.
c. gdyby przez zamknięcie skazanego, zarobek dzienny i sposób do życia jego i jego familii, upaść lub na znaczny uszczerbek narażonym być mógł, natenczas areszt policyjny na karę cielesną zamieniony być może, rachując za każdy dzień aresztu 2. rózgi.
d. gdyby kara cielesna prawem postanowiona, zdrowiu skazanego była szkodliwą, natenczas kara cielesna na areszt policyjny zamienioną być może, rachując za każde razów dwa, dzień jeden aresztu.

Artykuł 476.

Skutki kar policyjnych są:
a. zabranie przewiniającemu rzeczy zakazanych lub zdrowiu ludzkiemu szkodliwych w przypadkach niniejszém prawem wyraźnie objętych.

b. obowiązek do wynadgrodzeń cywilnych i ponoszenia kosztów stosownie do przepisu artykułu 47 księgi I.

Artykuł 477.

Powtarzanie przewinień policyjnych, natenczas tylko będzie ostrzéj karane, gdy na przestępcę w przeciągu poprzedzających 12. miesięcy wydany został wyrok skazujący go na karę policyjną, w obrębie tegoż samego sądu. Kara za powtórzenie przewinienia policyjnego będzie podwójna, względem téj jaka niniejszém prawem na pierwsze wykroczenie jest postanowiona.

Artykuł 478.

Ukarany po trzykroć za przewinienie policyjne kradzieży, uważany będzie za czwartym razem jakoby wyższą nad ilość zł. 30. popełnił kradzież i za występek kradzieży podług art. 398. staje się odpowiedzialnym.

Artykuł 479.

Ukaranie małoletnich do wieku art. 18. niniejszego prawa oznaczonego za przewinienia policyjne, oddane będzie domowemu skarceniu rodziców, opiekunów lub nauczycieli.

Artykuł 480.

Cudzoziemcy za przewinienie policyjne karom niniejszém prawem przepisanym, tak jak mieszkańcy tutejsi ulegają.

DZIAŁ II.

O przewinieniach policyjnych tyczących się publicznego porządku.

Artykuł 481.

Przewinienia policyjne przeciw publicznemu porządkowi i urządzeniom rządowym popełniają ci:

Artykuł 482.

Którzy przeciw strażom tak cywilnym, jako też wojskowym, dopuszczą się obelg słownych.

Artykuł 483.

Którzy w czasie powstania niespokojności publicznéj, pomimo zakazu zwierzchności z domów wychodzą, mianowicie gospodarze domów i na czele familiów będący; którzy domowników i sług swoich ile możności wówczas w domu nie zatrzymują.

Artykuł 484.

Którzy publiczne urządzenia lub pod jakiémkolwiek nazwiskiem ogłoszenia rządowe, na widok publiczny wystawione i przez zwierzchność podpisane, z miejsc im przeznaczonych przez lekkomyślność i swawolę oddzierają, zabierają, walają lub jakimkolwiek sposobem psują.

Artykuł 485.

Którzy bez zezwolenia zwierzchności afisze, obwieszczenia, doniesienia publiczne nieurzędowe, drukować poważają się.

Artykuł 486.

Którzy nie będąc od właściwéj zwierzchności upoważnionemi lub patentowanemi, pokątną drukarnię lub księgarnię dla zysku założą.

Artykuł 487.

Którzy roznoszą i wywołują bez zezwolenia zwierzchności drukowane lub sztychowane pieśni, nowiny wojenne, opisy itp.

Artykuł 488.

Którzy znaki w jakimkolwiek bądź celu przez rząd lub przez prywatnych na ich własnym gruncie wystawione, albo drzewa zasadzone, z miejsc swych wyjmują, usuwają lub psują. (O znakach ostrzeżeń przy miejscach niebezpiecznych i życiu zagrażających, rzekło się wyżéj w artykule 307).

Artykuł 489.

