Protokół czwartego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 17 lipca 1818 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 11–13.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

17 VII 1818

[s. 11]

Działo się na posiedzeniu Wielkiej Rady dnia 17 lipca 1818 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnych Wodzickiego¹ prezesa, członków: Grodzickiego², Nikorowicza³, Litwińskiego⁴, Hoszowskiego⁵, Krzyżanowskiego⁶, Markowskiego⁷ i sekretarza Rady⁸.

Przedmiot. Jaśnie Wielmożny Rektor przedstawia podanie p. Estreichera⁹ w przedmiocie potrzeby restaurowania oranżerii^a i wybudowania treybhauzu^b w Ogrodzie Botanicznym. [s. 12] JW Rezydent Komisarz Pełnomocny Najjaśniejszego Króla Jegomości Pruskiego wysławia równie potrzebę restaurowania oranżeryi w jak najkrótszym czasie, końcem ocalenia plant. JW Prezes przedstawia plan i anszlag na restaurację tę przez ogrodnika botanicznego p. Chładek¹⁰ sporządzone. Uchwalono. Wezwać Senat Rządzący aby restaurację obok pomienionej oranżeryi według sporządzonego planu i anszlagu przedsięwziąć nakazał p. Chładek ogrodnikowi botanicznemu pod dozorem profesorów botaniki i architektury, tudzież aby Rektora Szkoły Głównej upoważnił do asygnowania sumy 10 626 złp 7 gr. anszlagiem wykazanej, z funduszu oszczędności, która cząstkowo na ręce p. Chładek wypłaconą być ma. O czym także Rektora Szkoły Głównej zawiadomić również jak i JW Reibnitza¹¹, dziękując mu za jego troskliwość o dobro Uniwersytetu.

Przedmiot. JW baron de Reibnitz komunikuje decyzję Dworu swego w przedmiocie zwrotu funduszów Akademii w Królestwie Pruskim sytuowanych, a mianowicie na mieście Gdańsku lokowanych. Uchwalono. Ponieważ rząd Królestwa Pruskiego oznajmił, iż Uniwersytet swoje dokumenta prawo do kapitału na Gdańsku lokowanego udowadniające złożyć ma, to zaś już nastąpiło, gdyż rzeczone dokumenta przez JW Rektora na ręce JW barona de Reibnitz złożonymi zostały, przeto oświadczyć JW Reibnitzowic podziękowania za jego troskliwe interesowanie się w tej mierze, i upraszać go, aby z powodu złożonych już dowodów zwrot

^a W oryginale: orangeryi.

^b Trebhauz – cieplarnia.

^c W oryginale: Reybnicowi.

funduszu rzeczonego przyspieszył. Odpisy decyzji rządu [s. 13] Królestwa Pruskiego komunikować Senatowi Uniwersytetu dla jego wiadomości i działania jakie za potrzebne uzna, tudzież Senatowi Rządzącemu końcem użycia jej do pobudzenia drogich dwóch Dworów, iżby również fundusze Uniwersytetu w ich krajach położone zwrócić zechciały.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu przedstawia prośbę p. Redlinger¹² o zaasygnowanie forszusu na narzędzia potrzebne do Katedry Rzeźbiarstwa. Uchwalono. Asygnować sumę 600 złp z funduszu oszczędności Kasy Szkolnej salvo calculo na przedmiot wspomniany i o wydanie asygnacji tejże wezwać Senat Rządzący.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna zawiadamia, iż senator w Radzie Wielkiej zasiadać mający na lat 3 wybieranym być ma. Uchwalono. Pobiera się do wiadomości.

Przedmiot. JW Rektor Uniwersytetu przedstawia prośbę profesora botaniki o wyznaczenie mieszkania dla ogrodniczków, przykupienia placu do ogrodu tudzież o zapomożenie Gabinetu Zoologicznego. Uchwalono. Komunikować przedstawienie to Senatowi Uniwersytetu po opinię, a zarazem zawiadomić o tym JW Rektora, z wezwaniem, aby doniósł profesorowi botaniki, iż przy restauracji orangeryi i mieszkanie dla ogrodniczków wystawionym zostanie.

Na czym posiedzenie nadzwyczajne ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz Wielkiej Rady UJ, Ogród Botaniczny, Komisja Organizacyjna, Katedra Rzeźbiarstwa UJ, kasa szkolna, Gabinet Zoologiczny]

¹ Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

² Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

³ Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117, Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

⁴ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 profesor w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w ;Szkole Głównej Koronnej, 1811/12– 1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁵ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁶ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁷ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

⁸ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

⁹ Alojzy Estreicher (1786–1852): profesor historii naturalnej UJ, od 1809 dyrektor Ogrodu Botanicznego, dziekan Wydziału Lekarskiego, 1831–1833 Rektor UJ, senator WMK, J. Sondel, op. cit., s. 373–374.

¹⁰ Franciszek Chladek, ogrodnik w Ogrodzie Botanicznym, K. Mrozowska, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1795 – 1850, [w:] Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765 – 1850, t. 2, cz. I, red. K. Opałek, Kraków 1965, s. 190; Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 56.

¹¹ Ernest Wilhelm Reibnitz (1765–1829): reprezentant Prus w Komisji Organizacyjnej, zwolennik organizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego według zasad obowiązujących na uczelniach niemieckich, nastawionych na działalność naukowo-badawczą i wyrobienie intelektualne młodzieży, J. Sondel, op. cit., s. 1093–1094.

¹² Józef Riedlinger: nauczyciel snycerstwa przy Szkole Głównej, Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 54.