Protokół piątego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 6 października 1818 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 14–17.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

6 X 1818

[s. 14] Działo się na posiedzeniu Wielkiej Rady dnia 6 października 1818 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnych Prezesa Senatu, Prezesa Rady¹, członków: JWW JX. biskupa Woronicza², senatora Grodzickiego³, prezesa Appelacyi Nikorowicza⁴, Rektora Litwińskiego⁵, Jaśnie Wielmożnego hrabiego Stadnickiego⁶, senatora Hoszowskiego⁷, Adama Krzyżanowskiego⁸, Markowskiego⁹ i sekretarza Rady¹⁰.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna zawiadamia Wielką Radę, iż wezwała Rektora, aby Statut na polski język przełożyć nakazał. Uchwalono. Ponieważ później Komisja Organizacyjna nadesłała Wielkiej Radzie Statut już przełożony, przeto niniejsze zawiadomienie do akt złożyć.

Przedmiot. Senat Rządzący zawiadamia Wielką Radę, iż stosowanie do wezwania jej zatwierdził plan i anszlag na rozprzestrzenienie orangeryi zrobiony i upoważnił JW Rektora do zaasygnowania na ten przedmiot z funduszu oszczędności sumę 10 626 złp 7 gr. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. JW baron de Reibnitz¹¹ Komisarz Pełnomocny Króla Pruskiego donosi Wielkiej Radzie, iż odesłał już rządowi swemu dokumenta przez Uniwersytet doręczone sobie w zamiarze udowodnienia kapitału na Gdańsku lokowanego. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. Senat Uniwersytetu przedstawia na posadę prosektora przy Uniwersytecie p. Gutakowskiego jako najwięcej za sobą głosów w Wydziale Medycznym mającego. [s. 15] Uchwalono. Rada zważywszy, że p. Walenty Szklarski¹² stosowanie do produkowanych przez siebie urzędownych świadectw udowodnił, iż posiada wiadomości do posady prosektora potrzebne, a nadto za kilkakrotnym zawodem pełnił bezpłatnie posługi publiczne, pomimo że z pomiędzy przedstawionych kandydatów nie miał najwięcej głosów za sobą w Wydziale, mianuje go Wielka Rada prosektorem i wzywa Senat o wydanie mu patentu, o czym równie Senat Uniwersytetu, JW Rektor i sam mianowany ma być zawiadomionym.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna przesyła Wielkiej Radzie przedstawioną ze strony JW Rektora prośbę p. Jaworskiego o udzielenie mu w Uniwersytecie Katedry

Mineralogii. Uchwalono. Przesłać przedstawienie to Senatowi Akademickiemu po opinię, czyli znajduje potrzebę utworzenia nowej oddzielnej Katedry Mineralogii, lub czyli ta część Historii Naturalnej może być tak jak dotąd do Katedry Chemii przyłączoną i przez jednego profesora dawaną.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna zawiadamia Wielką Radę, iż do zmiany Statutu potrzebna jest jednomyślność lub większość sześciu głosów. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. Senat Rządzący donosi, iż stosownie do wezwania Wielkiej Rady upoważnił JW Rektora do zaasygnowania z funduszu oszczędności 30 złp za sprawienie poręczy do sali tańców a 60 złp [s. 16] na sporządzenie narzędzi do fechtowania. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. Senat donosi, iż stosownie do wezwania Wielkiej Rady upoważnił Rektora do zaasygnowania z funduszu oszczędności 600 złp na sprawunek narzędzi do rzeźbiarstwa. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna przesyła Wielkiej Radzie Statut Uniwersytetu i liceów w języku polskim sporządzony, stosownie do żądania ze strony Wielkiej Rady do niej zaniesionego. Uchwalono. Nim Statut ten drukiem ze strony Senatu Rządzącego ogłoszonym zostanie, w odpisie ma być JW Rektorowi Uniwersytetu komunikowanym.