Którzy nie zachowują przepisów względem oświecenia lub czyszczenia ulic, albo innych miejsc publicznych przez ludzi uczęszczanych.

Artykuł 490.

Którzy wystawioną do użytku publicznego latarnię, umyślnie lub przez swawolę stłuką lub innym sposobem takową uszkodzą.

Artykuł 491.

Właściciele lub innym jakimkolwiek bądź tytułem, zarządzający domami, którzy zmiany swych najemników w czasie przez miejscową policją przepisanym donosić zaniedbują lub którzy wynajmując na miesiące, tygodnie, albo tylko noclegów w swych domach dozwalając o każdéj takowéj zmianie policji miejscowéj nie doniosą.

Artykuł 492.

Którzy bez zezwolenia zwierzchności zabawy publiczne dawać poważają się.

Artykuł 493.

Którzy przez lekkomyślność w kartach meldunkowych, fałszywe sobie nadają nazwisko, stan, zatrudnienie lub inne okoliczności w błąd władzę policyjną wprowadzić mogące.

Artykuł 494.

Rzemieślnicy lub profesjoniści, którzy czeladników nieopatrzonych listem rzemieślniczym na robotę przyjmują.

Artykuł 495.

Przekupnie, którzy nie w miejscach na targi przeznaczonych artykuły żywności skupują lub w celu ich nabycia za miasta wybiegają, albo w ulicach sprzedających zatrzymują lub którzy na koniec nie w godzinach przez policją miejscową przeznaczonych, artykuły żywności na przekup skupują.

Artykuł 496.

Którzy nie zechcą brać monety krajowéj niefałszywéj i niesfałszowanéj podług wartości w jakiéj kursuje.

Artykuł 497.

Robiący krzyki i hałasy po nocy, którzy mieszają spokojność mieszkańców, niemniéj którzy do czynienia takowych przyczyniają się.

Artykuł 498.

Włóczęgi i tułacze, którzy nie mają pewnego zamieszkania, żadnego sposobu utrzymania się, którzy nie trudnią się ani profesją, ani rzemiosłem.

Artykuł 499.

Żebracy, którzy spostrzeżeni będą w miejscach gdzie są ustanowione publiczne instytuta ubogich lub w braku instytutów, którzy okażą się być zdrowemi i zdolnemi do pracy oraz którzy tylko z nałogu i próżniactwa żebractwem trudnią się.

Artykuł 500.

Rodzice, opiekuni lub dozór nad dziećmi mający, którzy dzieciom lat 14. jeszcze niemającym żebrać każą lub dozwalają lub rodzice, którzy dzieci pożyczają aby drugim służyły za żebraków.

Artykuł 501.

Którzy listy drugiego mimo jego woli i bez szczególnego prawa otwierają.

Artykuł 502.

Którzy nie zachowują przepisów względem obchodu świąt.

Artykuł 503.

Pijacy po ulicach lub placach publicznych włóczący się lub nieprzystojnie obchodzący się.

Artykuł 504.

Wszelkie w artykułach niniejszego działu wyszczególnione przewinienia policyjne, pociągają za sobą karę pieniężną aż do zł. 15.

Artykuł 505.

W przypadkach jednak art. 482., 488., 495., 496., 497., 498., 499., 500., 501. i 503. objętych, zamiast zwyczajnéj kary pieniężnéj, kara aresztu policyjnego lub domowego do dni 3. lub chłosty do razów 6. miejsce mieć powinna.

Artykuł 506.

W przypadku art. 487. pokątni drukarze i księgarze na karę pieniężną w ilości 40. zł. skaranemi będą; prócz tego towar zakazany utracą, a prasy drukarskie i inny niezakazany towar sprzedane, pieniądze z téj sprzedaży zebrane właścicielom oddane zostaną.

DZIAŁ III.

O przewinieniach policyjnych tyczących się własności prywatnych.

Artykuł 507.

Przewinienia policyjne przeciw własności popełniają.

Artykuł 508.

