Protokół dziewiątego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 7 kwietnia 1819 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 25–27. Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

7 IV 181 9

[s. 25] Działo się na posiedzeniu Rady dnia 7 kwietnia 1819 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnego Prezesa Senatu1 jako Prezesa Rady, tudzież prezesa Appellacyi Nikorowicza2, Rektora Uniwersytetu Litwińskiego3, senatora Hoszowskiego4 zastępcy konserwatora, Adama Krzyżanowskiego5 zastępcy konserwatora, Markowskiego6 zastępcy konserwatora i sekretarza Rady7.

Przedmiot. JW Markowski wniósł, iż spostrzega niezgodność uchwały w przedmiocie tak jego przedstawienia jako i tłomaczenia się Rektora Uniwersytetu co do pełnienia obowiązków przez nauczycieli Uniwersytetu zapadłej na przeszłym posiedzeniu, i żąda zmienienia tego. Uchwalono. Rada znalazłszy zgodność zapisu uchwały w protokule z uchwałą na minucie umieszczoną i w ciągu wspomnianego posiedzenia podpisaną, po zwróceniu uwagi JW Markowskiego na okoliczność tą, że JW Rektor zdał już Radzie tłomaczenie, o którym JW Markowski wspomina, jakoby go nie było, i wniosek ten w aktach swych zachować poleca.

Przedmiot. Rektor przedstawia potrzebę zaasygnowania z funduszu minerwaliów sumy 1600 złp na zakupienie instrumentów mierniczych, w celu zaprowadzenia nauki geometrii praktycznej. Uchwalono. Uczynić odezwę do Senatu Rządzącego, aby na cel obok wspomniany sumę 1600 złp z funduszu minerwaliów za kwitem p. Szopowicza salvo calculo wypłacić się mającą assygnować zechciał. O czym równie JW Rektor Uniwersytetu zawiadomionym być ma.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu donosi wskutek wezwania Wielkiej Rady, iż niedogodnym znajduje, aby p. Dymidowicz kasjer był na wizytę szkół parafialnych wysłanym i proponuje do tego p. Himonowskiego8 Rektora Liceum. Uchwalono. Ad acta.

[s. 26] Przedmiot. Rektor Uniwersytetu daje wyjaśnienie, że z powodu nie znajdowania się funduszu na etacie dał odmawiającą odpowiedź rękawicarzowi Knap proszącemu o zapłatę kwoty 241 złp za dostarczone effekta do fechtowania. Uchwalono. Odesłać proszącego Ludwik Knap do dochodzenia tej należytości od p. Tavernier9 nauczyciela fechtunku, który mu takowe sporządzić kazał.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego daje wyjaśnienie, jak dalece suma 13 000 złp do dyspozycji Rady zostawiona wyczerpaną została. Uchwalono. Assygnować z tego funduszu p. Stattlerowi10 bawiącemu w Rzymie dla doskonalenia się w sztuce malarskiej sumę 1200 złp i takową na ręce ojca jego wypłacić nakazać.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu przedstawia wykaz lekcji publicznych w Uniwersytecie w roku 1819/1820 dawanych. Uchwalono. Ponieważ z wykazu tego pokazuje się, że nie wszyscy profesorowie dają dość godzin przez Statut przepisaną, przeto wezwać JW Rektora, aby dopilnował, iżby wszyscy profesorowie przepisaną ilość godzin dawali, a jeżeli rozkład tychże stoi temu na przeszkodzie, na tedy układając Stanu Nauk na rok następny starać się będzie temu zapobiec przez stosowaniejsze onych wotowanie.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu stosownie do przepisów Statutu Organicznego Tytuł I § 14 przedstawia do zatwierdzenia rozkład przedmiotów naukowych pomiędzy profesorów na rok bieżący. Uchwalono. Rozkład nauk na rb. projektowany przez Wydziały a przez Radę Rektorską przyznany [s. 27] i zatwerdzony, zatwierdzić ostatecznie i Rektorowi do dalszego użycia i czuwania nad jego wykonaniem zwrócić. Kopię w aktach Wielkiej Rady zostawiwszy.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu zdaje raport o stanie Uniwersytetu. Uchwalono. Raport ten w aktach Rady zachować.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego składa Programmata przedmiotów naukowych w pięciu Wydziałach dawanych. Uchwalono. Zwrócić Rektorowi Uniwersytetu przedstawione sobie Programmata, czyli Prospekta lekcji, z wezwaniem, aby polecił profesorom, którzy takowych nie złożyli, złożenie tychże, a to stosownie do § 77 Statutu, który od tego obowiązku żadnego profesora ani zastępcy nie uwalnia.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rada Rektorska UJ, Senat Rządzący, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, szkoła fechtunku, konserwator Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz Wielkiej Rady UJ, Liceum św. Anny, programy nauczania]

1 Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych,

wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

2 Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na

Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117. Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych

członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

3 Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 prof. w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie

Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12–1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

4 Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od

1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

5 Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 prof. nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego,

1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816 i 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ; od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

6 Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału

Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

7 Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu

Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

8 Antoni Himonowski (1758–1830): pedagog, prorektor Gimnazjum (później Liceum) św. Anny; w l. 1794–

1801 prorektor Szkół Przygłównych, 1794–1812 senior bursy Iurisperitorum, w 1820 przeszedł na emeryturę; sędzia pokoju okręgu I, PSB, t. IX, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961, s. 519–520 (K. Mrozowska); R. Dutkowa, Szkolnictwo średnie Krakowa w pierwszej połowie XIX w. (1801–1846), Wrocław 1976, „Monografie z Dziejów Oświaty”, t. XIX, passim; Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 57.

9 Aleksander Tavernier: nauczyciel fechtunku, Kalendarzyk polityczny... na rok 1819, s. 55.

1 0 W oryginale: Sztatlerowi. Wojciech Stattler (1800–1875): malarz, pedagog, od 1817 studiował nauki

matematyczno-fizyczne na UJ, malarstwa uczył się u Józefa Brodowskiego i Józefa Peszki w Szkole Sztuk Pięknych, w l. 1817–1823 studiował też w Rzymie i Wenecji, 1828 czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, od 1831 profesor rysunków i malarstwa w SSP, PSB, t. XLII, Warszawa-Kraków 2003–2004, s. 584–588 (J. Polanowska).