Protokół czternastego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 30 października 1819 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 40–42.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

30 X 1819

[s. 40] Działo się na posiedzeniu Rady dnia 30 października 1819 r.

W obecności Prezesa Senatu i Rady Jaśnie Wielmożnego Wodzickiego¹, JW ks. biskupa², senatora Grodzickiego³, JW Nikorowicza⁴ prezesa Appellacyi, JW Stadnickiego⁵, Krzyżanowskiego⁶, Litwińskiego⁷, Hoszowskiego⁸, Markowskiego⁹, Darowskiego sekretarza¹⁰.

Przedmiot. Senat wskutek odezwy Wielkiej Rady uczynionej do siebie w okoliczności reklamowanej przez Akademię sumy 410 330 złp 5 gr. jako budgetem przez Zgromadzenie Reprezentantów na rok etatowy 1819/1820 wyznaczonej, oświadcza, iż do żądania Rady przychylić się nie może, bowiem uchwalony przez Zgromadzenie Reprezentantów budget uważa za prawidło i nie może powiększać oznaczonych na różne przedmioty funduszów, [s. 41] tym zaś mniej wchodzić w powody, które skłoniły Reprezentacyę do odcinania kwot z każdego prawie oddziału wydatków; jeżeli zaś Senat Akademicki ma jaką wątpliwość względem wysokości sumy na oddział naukowy oznaczonej, że uwagi swe przyszłemu Zgromadzeniu Reprezentantów przełożyć może. Uchwalono. Powtórzyć adres do Senatu Rządzącego z tym przedstawieniem, że gdy Senatowi Rządzącemu jest dobrze znane, że następujące w grudniu Zgromadzenie Reprezentantów nie mogłoby wchodzić w rozpoznanie kwestii względem kwoty dla Akademii budgetem naznaczonej, gdyż rachunek z rb. etatowego 1819/1820 należy do Reprezentacyi, która będzie w roku 1820/1821, przeto wnosi swe żądanie, aby raczył ten spór zachodzący między Akademią zawiesić aż do Zgromadzenia Reprezentantów roku 1820/1821, a tymczasem nakazuje Kasie Głównej, aby całkowitą sumę 410 333 złp 15 gr. bez wszelkiego potrącenia za opał Kasie Akademickiej wypłaciła, a gdyby rzeczona Reprezentacya kwoty za opał nie przyjęła, na tedy obowiązuje się Akademia z funduszu oszczędności kwotę za opał wypadającą Skarbowi powrócić.

Przedmiot. P. Cordé¹¹ prosi o wyznaczenie mu pensji w remuneracji za usługi i prace w Kraju i w Akademii położone. Uchwalono. Kommunikować Senatowi Akademickiemu do użycia przy układaniu budgetu na rok 1820/1821.

Przedmiot. P. Sebastian Girtler¹² prosi o konferowanie mu posady archiwisty w Uniwersytecie. Uchwalono. Zawiesić decyzję w tej mierze aż do chwili, w której

dwory ostatecznie rozstrzygną rzecz względem funduszów Akademii za granicą posiadanych.

Przedmiot. Rada Rektorska przedstawia p. Jankowskiego¹³ profesora filozofii na sekretarza Uniwersytetu. Uchwalono. Mianować p. Jankowskiego sekretarzem Uniwersytetu i patent mu stosowny wydać.

[s. 42] Przedmiot. Senat Akademicki przedstawia Radzie uchwałę Wydziału Filozoficznego względem potrzeby ustanowienia nowej oddzielnej Katedry Mineralogii i łączy swe zdanie z tąż uchwałą. Uchwalono. Ponieważ zapewnienie się wprzód o funduszu poprzedzić powinno rozpoznanie i zadecydowanie, czyli Katedra ta może mieć miejsce, przeto uchwałę rzeczoną Senatowi Akademickiemu przesłać, aby przy układaniu projektu do budgetu z roku 1820/1821 wziął okoliczność tą pod rozwagę.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Senat Akademicki, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, biskup krakowski, sekretarz Wielkiej Rady UJ, sekretarz UJ, Zgromadzenie Reprezentantów, Katedra Mineralogii UJ]

¹ Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

² Jan Paweł Woronicz (1757–1829): od 1789 kanonik katedralny kijowski, w 1794 czł. Komisji Porządkowej Księstwa Mazowieckiego, 1800 czł. Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, 1805 kanonik warszawski, 1808 czł. Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, 1816 biskup krakowski, 1828 arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego, K.R. Prokop, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999, s. 214–220.

³Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁴ Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117. Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

⁵ Antoni T. Stadnicki (1774–1820): działacz edukacyjny i sejmowy w Księstwie Warszawskim i Wolnym Mieście Krakowie; 1809 prezes Komisji do spraw Akademickich, 1812 radca departamentu krakowskiego, uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Reprezentantów (7 I–3 III 1818), w l. 1817, 1817/1818, 1819/1820 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, od 1816 członek TNK, 1818 członek Wielkiej Rady UJ,

PSB, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 376–378 (J. Wyrozumski, M. Czeppe); „Gazeta Krakowska” 1817, nr 14, 98, 99; 1818, nr 5, 9, 44; 1819, nr 99; 1820, nr 8.

⁶ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 prof. nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816 i 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ; od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁷ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 prof. w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12–1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁸ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op. cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁹ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

¹⁰ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

¹¹ Mikołaj Cordé (1745–1821): chirurg, zastępca profesora Kliniki Chirurgicznej i Położniczej, doctor honoris causa Uniwersytetu Krakowskiego, w okresie Księstwa Warszawskiego otrzymał zastępczo wykłady chirurgii praktycznej na Wydziale Medycznym i prowadził je w latach 1810–1811 i 1815–1819, J. Sondel, op. cit., s. 248; PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 95 (L. Wachholz); Kalendarzyk polityczny.. na rok 1819, s. 52.

¹² W oryginale: Gürtler. W okresie Wolnego Miasta Krakowa żył Sebastian Girtler (1767–1833): profesor, dziekan i wielokrotny Rektor UJ, J. Sondel, op. cit., s. 438.

¹³Józef Emanuel Jankowski (1790–1847): w l. 1817, 1829–1830 zast. prof. w Katedrze Prawa Natury i Prawa Kanonicznego, 1830–31 prof. tamże; 1818–1829, 1831–1847 prof. w Katedrze Filozofii na Wydziale Filozoficznym, 1837/38–1838/39 dziekan Wydziału Filozoficznego, 1819–1833 sekretarz UJ, adwokat, P. M. Żukowski, op. cit., s. 199–200; PSB, t. X, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962, s. 541–542 (W. Tatarkiewicz); J. Sondel, op. cit., s. 574.