Budowniczy, mularze, cieśle, którzy przy budowaniu i murowaniu, przepisów względem ostróżności ognia w budowach przez nich stawianych nie zachowują.

Artykuł 509.

Zduny, blacharze, ślusarze lub inni rzemieślnicy stawianiem pieców i zaciąganiem rur piecowych trudniący się, którzy w podjętych takowych robotach przepisów względem ostróżności ognia nie zachowują.

Artykuł 510.

Którzy bez poprzedniczego wezwania budowniczego, izby pod dachem lub inne niebezpieczne od ognia budowy zakładają i stawiają, albo gdy bez zasiągnienia rady w sztuce biegłych, zmiany około kominów, piekarni, ognisk, pieców przedsiębiorą; równie i czeladnicy, którzy bez polecenia swych majstrów, takowych zmian podejmują się.

Artykuł 511.

Kominiarze, którzy dostrzegłszy w kominach, piecach, piekarniach co niebezpiecznego od ognia, swym majstrom lub zwierzchności natychmiast o tém nie donoszą.

Artykuł 512.

Majstrowie kominiarscy, którzy za uczynioném sobie przez swych czeladników względem niebezpieczeństwa ognia doniesieniem, rewizji naocznéj kominów,

pieców, piekarniów nie przedsiębiorą, albo znalazłszy w nich rzeczywiste niebezpieczeństwo, właściciela lub rządcę domu o tém nie przestrzegą, a w przypadku nie zaradzenia przez nich złemu, zwierzchności o tém nie doniosą.

Artykuł 513.

Majstrowie kominiarscy, którzy podług przepisów i obowiązków swego rzemiosła wycierania kominów od czasu do czasu w swych obrębach zaniedbują.

Artykuł 514.

Wszyscy jacykolwiek właściciele i rządcy domów, którzy w niedostatku kominiarzy, wycierania kominów, pieców, piekarniów w czasie przepisanym zaniedbują lub w przypadku dostrzeżenia czegoś coby niebezpieczeństwem ognia groziło, potrzebnéj reparacji natychmiast nie podejmują.

Artykuł 515.

Kupcy i kramarze proch sprzedający, którzy w swoich domach lub sklepach większy nad przepis trzymają zapas prochu, albo którzy dozwoloną im ilość nie podług przepisów ostrożności od ognia zachowują.

Artykuł 516.

Ci którzy trzymają zapasy materiałów palnych i rzeczy łatwo zająć się mogących, takowe zapasy na górach lub innych niebezpiecznych od ognia miejscach zachowują.

Artykuł 517.

Ci którzy siano, słomę lub drzewo opałowe w niebezpiecznych od ognia miejscach składają.

Artykuł 518.

Ci którzy drzewem opałowem w celu suszenia, kominy, piece lub piekarnie zatykają.

Artykuł 519.

Którzy z otwartém światłem bez dobrze opatrzonéj latarni po stodołach, stajniach lub innych składach drzewa, węgli, słomy, siana, albo innych materiałów łatwo zająć się mogących chodzą lub chodzić każą.

Artykuł 520.

Ci którzy w miejscach dopiero wspomnionych, tudzież w lasach w miesiącach letnich w lulkach odkrytych tytunie palą.

Artykuł 521.

Ci którzy w bliskości budynków, pól na których jeszcze zboże stoi lub lasów ogień rozkładają lub rozkładać każą.

Artykuł 522.

Ci którzy przeciwko przepisom policji leśnéj, w lesie rozłożywszy ogień, bez zagaszenia odstępują.

Artykuł 523.

Ci którzy po lasach lub pomiędzy budynkami, z pochodniami lub kagańcami chodzą lub jeżdżą.

Artykuł 524.

Ci którzy przy gołém świetle len lub konopie trą w bliskości budynków lub takowe wśród budynków mieszkalnych suszą.

Artykuł 525.

Ci którzy w bliskości budynków strzelają lub sztuczne ognie zapalają.