Przedmiot. Komisja Organizacyjna zawiadamia Wielką Radę, iż władną jest odrzucić lub przyjąć kandydatów na Katedry przez Senat Akademicki przedstawianych. Uchwalono. Ad acta.

Przedmiot. P. Brodowski¹³ profesor malarstwa przedstawia w imieniu p. Redlinger¹⁴ profesora rzeźbiarstwa, aby mu reszta do 2000 złr dopłaconą była, końcem zaspokojenia należytości za zakupione antyki. Przedmiot. Upoważnić JW Rektora aby z funduszu 13 000 złp do dyspozycji Wielkiej Rady zostawionych, resztującą jeszcze do wyrównania sumy 2000 złr w szeynach sumę [s. 17] za kwitem p. Brodowskiego z Kasy Uniwersytetu wypłacić polecił salvo calculo ze strony p. Redlinger za jego z Wiednia powrotem.

Przedmiot. Na wniesienie sekretarza Wielkiej Rady, aby uczynione było wezwanie ze strony Wielkiej Rady do Senatu Uniwersytetu, iżby pewną kwotę na koszty Biura Wielkiej Rady w budgecie na rok następny etatowy przez siebie projektowanym umieścił. Uchwalono. Aby wezwać Senat Uniwersytetu, iżby pewną kwotę np. 400 złp na koszty Biura Wielkiej Rady w układającym się projekcie do budgetu na rok następny umieścił, tudzież odpowiednią posadzie sekretarza Wielkiej Rady pensję, co zaś dotycze wynagrodzenia sekretarza na rb. Wielka Rada później w tej mierze postanowi.

Na czym posiedzenie zakończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Senat Akademicki, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, biskup krakowski, sekretarz Wielkiej Rady UJ, Katedra Mineralogii UJ, Katedra Chemii UJ, Komisja Organizacyjna, Katedra Rzeźbiarstwa UJ]

¹ Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

² Jan Paweł Woronicz (1757–1829): od 1789 kanonik katedralny kijowski, w 1794 czł. Komisji Porządkowej Księstwa Mazowieckiego, 1800 czł. Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, 1805 kanonik warszawski, 1808 czł. Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, 1816 biskup krakowski, 1828 arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego, K.R. Prokop, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999, s. 214–220.

³ Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁴ Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117. Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

⁵ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 prof. w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12–1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁶ Antoni T. Stadnicki (1774–1820): działacz edukacyjny i sejmowy w Księstwie Warszawskim i Wolnym Mieście Krakowie; 1809 prezes Komisji do spraw Akademickich, 1812 radca departamentu krakowskiego, uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Reprezentantów (7 I–3 III 1818), w l. 1817, 1817/1818, 1819/1820 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, od 1816 członek TNK, 1818 członek Wielkiej Rady UJ, PSB, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 376–378 (J. Wyrozumski, M. Czeppe); „Gazeta Krakowska” 1817, nr 14, 98, 99; 1818, nr 5, 9, 44; 1819, nr 99; 1820, nr 8.

⁷ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁸ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 prof. nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816 i 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ; od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁹ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

¹⁰ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

¹¹ Ernest Wilhelm Reibnitz (1765–1829): reprezentant Prus w Komisji Organizacyjnej, zwolennik organizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego według zasad obowiązujących na uczelniach niemieckich, nastawionych na działalność naukowo-badawczą i wyrobienie intelektualne młodzieży, J. Sondel, op. cit., s. 1093–1094.

¹² Walenty Szklarski: magister chirurgii, prosektor anatomiczny, Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 56.

¹³Józef Brodowski (1772–1853): malarz, przedstawiciel klasycyzmu, nauczyciel rysunku w Liceum św. Anny, następnie profesor Szkoły Sztuk Pięknych, PSB, t. II, Kraków 1936, s. 446–447 (F. Kopera); Kalendarzyk polityczny... na rok 1819, s. 54.

¹⁴ Józef Riedlinger: nauczyciel snycerstwa przy Szkole Głównej, Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 54.