Artykuł 526.

Ci którzy wszczęty pożar ukrywają i donosić lub wołać o pomoc w jakimkolwiek bądź zamiarze, zaniedbują.

Artykuł 527.

Ci którzy znalezione rzeczy wartości 30. zł. nieprzechodzącéj ukrywają i sobie przywłaszczają.

Artykuł 528.

Ci którzy będą mieli fałszywe lub żadną cechą urzędową nieopatrzone wagi lub miary w handlu publicznym chociażby ich nie używali.

Artykuł 529.

Ci którzy używać będą wag i miar różnych od tych jakie przepisami rządowemi są postanowione.

Artykuł 530.

Ci którzy mięso, chléb i inne potrzeby żywności, wyżéj nad postanowioną urzędownie taksę sprzedawać poważają się lub takowe na wadze uszczuplają.

Artykuł 531.

Ci którzy rzeczy do żywności zepsute, za dobre sprzedają.

Artykuł 532.

Ci którzy się trudnią wróżeniem lub wykładaniem snów dla zarobku.

Artykuł 533.

Ci którzy po jarmarkach lub innych miejscach publicznych wystawiają małe loterie lub inne gry do oszukania dążące.

Artykuł 534.

Czeladnicy rzemiosł lub profesjów, którzy zmawiając się w celu wymuszenia od swych majstrów większéj płacy, dziennéj roboty im odmawiają.

Artykuł 535.

Ci którzy przez cudze pola zasiane, łąki, ogrody, zapusty lub miejsca zagajone, mając inną drogę, powozem lub konno przejeżdżają, albo pieszo przechodzą lub którzy płoty i parkany wyłamują.

Artykuł 536.

Ci którzy wypuszczają bydło lub zwierzęta domowe na grunt cudzy uprawny lub przed sprzątnieniem zbioru, tudzież na łąki lub zapusty leśne, albo miejsca zagajone; podobnież i ci, co przeciwko ustawom leśnym bydło do lasów wpuszczają.

Artykuł 537.

Ci którzy bez przyczyny kaleczą lub zabijają cudze bydlęta lub zwierzęta, albo którzy tyrańsko się z niemi obchodzą.

Artykuł 538.

Rzemieślnicy lub wyrobnicy, którzy na dachach lub rusztowaniach pracując lub z rzeczami łatwo przez ogień zająć się mogącemi, mając do czynienia, z nałogu i często się upijają.

Artykuł 539.

Wszelkie w niniejszym dziale wyszczególnione przewinienia policyjne, pociągają za sobą karę pieniężną aż do 30 zł. polskich.

Artykuł 540.

W przypadkach jednak art. 509, 528, 529, 531 i 536 objętych, zamiast zwyczajnéj kary pieniężnéj, kara aresztu policyjnego lub domowego do dni 6 lub cielesna kara do razów 12. miejsce mieć powinna.

Artykuł 541.

Oprócz kar wyżéj postanowionych, zabrane będą rzeczy w następujących artykułach objęte jako to:

W art. 515 proch nad przepisaną ilość trzymany. W art. 520 fajki do palenia tytuniu.
W art. 525 sztuczne ognie.

W art. 528 wagi lub miary fałszywe lub niecechowane. W art. 530 artykuły żywności podług przepisów taksy niedoważające. W art. 531 artykuły żywności zepsute.
W art. 532 sprzęty i książki do wróżenia i wykładania snów. W art. 533. sprzęty lub karty do loterii i grów zakazanych należące.

Artykuł 542.

Wszelkie takowe zabrane rzeczy i artykuły, gdy są zdatne do użytku, na korzyść szpitalów obrócone lub w przeciwnym razie zniszczone być mają.

Artykuł 543.

Ci którzy dopuszczają się kradzieży prostych wartości 30 złp. nieprzenoszących, choćby byli domownikami lub służącemi, karę aresztu publicznego do dni 8. lub karę cielesną w miarę okoliczności obciążających poniosą.

Artykuł 544.

Którzy dopuszczą się kradzieży w lasach wartości 30 złp. nieprzechodzącéj, ukarani będą aresztem policyjnym do dni 8. w miarę okoliczności obciążających i w ciągu aresztu mają być zajęci robotą, obwarowanie, uprawę lub korzyść lasów za cel mającą.

DZIAŁ IV.

O przewinieniach policyjnych tyczących się osób szczególnych.

Artykuł 545.

Przewinienia policyjne co do bezpieczeństwa życia, zdrowia i dobréj sławy popełniają ci:

Artykuł 546.

Którzy w rzekach, stawach, jeziorach, nie zważając na miejsca przez zwierzchność ku temu celowi wskazane, kąpią się lub którzy zimą pomimo miejsc do tego przeznaczonych w innych miejscach ślizgają się lub którzy na koniec w czasie niebezpieczeństwem grożącym, na lód wstępować odważają się.

Artykuł 547.

Którzy bez upoważnienia szczególnego zwierzchności, arszenik lub inne rodzaje trucizny sprzedawać się poważą, chociażby przy takowéj sprzedaży wszelkie ostrożności prawem przepisane zachowali.

Artykuł 548.

Wędrujący kramarze, którzy po domach z truciznami na szczury, myszy, muchy, owady, bez upoważnienia od rządu chodzą i oneż sprzedają, chociażby wszelkie ostróżności prawem przepisane zachowali.

Artykuł 549.

Aptekarze i kupcy do sprzedaży trucizny upoważnieni, którzy przepisów ostróżności względem takowéj sprzedaży należycie nie zachowują, chociażby nawet żaden zły skutek nie wyniknął.

Artykuł 550.

Ci którzy zakazaną lub przez swój kształt podejrzaną broń robią lub naprawiają.

Artykuł 551.

Którzy broń nabitą w domu, podróży lub gdziekolwiek nieostróżnie zostawują.

Artykuł 552.

Którzy nie przekonawszy się czyli broń jest nabitą lub nie, przez lekkomyślność i swawolę ku drugim mierzą lub kurek spuszczają, albo którzy z wiatrówek w miejscach przez ludzi zamieszkałych strzelają, chociażby stąd żadna nie wynikła szkoda.

Artykuł 553.

Którzy mając z naturalnego lub przyjętego obowiązku staranność lub dozór nad dziećmi albo ludźmi niedołężnemi, w miejscach niebezpieczeństwem zagrażających, samych bez należytego dozoru porzucają, chociażby żaden stąd zły skutek nie wyniknął.

Artykuł 554.

Ci którzy zaniedbują stawiania znaków ostrzeżeń przy fabrykach, budowli mostów, grobli lub innych jakich reparacjach, chociażby żaden zły skutek nie wyniknął.

Artykuł 555.

Właściciele lub dozorcy domów albo innych budowli zawaleniem się zagrażających, którzy w sztuce biegłego wezwać i jego opinii wcześnie w téj mierze zasiągnąć zaniedbują.

Artykuł 556.

Budowniczy lub inni zarządzający postawieniem budowy, rusztowania lub podparcia domów, którzy tak niedbale i nieumiejętnie postępują, iż budowa, rusztowanie lub podparcie upada, chociażby stąd żaden zły skutek nie wyniknął.

Artykuł 557.

Którzy w miastach lub w miejscach, gdzie są na to przepisy do świeżo wystawionych domów lub sklepów bez poprzedniczéj rewizji i zezwolenia przyzwoitéj zwierzchności wprowadzają się lub mieszkania w takowych domach w najem wypuszczają.

Artykuł 558.

Którzy będąc obowiązani do naprawy dróg, mostów, grobel itp. w miejscach niebezpieczeństwem lub uszkodzeniem zagrażających, takowéj naprawy zaniedbują.

Artykuł 559.

Którzy dostrzegłszy na ludziach u siebie przemieszkiwających poznaki mocnego pomieszania zmysłów, lekarzom lub w braku takowych zwierzchności miejscowéj natychmiast o tém nie donoszą lub takowych ludzi bez należytego dozoru wolno wypuszczają.

Artykuł 560.

Którzy dostrzegłszy na psach lub innych zwierzętach znaków wścieklizny, w celu zapobieżenia złemu, zwierzchności miejscowéj wcześnie o tém donieść zaniedbują.

Artykuł 561.

Którzy bez zezwolenia zwierzchności dzikie i z natury swéj szkodliwe zwierzęta trzymają.

Artykuł 562.

Którzy złośliwe domowe zwierzęta przeciw ludziom drażnią i podszczuwają lub których właściciele albo domowi nie powściągną wtenczas gdy kogo napastują, chociażby żadnéj nie wyrządziły szkody.

Artykuł 563.

Którzy sprzedają bądź surowe, bądź do pokarmu przygotowane mięsiwa z bydląt nieobejrzanych podług przepisów.

Artykuł 564.

Którzy szkodliwe grzyby, niedojrzałe owoce i niezdrowe pokarmy sprzedawać się poważą.

Artykuł 565.

Winiarze lub szynkarze, którzy dla niegodziwego zysku trunki do szynku przeznaczone wodą mieszają lub innym sposobem chociaż zdrowiu nieszkodliwym fałszują.

Artykuł 566.

Którzy rzucają kamieniami lub czém inném twardém, albo też plugastwem na domy zabudowane, na cudze zamknięcia, do okien lub na miejsca przez ludzi uczęszczane.

Artykuł 567.

Którzy nocną porą na ulicach, placach i przechodach publicznych powozy jakiegokolwiek rodzaju, tudzież drzewo budownicze lub opałowe, albo inne materiały do budowy potrzebne, jako też: towary w fasach, pakach i inne podobne rzeczy bez wystawienia znaku zapaloną latarnią oświeconego zostawują, przez co przechodzący łatwo uszkodzeni być mogą.

Artykuł 568.

Którzy okiennic w dolnych mieszkaniach nie przytwierdzają lub raptowném odpychaniem gwałtownie otwierają, albo którzy przy oknach piętrowych takowe zewnątrz zawieszają.

Artykuł 569.

Którzy otwory piwnic z ulicy niezamknięte zostawują.

Artykuł 570.

Którzy przy ulicach pod oknami, balkonami lub w innych podobnych miejscach w swych mieszkaniach cokolwiek zawieszają lub wystawiają, bez zapewnienia dostatecznego od upadnięcia.

Artykuł 571.

Którzy w miejscach przez ludzi uczęszczanych wystawują rzeczy, których wyziewy zdrowiu ludzkiemu są szkodliwe.

Artykuł 572.

Którzy z okien, balkonów lub z innych miejsc z góry na ulicę lub na miejsca przechodów publicznych co wyrzucają lub wylewają.

Artykuł 573.

Którzy na ulicach wyrzucaniem śmieci, wylewaniem lub innemi sposobami nieochędostwo zrządzają i ci co takowego sprzed swoich domów natychmiast nie sprzątają lub uprzątnąć nie każą.

Artykuł 574.

Którzy w studnie, sadzawki, źródła, których wody do napoju lub warzenia są przeznaczone, zdechłe zwierzęta lub co takowego wrzucają, przez co woda nieczystą i niezdrową stać się może.

Artykuł 575.

Którzy w miastach lub miejscach przez ludzi zamieszkałych i uczęszczanych powozami lub konno prędko i nieuważnie jeżdżą i ci co zaprzęgiem lub konno na miejsca dla ludzi pieszych przeznaczone wjeżdżają.

Artykuł 576.

Którzy w miejscach przez ludzi uczęszczanych rozpuszczą konie lub zwierzęta zaprzężne.

Artykuł 577.

Najmujący powozy, którzy do powożenia dają ludzi w jeżdżeniu niedoświadczonych i niezdatnych.

Artykuł 578.

Stangreci, woźnice lub inni powożący, którzy zaprzężone powozy bez żadnego dozoru porzucają.

Artykuł 579.

Stangreci, woźnice lub inni powożący, którzy przestępują przepisy względem trzymania się po jednéj stronie ulic, tudzież wczesnego usuwania się za zbliżeniem

się do nich drugiego powozu i zostawienia temuż wolnéj połowy ulicy, drogi publicznéj, grobli itp.

Artykuł 580.

Przewoźnicy na rzekach lub jeziorach, którzy podczas przewożenia ludzi będą pijani lub którzy statki przeładują.

Artykuł 581.

Ci którzy obelg czynnych lub słownych po karczmach, szynkowniach i tym podobnych miejscach dopuszczą się.

Artykuł 582.

Którzy odmawiają bez narażenia się na własne niebezpieczeństwo pomocy o którą są wzywani w przypadkach zalewu wody, pożaru w innych klęskach, albo w niebezpieczeństwach życia.

Artykuł 583.

Wszelkie w niniejszym dziale wyszczególnione przewinienia policyjne pociągają za sobą karę pieniężną aż do zł. 40.

Artykuł 584.

W przypadkach jednak art. 445., 546, 550, 560, 564, 572, 576, 578 i 579 objętych, zamiast zwyczajnéj kary pieniężnéj, kara aresztu publicznego do dni 8 lub kara cielesna do razy 16 miejsce mieć powinna.

Artykuł 585.

Oprócz kar wyżéj wyrażonych, zabrane będą rzeczy wszystkim w następujących artykułach objęte, jako to:
W art. 547, 548 wszelkie trucizny, które albo zniszczone lub też aptekom szpitalnym do użytku oddane być mają.
W art. 550 broń zakazana lub podejrzana, która natychmiast zniszczoną być powinna.
W art. 564 grzyby szkodliwe lub niedojrzałe owoce, które natychmiast zniszczone być powinny.

Artykuł 586.

Ci którzy odebrać sobie życie usiłowali, pod dozór policji oddani być mają, w celu zabezpieczenia ich osoby i oświecenia w zasadach religijnych.

Artykuł 587.

Samobójcom odmówione będą obchody i pomniki, któremi zgon innych ludzi zwykł być uczczony.

Artykuł 588.

Wszelkie przewinienia policyjne niniejszą księgą prawa w szczególności nieobjęte, mają być stósownie do swéj natury za należące do jednego z trzech działów księgi niniejszéj uznane i podług kar tamże postanowionych skarcone.

Po rozważeniu niniejszéj uchwały i po nadaniu jéj mocy prawa, przez sankcją Naszą Królewską,

stósownie do artykułu 150. Statutu Organicznego o reprezentacji narodowéj, zalecamy i rozkazujemy, aby toż prawo stwierdzone wielką pieczęcią stanu, umieszczone było w Dzienniku Praw i przesłane do senatu, Rady Stanu, Komisjów Rządowych i wszystkich władz krajowych, w szczególności zaś zalecamy Komisji Rządowéj Sprawiedliwości, prawo niniejsze jako mające wszelką moc obowiązującą, ogłosić.

Dan w Warszawie d. 14/26 Kwietnia 1818.

(podpisano) ALEXANDRE.

przez Cesarza i Króla

(L. S.) Minister Sekretarz Stanu

(podpisano) Ig. Sobolewski.

Zgodno z Oryginałem

Minister Sekretarz Stanu

(podpisano) Ig. Sobolewski.

Zgodno z Oryginałem

Radca Sekretarz Stanu Generał Brygady

(podpisano) Kossecki.

Zgodno z Wypisem

Minister Sprawiedliwości

W. Sobolewski.

Sekretarz Jeneralny

J. Hankiewicz.

Dzień ogłoszenia dnia 20. Lipca 1818 roku.